«صدور انقلاب از منظر امام خمینی (ره)»؛ واکاوی یکی از مهم‌ترین سیاست‌های خارجی جمهوری اسلامی

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، مرکز نشر علمی و دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی در طول مدت زمان فعالیت خود کتب مختلفی را برای استفاده جامعه علمی کشور منتشر کرده است. خبرگزاری آنا قصد دارد برترین کتاب‌های این ناشر علمی را به مخاطبانش معرفی کند.

در این شماره، گزارشی از کتاب «صدور انقلاب از منظر امام خمینی (ره)» را از نظر می‌گذرانید. اثری که عباسعلی فرزندی به همراهی جمعی از پژوهشگران آن را تدوین کرده است.

کلیات

صدور انقلاب اسلامی از مهم‌ترین اندیشه‌های هدایتگر، تحول‌زا و سعادت‌آفرین امام خمینی (ره) برای حق‌جویان و آزادی‌خواهان عالم بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سیاست‌های اعلامی جمهوری اسلامی در قالب حمایت از ملت‌ها و نهضت‌های آزادی‌بخش و به‌ویژه حرکت‌های اسلامی در سراسر جهان جلوه‌گر شد و به مثابه اندیشه و سیاستی فرامرزی، مقومِ اهداف و منافع جمهوری اسلامی گردید. این سیاست در کلامِ امام خمینی (ره) جایگاهی والا داشت و ایشان همواره بر این نکته تاکید می‌کردند که «ما باید در صدور انقلابمان به جهان کوشش کنیم و تفکر اینکه ما انقلابمان را صادر نمی‌کنیم، کنار بگذاریم».

به باور عباسعلی فرزندی، نویسنده کتاب «صدور انقلاب از منظر امام خمینی (ره)»، هرچند آگاهی‌بخشی،‌بیدارگری و احیاگری ناشی از انقلاب اسلامی، نظام بین‌الملل، ملت‌ها و جهان اسلام را تحت تأثیر قرار داده و قوت و فرصتی برای انقلاب اسلامی، فراتر از منطقه و جهان اسلام و در گستره جهانی به وجود آورده است، ولی در موقعیت کنونی، تبیین، تدوین و ارائهراهبرد مناسب برای تقویت این فرصت‌ها و مقابله با تهدیدها، از ضرورت‌های انکارناپذیری است که باید بدان پرداخته شود. به سبب همین ضرورت است که فرزندی در این کتاب، اصول و مبانی این اندیشه و سیاست را با استناد به سخنان و بیانات امام خمینی (ره) تبیین می‌کند.

پیکربندی و محتوی

عباسعلی فرزندی در فصل اول این کتاب با عنوان «کلیات»، نخست به طرح مسئله می‌پردازد و بر  این نکته تأکید می کند که امام خمینی (ره) با نگرش توحیدی به جهان هستی و شناخت همه‌جانبه از تاریخ، دشمنان اسلام، اندیشه و سیاستِ صدور انقلاب اسلامی را از محوری‌ترین وظایف جمهوری اسلامی دانستند و با وجود مخالفت برخی از مدیران اجرایی وقت، بر استمرار آن تأکید کردند. فرزندی، این تاکید را دلیل بر اهمیت موضوع بیان می‌کند و در گفتارهایی چون ابعاد و گستره صدور انقلاب اسلامی، ویژگی‌ها و اهداف انقلاب اسلامی، دیدگاه‌های متفاوت در زمینه صدور انقلاب اسلامی از جمله دیدگاه فرصت‌طلبانه، دیدگاه رادیکال و دیدگاه محافظه‌کارانه، دیدگاه تکلیف‌محور و واقع‌بین منطبق بر اسلام ناب محمدی را مورد بحث قرار می‌دهد.فرزندی دیدگاه اخیر را منطبق با اعتقادات اسلامی معرفی می‌کند که به دلایلی چون جهانی بودن اسلام، تکلیف ترویج اندیشه‌های اسلامی، احساس وظیفه‌ی مسلمانان نسبت به همدیگر، لزوم دشمنی با ظالمان و حمایت از مظلومان و... بر صدور انقلاب اسلامی تأکید می‌کرد.

نویسنده در ادامه به رابطه صدور انقلاب بر اساس رسالت انقلاب‌ها می‌پردازد و سپس به بحث درباره مبانی فقهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی می‌پردازد و از اصل دعوت، قاعده نفی سبیل، جهاد، امربه‌معروف و نهی از منکر، تولی و تبری، و تألیف قلوب به‌عنوان مبانی و اصول فقهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی نام می‌برد. فرزندی سپس به مقیاس‌ها و تعبیرهای مختلف درباره پیامدهای انقلاب اسلامی می‌پردازد و در گفتاری دیگر صدور انقلاب اسلامی را از منظر قانون اساسی به بحث می‌گذارد. وی اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی را بر اساس قانون اساسی، تلاش برای تشکیل امت واحد جهانی (اصل 11 قانون اساسی)، حمایت از مستضعفان در برابر مستکبران (اصل 154 قانون اساسی)، حفاظت از استقلال و حاکمیت ملی در عرصه بین‌الملل (اصل 53 قانون اساسی)، دفاع از حقوق مسلمانان و دعوت برمی‌شمرد و با استناد به این محورها، صدور انقلاب اسلامی را مبتنی بر قانون اساسی می‌داند.

عباسعلی فرزندی در دومین فصل این کتاب به «استراتژی صدور انقلاب از منظر امام خمینی (ره)» می‌پردازد و پس از مقدمه‌ای طولانی و بدون عنوان، صدور انقلاب اسلامی را از نگاه امام خمینی (ره) بررسی می‌کند و ضمن تاکید بر انطباق صدور انقلاب با دیدگاه امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی، به بحث درباره مبانی شرعی صدور انقلاب از نگاه امام خمینی (ره)می‌پردازد. فرزندی در این گفتار با استناد به سخنی از امام خمینی (ره) مبنی بر معرفی انقلاب اسلامی به عنوان استمرار رسالت انبیا، رسالت انقلاب اسلامی را جهانی می‌داند و آن را مبنای شرعی ضرورت صدور انقلاب اسلامی معرفی می‌کند. سپس به اهمیت و ضرورت صدور انقلاب اسلامی از نگاه امام خمینی (ره) می‌پردازد و بر این نکته تأکید می‌کند که به باور امام خمینی (ره)، عدم اهتمام به سیاست صدور انقلاب و غفلت از این مهم، موجب محصور ماندن انقلاب در مرزهای ایران و در نتیجه شکست قطعی آن خواهد شد.

سومین موضوع این فصل اهداف صدور انقلاب از منظر امام خمینی (ره) است؛ به باور فرزندی این اهداف عبارت است از: تلاش برای اجرای اهداف بین‌المللی اسلام در سطح جهان، زمینه‌سازی برای ظهور مصلح کل و امامت مطلقه امام زمان (عج)، احیای هویت اسلامی مسلمانان، معرفی چهره حقیقی اسلام (تفکیک اسلام ناب و راستین از اسلام آمریکایی)، وحدت مسلمانان و تعریف ملت‌های جهان، بیداری ملت‌ها و مبارزه آنان با استکبار جهانی، صدور تجربه‌های انقلابی به سراسر جهان، انتقال مشی مبارزاتی به ملت‌ها علیه استکبار جهانی و ستمگران.وی آنگاه به مبانی و اصول حاکم بر دیدگاه امام خمینی (ره) در زمینه صدور انقلاب اسلامی می‌پردازد و مبانی این دیدگاه را چنین برمی شمرد:اراده ملت‌ها برای قیام، ایمان به آرمان‌ها و اهداف و هدایت نهضت و قیام (رهبری ولایی). از نظر نویسنده، تأکید بر اسلام ناب و تفکیک‌ناپذیری دین از سیاست، جهان‌شمولی انقلاب اسلامی، ضرورت تحول انسانی (فرد و جامعه)، ظلم‌ستیزی و دفاع از مظلومان، آمادگی همه‌جانبه و تلاش برای تصاحب قدرت بر محور حق و عدالت، ضرورت استقرار حکومت مردمی، اتحاد اسلام و ملت‌ها، ضرورت استقلال و آزادی ملت‌ها و انتظار مصلح کل هم از اصول حاکم بر دیدگاه امام خمینی (ره) و رهبری در زمینه صدور انقلاب اسلامی است.

خط‌‌مشی امام خمینی (ره) در زمینه صدور انقلاب اسلامی دیگر محور مهم این کتاب است و عباسعلی فرزندی در این گفتار حمایت امام خمینی (ره) از نهضت‌های آزادی‌بخش و اسلامی در جهان، دفاع از مستضعفان و محرومان عالم با ارائه نظریه تشکیل هسته‌های مقاومت حزب‌الله و بسیج مستضعفان جهان، مبارزه مستمر و آشتی‌ناپذیر با استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا، مبارزه همه‌جانبه و آشکار علیه صهیونیسم جهانی و اعلام روز جهانی قدس، حج ابراهیمی، محمدی و احیای فرهنگ برائت از مشرکان، استقامت در دفاع مقدس و ارسال پیام به گورباچف (رهبر شوروی سابق) را از جمله این خط‌‌مشی‌ها برمی‌شمارد. فرزندی در ادامه، عواملِ زمینه‌ساز و موثر بر صدور انقلاب اسلامی را در دو محور داخلی و خارجی به بحث می‌گذارد و سپس به ابزارهای صدور انقلاب اسلامی می‌پردازد و از وزارتخانه‌های امور خارجه، فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صداوسیما، حوزه‌های علمیه و علما، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مجامع و کنگره‌های اسلامی به عنوان این ابزارها نام می‌برد و به تشریح کارکرد آن‌ها در صدور انقلاب اسلامی می‌پردازد.

موانع و مشکلات صدور انقلاب اسلامی از نگاه امام خمینی (ره) دیگر گفتار فصل دوم این کتاب است و فرزندی این موانع را در دو محور داخلی و خارجی بررسی می‌کند. از نظر وی، امام خمینی (ره) دور شدن از آرمان‌ها، اهداف و ارزش‌های انقلاب اسلامی، فاصله مردمی و دولتمردان و مسئولان نظام، اختلاف مبارزان و انقلابی‌های اصیل، بی‌ثباتی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و غرب‌گرایی و وابستگی فکری به‌ویژه در روشنفکران و... را از موانع داخلی صدور انقلاب می‌داند و از نظر ایشان، اصلی‌ترین موانع خارجی در این زمینه هم عبارت است از نظام موجود بین‌الملل، حکام و سران دولت‌های وابسته در کشورهای اسلامی، دامن زدن‌ به اختلافات مذهبی.

آخرین گفتار این کتاب «صدور انقلاب اسلامی در دیدگاه مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)» است؛ نویسنده در این گفتار با اشاره به تأکید رهبری بر یکسان بودن «راه خود» با «راه امام»، به این جمع‌بندی می‌رسد که مواضع آیت‌الله خامنه‌ای(مد ظله العالی) در زمینه صدور انقلاب اسلامی، کاملا منطبق با مواضع امام خمینی (ره) است. وی در ادامه قسمت‌هایی از سخنان رهبری را در این زمینه به عنوان مقوم دیدگاه خود می‌آورد و براین مهم تأکید می‌کند که از نگاه رهبری، صدور انقلاب اسلامی اصلِ ثابت و تغییرناپذیر انقلاب اسلامی و عمق استراتژیک نظام است.

چاپ‌ها، ملاحظات و پیشنهادها

این کتاب زیرنظر مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و به قلم عباسعلی فرزندی نگاشته شده است و نخستین بار آن را انتشارات کانون اندیشه جوان در سال 1394 منتشر کرده است. چاپ دوم کتاب در سال 1397 با همکاری سازمان چاپ، انتشارات و امور رسانه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی با ناشر قبلی منتشر شده است.

این کتاب به یکی از مهم‌ترین و محوری‌ترین سیاست‌های جمهوری اسلامی در حوزه مناسبات خارجی می‌پردازد و از این نظر پژوهشی درخور توجه و اعتناست. اگر عنوان آن به «سیاست صدور انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)» تغییر یابد مناسب‌تر است زیرا دیدگاه مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) در این کتاب منعکس شده است و هم به صدور انقلاب اسلامی به عنوان یک سیاست پرداخته شده است.

مطالعه این کتاب برای علاقه‌مندان به دیدگاه‌های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)  و همچنین علاقه‌مندان و پژوهشگران حوزه سیاست خارجی پیشنهاد می‌شود.

علاقه‌مندان می توانند برای تهیه این کتاب با شماره تلفن 02166348021 تماس حاصل نمایند.

انتهای پیام/4028/