حضور چشمگیر دانشگاه‌های جهان اسلام؛ تعداد ۴۳ دانشگاه از ایران

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط عمومی وزارت علوم و به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، محمدجواد دهقانی در مراسم رونمایی نظام رتبه بندی جهانی ۲۰۱۹- ISC که در حضور معاون پژوهشی مرکز منطقه‌ای و همچنین ISC ، سایر مدیران هر دو سازمان و همچنین با حضور نماینده استانداری فارس، رزمجو مشاور استاندار در امور دانشگاه‌ها انجام گرفت؛ گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از ۹ سال پیش با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری با تشکیل گروه پژوهشی رتبه بندی عملاً ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیارهای مصوب انجام داده و بعد از گذشت چندین سال متوالی عملاً در سطح ملی به یک مرجع در این حوزه تبدیل شده است. هر ساله گزارش رتبه بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور از طریق وبگاه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، رسانه‌های گروهی و نیز در قالب کتاب رسمی به رؤسا و مدیران دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و جامعه علمی کشور، اطلاع رسانی می‌شود.

دهقانی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه رمضان سال جاری با (دانشگاهیان) بر ضرورت «ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها» صحبت فرموده و بر تعیین معیارها و شاخص‌ها و نیز مزیت‌های لازم برای رتبه بندی به منظور ارتقای کیفی دانشگاه‌ها و ایجاد رقابت مثبت تأکید و به رصد و پایش کردن کشورهایی که نیت ما پیشی گرفتن علمی از آنهاست توصیه فرمودند.

وی افزود: در همین راستا و به منظور مقایسه حرکت علمی و عملکرد دانشگاه‌های کشور در سطح بین المللی و با توجه به تجارب ارزشمند گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در زمینه رتبه بندی دانشگاه‌ها در سطح ملی، از سال گذشته دو نوع رتبه بندی جدید در سطح بین المللی با عنوان " رتبه بندی جهانی ISC" ( ISC world University ranking s ) و نیز" رتبه بندی دانشگاه‌های جهان اسلام" ( ISC Islamic world university rankings ) با تصویب شورای راهبری ISC و تأکید وزیر محترم علوم، به‌عنوان رئیس شورای راهبری در دستور کار قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انجام رتبه بندی جهانی، ایجاد یک پایگاه داده از جزئیات کامل اطلاعات علمی و پژوهشی کشورها و دانشگاه های تراز اول دنیا است که در نتیجه آن امکان برنامه ریزی و تهیه نقشه راه به منظور دستیابی به اهداف و چشم انداز کشور و نیز دانشگاه‌های کشور در سطح بین‌المللی وجود خواهد داشت.

سرپرست ISC گفت: رتبه بندی‌هایی که در سطح جهان انجام می‌گیرد غالباً ترکیبی از اطلاعاتی است که مؤسسات مجری رتبه بندی تهیه می‌کنند و اطلاعاتی که بر اساس خوداظهاری دانشگاه‌ها به این مؤسسات ارائه می‌شود. در نهایت با استفاده از این داده ها رتبه دانشگاه‌ها محاسبه و اعلام می‌شود بدون اینکه دانشگاه ها از جزئیات این داده‌ها و نحوه محاسبه آنها اطلاعات دقیقی در دست داشته باشند. عدم دسترسی به این اطلاعات باعث می‌شود که سیاست گذاران آموزش عالی و مدیران دانشگاه‌ها نتوانند چگونگی عملکرد دانشگاه‌ها را در شاخص‌های مختلف بدانند.

دهقانی ادامه داد: در" رتبه بندی جهانی ISC" یک بانک اطلاعاتی جامع از داده‌های دانشگاه‌های جهان و دانشگاه‌های ایران به‌دست می‌آید، که با استفاده از این بانک اطلاعاتی، می‌توان برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت برای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور تدوین نمود.

از سوی دیگر با توجه به دریافت بخش‌هایی از اطلاعات مراکز و دانشگاه‌ها در قالب خوداظهاری، اطمینان کاملی از مجموعه داده‌ها و نیز امتیازهای محاسبه شده توسط مؤسسه‌های رتبه بندی وجود ندارد، حال اینکه داده‌های گردآوری شده در نظام رتبه بندی جهانی ISC از صحت و سقم بالاتری برخوردار بوده زیرا علاوه بر نهایت دقت در جمع آوری، تقریباً اکثر داده‌ها مستقلاً از پایگاه‌های معتبر بین‌المللی جمع آوری شده و عاری از خوداظهاری بوده و لذا مشکلات مربوط به عدم مستند سازی و راستی آزمایی در آن وجود ندارد.

وی گفت: "رتبه بندی جهانی ISC" به منظور رتبه بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش، آموزش، نوآوری و فعالیت‌های بین‌المللی را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد، نکته مهم در معیارهای این رتبه بندی این است که بعد کیفی و کمی پژوهش هم‌زمان با هم مورد بررسی قرار می‌گیرند. با گردآوری داده‌ها در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بدون خوداظهاری دانشگاه‌ها از سراسر جهان، پایگاه داده موثق و معتبری شکل خواهد گرفت که می توان از آن در جهت سیاست‌گذاری‌های پژوهشی و بررسی موقعیت دانشگاه‌های ایران در سطح جهان استفاده نمود. "رتبه بندی جهانی ISC" می‌تواند نقش مهمی در سوق دادن دانشگاه‌های ایران به سمت دانشگاه‌های تراز جهانی داشته باشد.

روش شناسی رتبه بندی

دهقانی در ادامه گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ( ISC ) به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش ( با وزن ۶۰ درصد)، نوآوری (با وزن ۱۵ درصد)، آموزش (با وزن ۱۰ درصد) و فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن ۱۵ درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌های کشورهای اسلامی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. در " رتبه بندی دانشگاههای جهان ISC "، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۵۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۵ در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO ، WoS ، Incite گرد آوری شده است.

معیار پژوهش شامل ۵ شاخص حجم پژوهش، تعداد استناد به مقالات و تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان و تعداد مقالاتی است که در نشریات برتر به چاپ رسیده‌اند. بازه زمانی سه ساله ۲۰۱۵-۲۰۱۷ در این شاخص‌ها از جمله تعداد کل انتشارات هر دانشگاه در بازه زمانی سه ساله، تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده، تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان، تعداد مقالات با کیفیت دانشگاه (نشریات Q1، مجلات نیچر، ساینس و فهرست نشریات نیچر ایندکس) است.

جدول زیر شاخص‌های مورد استفاده در "رتبه بندی جهانی ISC" نشان داده شده است

در"رتبه‌بندی جهانی ۲۰۱۹- ISC" تعداد ۲۰۰۵ دانشگاه از سراسر جهان مورد بررسی قرار گرفته و رتبه‌بندی شده‌اند. جدول زیر دانشگاه‌های حاضر در" رتبه‌بندی جهانی ۲۰۱۹- ISC " را به تفکیک قاره در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ نشان می‌دهد.

تعداد دانشگاه های قاره‌های مختلف در نظام رتبه بندی بین المللی -۲۰۱۹- ISC

سرپرست ISC گفت: از کشور جمهوری اسلامی ایران ۴۳ دانشگاه در " رتبه‌بندی جهانی ۲۰۱۹- ISC " حضور داشته‌اند. بر اساس مأموریت‌های دانشگاه‌ها، تعداد ۲۳ دانشگاه جامع کشور در این رتبه بندی حضور دارند. دانشگاه‌های جامع حاضر در این رتبه بندی عبارت از: دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، شهید بهشتی، شیراز، تبریز، گیلان، اصفهان، بوعلی سینا، رازی، سمنان، کاشان، یزد، شهید باهنر کرمان، مازندران، ارومیه، یاسوج، الزهرا (س)، بین‌المللی امام خمینی (ره)، شاهد، شهید چمران اهواز، شهرکرد و دانشگاه محقق اردبیلی است. از دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز ۱۲ دانشگاه، دانشگاه های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، ایران، اصفهان، مشهد، تبریز، بقیه الله، شیراز، مازندران، جندی شاپور اهواز، کرمان و کرمانشاه قرار دارند. از دانشگاه های صنعتی نیز ۸ دانشگاه، دانشگاه های صنعتی اصفهان، شریف، امیرکبیر، علم و صنعت ایران، خواجه نصیرالدین طوسی، نوشیروانی بابل، سهند و شاهرود در این نظام رتبه بندی قرار دارند.

لازم به ذکر است که دانشگاه‌هایی که رتبه بندی آنها در بازه یکسان هستند همگی هم رتبه بوده و ترتیب اسامی ذکر شده در این گزارش مطابق با سامانه رتبه بندی ISC بر اساس حروف الفبا (به لاتین) است. بنابراین دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی تهران در رتبه اول، دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شریف و تربیت مدرس در رتبه سوم و سایر دانشگاه‌ها نیز در بازه‌های یکسان هم رتبه هستند.

جایگاه دانشگاه های جهان در رتبه بندی ۲۰۱۹ ISC

دهقانی گفت: در رتبه بندی جهانی ISC 2019، تعداد ۲۰۰۵ دانشگاه برتر از ۹۹ کشور و ۶ قاره دنیا وجود دارند.

در رتبه بندی ISC 2019، سه دانشگاه هاروارد، استنفورد و انستیتوی فناوری ماساچوست MIT در رتبه های اول تا سوم قرار دارند.

دانشگاه‌های جان هاپکینز، میشیگان، کلمبیا، تسینگ هوا (ازکشور چین)، انستیتوی فناوری کالیفرنیا، دانشگاه پنسیلوانیا به ترتیب در رتبه‌های ۴ الی ۹ و دانشگاه های دوک و واشنگتن سیاتل (به صورت مشترک رتبه ۱۰) دنیا قرار گرفته‌اند. در بین ۱۰ دانشگاه برتر جهان ۱۰ دانشگاه از کشور ایالات متحده آمریکا و یک دانشگاه از کشور چین بوده‌اند.

کشور آمریکا با ۳۰۱ دانشگاه، چین ۲۷۶ دانشگاه، ژاپن ۱۱۵ دانشگاه، انگلستان ۹۷ دانشگاه، ترکیه ۷۲ دانشگاه، فرانسه و آلمان هر کدام با ۷۱ دانشگاه، هند ۷۰ دانشگاه، ایتالیا ۶۳، کره جنوبی ۵۹ دانشگاه، برزیل ۵۷ دانشگاه، اسپانیا ۵۲ دانشگاه، ایران ۴۳ دانشگاه، کانادا و لهستان هر کدام با ۴۲ دانشگاه، در این رتبه بندی حضور داشته‌اند.

تعداد و رتبه دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه بندی بین المللی ISC 2019

بهترین رتبه بین المللی دانشگاه‌های برتر دنیا در کشورهای آمریکا رتبه یک، چین رتبه ۷، انگلستان رتبه ۱۲، کانادا رتبه ۱۸، ژاپن رتبه ۱۹، دانمارک رتبه ۲۴، سوئیس رتبه ۲۶، کره جنوبی رتبه ۳۰، سنگاپور رتبه ۳۴، استرالیا رتبه ۳۶، فرانسه رتبه ۳۹، آلمان رتبه ۴۳، بلژیک رتبه ۴۸، تایوان رتبه ۵۷، هلند رتبه ۶۰، عربستان سعودی رتبه ۶۳، هنگ کنگ رتبه ۶۵، اسپانیا رتبه ۷۰، سوئد رتبه ۸۵ و برزیل رتبه ۸۷ بوده است.

جایگاه دانشگاه‌های کشورهای آسیایی در رتبه بندی ۲۰۱۹ ISC

کشور چین با دانشگاه تسینگ هوا و کشور ژاپن با دانشگاه توکیو که به ترتیب در رتبه‌های ۷ و ۱۹ قرار دارند بهترین رتبه‌های دانشگاه‌های آسیا را از آن خود کرده است.

بهترین رتبه دانشگاه‌های کشورهای کره جنوبی رتبه ۳۰، سنگاپور رتبه ۳۴، تایوان رتبه ۵۷، عربستان سعودی رتبه ۶۳، هنگ کنگ رتبه ۶۵، در رده‌های بعد قرار دارند.

جایگاه دانشگاه‌های کشورهای اسلامی در رتبه بندی ۲۰۱۹ ISC

سرپرست ISC گفت: در رتبه بندی سال ۲۰۱۹ ISC از نظر تعداد دانشگاه‌ها، ترکیه با ۷۲ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته است. در بین سایر کشورهای اسلامی، ایران با ۴۳ دانشگاه، مالزی با ۲۱ دانشگاه، مصر ۱۸ دانشگاه، اندونزی و پاکستان هر کدام با ۱۳ دانشگاه، عربستان سعودی ۱۲ دانشگاه، الجزایر و تونس هر کدام با ۷ دانشگاه، نیجریه ۶ دانشگاه و مراکش ۵ دانشگاه، عمارات متحده عربی ۴ دانشگاه، لبنان، قطر، اردن، بنگلادش، قزاقستان قطر هر کدام با ۲ دانشگاه و سایر کشورهای اوگاندا، عمان، کویت، کامرون، عراق، سنگال، سودان هر کدام با یک دانشگاه در این رتبه بندی قرار گرفته‌اند.

در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی در رتبه ۶۳، مالزی در بازه ۳۰۰ -۲۵۱، مصر در بازه ۴۵۰- ۴۰۱، ایران و ترکیه در بازه ۵۰۰- ۴۵۱، لبنان و قطر در بازه ۶۰۰- ۵۰۱ و پاکستان در بازه ۷۰۰- ۶۰۱ بهترین رتبه جهانی را کسب نموده‌اند.

در مجموع تنها ۸ دانشگاه از میان کشورهای اسلامی دارای رتبه زیر ۵۰۰ بوده‌اند. این در حالی است که طبق برنامه ۱۰ ساله علم، نوآوری و فنآوری کشورهای اسلامی عضو ( OIC مصوب ۲۰۱۷ در قزاقستان) لازم است تا سال ۲۰۲۶، تعداد ۵۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گیرند. به همین دلیل باید تلاش‌های جدی همراه با تهیه برنامه راهبری و نقشه راه مناسب توسط دانشگاه‌های این کشورها صورت گرفته تا علاوه بر افزایش تعداد دانشگاه‌ها رتبه و جایگاه مناسب را در سطح بین‌المللی کسب نمایند.

انتهای پیام/4127/