دکتر طه هاشمی: زبان فارسی راهبرد اساسی فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی است/ کشور ما یک موزه جهانی است
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، دکتر طه هاشمی معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در همایش میراث زبانی با قرائت شعر دلم پر از شراره و دستم پر از کتبیه عشق/ ولی چه سود چو جای تو در میان خالی است، گفت: «من به سهم خود تسلیت‌گوی این ایام و لیالی هستم. امیدوارم همه ما ره‌پویان صادق و صالح حضرت سیدالشهدا امام حسین (ع) باشیم.»
معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی عنوان کرد: «در میان مصادیق هویت ساز، زبان هر ملت، پاره‌ای از میراث مکتوب آن ملت است. زبان، اساس متون اجتماعی است که می‌تواند در تولید فرهنگ و تثبیت هویت ملی نقش داشته باشد. فردینان دو سوسور زبان را یک نظام نشانه‌ای می‌داند که عهده‌دار انتقال مفاهیم و فرهنگ است. فرهنگ و زبانی که از قرن‌ها پیش به ما منتقل شده و اندیشه و نگاه یک ملت را در خود نگاه داشته است و اگر در استحاله غفلت قرار گیرد به نفع ملت نیست. کشور ما در طول تاریخ، زبان‌های فراوانی را تجربه کرده است مانند زبان‌های یونانی، آرامی، بابلی، عربی، ترکی، فرانسوی و انگلیسی ولی همچنان بر ملاذی منیع تکیه دارد. »
وی افزود: «اگر بخواهیم زبان فارسی را با زبان انگلیسی مقایسه کنیم باید نگاهی به پدران زبان این دو قوم داشته باشیم. رودکی سمرقندی با یک دیوان شعر ناقص و جفری چاسر با کتاب مشهور کانتربری که تمام آثارش موجود است. اگرچه چاسر سیصدسال پس از رودکی به دنیا آمد و هم عصر حافظ ماست ولی هیچ کس در انگلستان نمی‌تواند زبان پدرش را بفهمد، زبان‌شناسان باید زبان چاسر را به زبان روز انگلیسی ترجمه کنند. حتی زبان دویست سال پیش انگلیس هم برای انگلیسی‌زبانان امروز قابل فهم نیست، در حالی که این بیت مربوط به هزار سال پیش است: شنیده‌ام به بهشت آن کسی تواند رفت/ که آرزو برساند به آرزومندی. به همین دلیل می‌گویند زبان فارسی زبان زنده است و اگر زبان عربی هم لقب زنده می‌گیرد چون پشتوانه آن قرآن مجید است.»
کشور ما یک موزه جهانی است
دکتر هاشمی تاکید کرد: «کشور ما یک موزه جهانی است. الواح موجود در جای جای این سرزمین الهی گویای یک پشتوانه فرهنگی و تمدنی است. ظاهراً واژه پهلوی لوح را تویچن می‌گویند. حال اگر بخواهیم فقط نگاهی به تویچن‌های باستانی داشته باشیم آن وقت قدر این همایش و همایش‌های مشابه را خواهیم دانست. مگر کتیبه کشف شده در جیرفت نشان نداد که خط عیلامی سیصد سال از خط نوشتاری تمدن بزرگ شوش، قدیمی‌تر است. مگر همین سیمرغ افسانه‌ای (مرگ سئنا) نبود که حامل خاطرات فراوان اسطوره‌ای و حتی پیشاتاریخی
است. هم کار پزشکی می‌کرد که در شاهنامه و زایمان رودابه، مادر رستم تجلی دارد. هم مرغی است که وجه معنوی دارد مثل منطق‌الطیر عطار و هم مرغی است که چاره‌گری می‌داند مانند سیمرغ فرامرزنامه قرن پنجم و ششم، در قرونی که همه آثار علمی به زبان عربی نوشته می‌شد آیا سید اسماعیل جرجانی نبود که ذخیره خوارزمشاهی را به زبان فارسی نوشت و به زبان‌های عربی و ترکی هم ترجمه شد. این کتاب از موضع زبان‌شناسی و باستان‌شناسی فراوان حائز اهمیت است.»
وی تصریح کرد: «کتیبه‌هایی که بر روی مزارات می‌بینیم و بی‌توجه از کنارشان عبور می‌کنیم آیا از نظر سیمیولوژی نشانه‌شناسی، اهمیت فراوان ندارند؟ گاهی نقش یک برگ بر مزاری معرف گیاهی است که با نمادی خاص نمود یک نماد قدسی را پیدا می‌کند. اگر ما گذری به مسجد جامع اصفهان داشته باشیم که به حدود هزار سال پیش برمی‌گردد و فقط واژه «الله» را در کتیبههای آن مورد دقت قرار دهیم می‌بینیم به کرات تکرار شده ولی چنان با شیوه‌های هنری آمیخته گردیده که چشم هر بیننده صاحب نظر را به خود جلب می‌کند.»
معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: «اگر به سکه‌های حکومت‌های شیعی مذهب چون علویان طبرستان، آل بویه، سربداران، پاره‌ای از حکام ایلخانی مروری داشته باشیم، می‌بینیم منقش است به شعارهای اسلامی‌چون لااله الاالله، محمد رسول الله، علی ولی الله و شعارهای دیگری از این دست. آیا خوشنویسی سرمایه فرهنگی و هنری این کشور نیست؟ آیا آثار خوشنویسی را در سفال‌ها، کتبیه‌های مذهبی و غیرمذهبی، اشیای فلزی و حتی منسوجات نباید مورد توجه قرار داد؟ نوعی از همین نگاره‌ها در لباس‌ها و پارچه‌های خلعتی دوره قاجار، پارچه‌های اماکن مقدس یا مزارات موجود است. البته در این میان نباید رابطه زبان با اسطوره‌ها را از نظر دور داشت. روایت‌های اسطوره‌ای با زبان، ارتباط نزدیک دارند. مطالعه اینکه اسطوره‌ها تا چه سطحی بر زبان تأثیر گذاشته‌اند قابل مطالعه است.»
وی افزود: «لهجه‌های موجود در این سرزمین، هر پژوهشگری را به تحسین وا می‌دارد. متأسفانه لهجه‌ها یکی پس از دیگری به دست فراموشی سپرده می‌شوند. این خرده زبان‌ها نشانی از ایران اسلامی بزرگ ما دارند. هر لهجه مهری است گویا بر اقتدار تاریخی و جغرافیای ایران ارجمند. لهجه‌ها هر کدام به گل‌های یک بوستان می‌مانند که ناگهان سرو بلند زبان فارسی قد علم می‌کند و سایه خود را همه جا می‌گسترد. سخنم را با موضوعی کوتاه پیرامون زبان فارسی به پایان می‌برم.آن چه از خلال نظریات گوناگون می‌توان دریافت و به قطعیت رسید آن است که زبان در گسترش و شکوفایی فرهنگ‌ها نقشی اساسی دارد و فرهنگ بدون زبان را نمی‌توان متصور شد. به همین تناسب باید برای اعتلای فرهنگ، به زبان به عنوان میراثی ماندگان و اثرگذار اهتمام ورزید.»
وی عنوان کرد: «بی‌شک تکیه و اصرار بزرگان و اهل فرهنگ و ادب کشور بر حفظ و گسترش و توسعه زبان و ادبیات فارسی در بین دیگر ملل نیز، ریشه در اهمیت و جایگاه همین زبان و موضوعیت آن در طرح منشور ملی و به عنوان یکی از مهمترین شاخصه‌ها و ویژگی‌های هویت ملی ایرانی- اسلامی است. همچنان‌که صدور و توسعه زبان فارسی، شاید بی‌اغراق به معنای صدور فرهنگ غنی اسلامی- ایرانی و تقویت‌کننده امنیت و اقتدار ملی است.»
معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: «در این روزگار و با گسترش زیرساخت‌ها و تنوع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ارتباطات فرهنگی، زمینه برای فعالیت‌های یک‌جانبه یا دو و چند‌جانبه فرهنگی بیشتر شده است و مجال بیشتری برای اهتمام بدان فراهم گشته است.»
وی تاکید کرد: «آنچه در این میان لازم به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی مدون و راهبردی و نیز همتی والا برای بالا بردن حجم کمی‌و کیفی تولیدات و داده‌های فرهنگی در حوزه فرهنگ و خاصه زبان و ادبیات فارسی است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تاکنون، البته تلاش‌های فراوانی در این زمینه بخصوص صورت گرفته اما قطعاً و به زعم خود مسئولان نهادهای مرتبط فعال در این بخش، تا سطح مطلوب و آنچه حق و جایگاه این زبان فاخر و ماناست، فاصله بسیار است.»
معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در همایش میراث زبانی اعلام کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی نیز در دوره جدید مدیریت خود تلاش کرده است زبان و ادبیات فارسی را به عنوان راهبرد اساسی فعالیت‌های خود قلمداد کرده و برای گسترش آن در کشور و عرصه بین‌المللی برنامه‌هایی مفصل و متعدد تدارک ببیند. بخش‌های مختلف دانشگاه از بخش‌های آموزشی و پژوهشی گرفته تا قسمت‌های دیگر، اهتمام به زبان فارسی را به عنوان یک پیوست فرهنگی برای خویش قرار داده و در راستای آن ضمن تعریف اهداف کلی و راهبردهای متناسب، اقدامات مؤثری در دستور کار خود قرار داده‌اند که نتایج حاصل از آن در سال‌های آتی نمایان خواهد شد. و این جانب از همین جایگاه، از تمامی‌صاحب نظران و اندیشمندان عرصه زبان و ادبیات دعوت می‌کنم با ارائه دیدگاه‌های خویش، دانشگاه را در این مسیر یاری دهند.»
هاشمی در پایان اظهار امیدواری کرد که در سایه برگزاری این همایش، ضمن برقراری تعامل میان زبان‌ها، فرهنگ‌ها و هویت‌های مختلف، زبان فارسی نیز به عنوان میراث کهن بشریت به جامعه جهانی بیش از پیش معرفی گردد.
انتهای پیام/