«پژوهشكده امنيت غذايی» در دانشگاه آزاد اسلامی اراک راه‌اندازی می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از اراک، در بیست و پنجمین جلسه كمیسیون دائمی هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی، طرح راه‌اندازی «پژوهشكده امنیت غذایی» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک پس از بحث و بررسی به اتفاق آرا مورد تصویب قرار گرفت.
این پژوهشكده به پیشنهاد و پیگیری افشین اسماعیلی‌فر عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک پس از طی مراحلی افتتاح خواهد شد.
افشین اسماعیلی‌فر به همین مناسبت در گفتگو با خبرنگار آنا با اشاره به ضرورت راه‌اندازی پژوهشکده امنیت غذایی اظهار کرد: بانک جهانی امنیت غذایی را «دسترسی همه مردم در تمام اوقات به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم» تعریف می‌کند؛ اگرچه این تعریف به سه عنصر «موجود بودن غذا»، «دسترسی به غذا» و «پایداری در دریافت غذا» استوار است.
وی با تأکید بر اینکه، عنصر «موجودبودن غذا» تنها به میزان مواد غذایی در مرزهای ملی که در گذشته عنصر اصلی امنیت غذایی بود، تکیه ندارد، خاطرنشان کرد: موجود بودن غذا امروزه شامل تولید (عرضه داخلی) و واردات مواد غذایی است. این در حالی است که مفهوم «دسترسی به غذا» نیز دسترسی فیزیکی و اقتصادی به منابع برای تأمین اقلام غذایی مورد نیاز جامعه محسوب می‌شود که تابعی از درآمد، اشتغال و قیمت بوده و معنای «پایداری در دریافت غذا»، ثبات و پایداری دریافت ارزش‌های غذایی مورد نیاز جامعه است.
امنیت غذایی مستلزم توزیع عادلانه غذا به‌منظور دستیابی همگان به آن
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک تصریح کرد: «امنیت غذایی نه‌تنها مستلزم عرضه كافی مواد غذایی در سطح كلان است؛ بلكه ناظر بر توزیع عادلانه غذا به‌منظور دستیابی همگان به آن نیز هست.»
اسماعیلی‌فر با بیان اینکه امنیت غذایی سنگ‌بنای یك جامعه توسعه‌یافته و عنصر اصلی سلامت فكری، روانی و جسمی آن جامعه به شمار می‌آید، بیان کرد: «ناامنی غذایی ذخیره سرمایه اجتماعی افراد مشمول آن و نیز معناداری هنجارها و ارزش‌های انسانی و دینی را شدیداً تحلیل خواهد برد؛ بنابراین ناامنی غذایی تهدیدی بالفعل یا بالقوه علیه ارزش‌های بنیادین نظام اسلامی خواهد بود.»
ناامنی غذایی موجب تضعیف امنیت ملی می‌شود
وی یادآور شد: «ناامنی غذایی دامنه انتخاب افراد را شدیداً محدود و در بسیاری موارد حق انتخاب را از آنها می‌گیرد و از این‌رو قابلیت‌ها و استانداردهای زندگی‌شان را تنزل خواهد داد به‌گونه‌ای که در یک نظام سیاسی - اجتماعی ارزش‌های حیاتی و در نتیجه امنیت ملی آن را تضعیف خواهد کرد.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک با بیان اینکه توسعه پایدار در بخش کشاورزی، عاملی حیاتی برای تغذیه جهان در دهههای آتی به شمار می‌رود، عنوان کرد: «فائو اعلام کرده است برای تأمین غذای مورد نیاز جمعیت 9 میلیارد نفری جهان در سال 2050، باید تولید کنونی را دو برابر کرد در حالی که تحقق این هدف مستلزم رفع موانعی از قبیل محدودیت زمینهای کشاورزی، کمبود آب، قیمت بالای انرژی، افت سرمایه‌گذاری در زمینه تحقیقات کشاورزی و افزایش ضایعات غذایی است.»
3 چالش غذایی عمده در جهان چیست؟
اسماعیلی‌فر به سه چالش غذایی عمده در جهان اشاره کرد و یادآور شد: «اکنون چالش نخست افزایش گرسنگی در سطح جهان است به‌طوری که امروزه تعداد زیادی از مردم گرسنه جهان به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم برای بقای خود به کشاورزی وابستهاند که بر اساس آخرین ارزیابی به‌عمل‌آمده از سوی سازمان فائو (FAO)، امروزه بالغ بر 969 میلیون نفر در جهان با هزینه‌ای کمتر از یک دلار در روز زندگی میکنند و حدود سه‌چهارم از آنها برای بقای خود به کشاورزی وابسته هستند به این معنی که فقر و تنگدستی شدید این افراد خروج از این وضعیت را برای آنها غیرممکن ساخته است.»
وی از نبود تعادل در رژیم غذایی روزانه افراد به عنوان چالش دوم نام برد و تصریح کرد: «اگرچه سوءتغذیه ناشی از فقر همچنان یکی از دلایل عمده مرگ در سراسر جهان به شمار می‌رود سایر بیماریهای مرتبط با رژیم غذایی از جمله چاقی، بیماریهای قلبی، انفارکتوس و دیابت نیز در حال گسترش است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک خاطرنشان کرد: «تولید غذا، نابودی محیط زیست و طبیعت است» به‌عنوان سومین چالش محسوب می‌شود؛ چراکه تخریب محیط زیست از دو جنبه با غذا در ارتباط است، این مسئله با محدودکردن محصولات غذایی، تولید مواد غذایی را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر این مسئله حاصل فعالیتهای نادرست کشاورزی است.
اسماعیلی‌فر تأکید کرد: «مشکلاتی از جمله فرسایش خاک، آلودگی آب، انتشار گازهای گلخانهای و ازبین‌رفتن تنوع زیست محیطی، تهدیدی جدی علیه تولید جهانی غذا به شمار می‌رود.»
وی با اشاره به بحث امنیت ملی عنوان کرد: «امنیت ملی مفهومی غربی است كه بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد، امنیت ملی را به‌طور عینی به معنای فقدان تهدید نسبت به ارزش‌های اکتسابی و به‌طور ذهنی به مفهوم فقدان ترس از حمله به این‌گونه ارزش‌هاست.»
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک با بیان اینکه تعریف مدرن امنیت ملی به جای توجه به تهدیدات خارجی، آسیب‌پذیری‌های داخلی بیشتر مورد توجه است، یادآور شد: «تهدید خارجی دارای اعتبار کمتری است و به جای مسائل نظامی به شرایط و عوامل اقتصادی (نرخ بیكاری، تورم، میزان GDP یا تولید ناخالص ملی، درآمد سرانه، ذخیره ارزی و میزان جمعیت فعال) پرداخته می‌شود در حالی كه در نگرش و گفتمان سنتی تهدید اولاً منشأ خارجی دارد و ثانیاً وجه نظامی آن غالب است؛ اگرچه این عوامل در كنار توانایی دولت در عرضه سطح معقولی از رفاه اجتماعی و امنیت غذایی، مقبولیت و مشروعیت دولت را تحت تأثیر قرار می‌دهند.»
رابطه امنیت غذایی و امنیت ملی
اسماعیلی‌فر به بحث رابطه امنیت غذایی و امنیت ملی اشاره کرد و افزود: «امنیت غذایی یك سیاست امنیت ملی است كه كم و كیف آن مقدار عرضه و كیفیت كالای عمومی امنیت ملی را در هر كشور تعیین می‌كند. این در حالی است که عرضه یك سطح بهینه امنیت ملی مستلزم تدارك سطح بهینه امنیت غذایی است و تاریخ روابط بین كشورها نشان می‌دهد كه كشورهای قدرتمند در بیشتر موارد از مواد غذایی به‌عنوان حربه‌ای سیاسی علیه كشورهای جهان سوم بهره گرفته و تجربه كشورهای كمتر توسعه‌یافته حاكی از این است كه وابستگی آنها به واردات مواد غذایی از كشورهای توسعه یافته‌تر موجب ضربه‌پذیری سیاسی‌شان شده و امنیت ملی‌شان همواره از این محل در معرض تهدید بوده به‌طوری که این موضوع در شرایط تحریمی از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است.»
وی تأکید کرد: «ناامنی غذایی عزت نفس یك ملت، به‌عنوان ستون اصلی توسعه و استقلال ملی را تخریب و با ایجاد اختلال در انباشت سرمایه اجتماعی، كنش‌های جمعی را بسیار پرهزینه می‌كند و در نتیجه امكان وفاق و وحدت ملی را كاهش می‌دهد در حالی که به دلیل وجود این رابطه مهم و تنگاتنگ، ارتقای سطح امنیت غذایی و امنیت ملی در قانون اساسی، قوانین و سیاست‌های كلی برنامه‌های دوم، سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق سال 1404 هجری شمسی، مورد توجه خاص و ویژه قرار گرفته است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک با بیان اینکه امنیت غذایی از زیرساخت‌های مختلف عرضه، توزیع مناسب و تغذیه و بهداشت برخوردار است، بیان کرد: «متغیرهای كلان اقتصادی مانند تورم، نرخ اشتغال، درجه فقر، چگونگی توزیع درآمد بین اقشار جامعه، شاخص‌های توسعه روستایی و سطح درآمد جامعه و اتكای عرضه به منابع داخلی هر كشور یا واردات بر آن اثر دارد.»
اتکا به تولید داخل آسیب‌پذیری ملی در شرایط تحریم را به حداقل می‌رساند
اسماعیلی‌فر تصریح شد: «امنیت غذایی با ابعاد اقتصادی و منابع انسانی امنیت ملی رابطه مستقیم و با ابعاد سیاسی - اجتماعی، دفاعی - نظامی و فرهنگی - علمی و فناوری آن رابطه غیرمستقیم دارد. اتکا به تولیدات داخلی مواد غذایی، آسیب‌پذیری در سطح ملی به‌ویژه در شرایط تحریمی را به حداقل می‌رساند و عرضه باثبات مواد غذایی نقش اساسی در امنیت غذایی جامعه دارد به گونه‌ای که نهایتاً می‌تواند پایداری و استمرار امنیت غذایی را تضمین کند.»
وی خاطرنشان کرد: «این پژوهشکده شامل حوزه‌های تحقیقاتی مختلف است تا بتواند با زیرساخت‌های پیش‌بینی شده در تعامل با مراجع تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در سطح بین‌المللی، ملی و استانی نقش‌آفرینی کند.»
حوزه‌های تحقیقاتی توجیه علمی طرح پژوهشكده امنيت غذايی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک ادامه داد: «ازجمله موارد حوزه‌های تحقیقاتی توجیه علمی در این طرح می‌توان پدافند غیرعامل تهدیدات غذایی پیش‌بینی انواع تهدیدات داخلی و خارجی محصولات کشاورزی استراتژیک و غذا -الگوی کشت، اراضی دایر زراعی، ارائه تقویم زراعی برمبنای توسعه کشاورزی پایدار متناسب با توپوگرافی و پهنه‌بندی اقلیمی، کاربری اراضی و قابلیت‌های هر منطقه در راستای کاهش هزینه‌های تولید و استفاده بهینه از منابع آب- آمایش سرزمین و مدیریت بخش کشاورزی سازگار با محیط زیست تأمین غذای کافی و سالم برای نیاز غذایی جمعیت کشور را نام برد.»
اسماعیلی‌فر خاطرنشان کرد: «دستیابی به الگوی بهینه تولید با مدیریت خشکسالی، سیل، طوفان و تغییرات اقلیمی برای جلوگیری از کاهش ظرفیت تولیدی بخش کشاورزی -تحقیقات تولید و فرآوری محصولات استراتژیک، کاهش واردات محصولات اساسی استراتژیک مورد نیاز از طریق افزایش تولید از منابع داخلی و بر اساس اصول کشاورزی پایدار- فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی و صنایع غذایی از دیگر موارد حوزه‌های تحقیقاتی توجیه علمی در این طرح است.»
وی گفت: «از دیگر موارد حوزه‌های تحقیقاتی توجیه علمی در این طرح می‌توان توسعه کمی و کیفی زیرساخت‌های مربوط به اطلاعات، ارتباطات، ماهواره‌ها، آموزش‌های مجازی، صنایع غذایی و فرآوری محصولات کشاورزی و دامی کنترل کیفیت و ارائه راه‌های بهبود تولید و فرآوری غذای سالم، ایمنی غذا و آزمایش‌های استاندارد به‌منظور بررسی کیفیت محصولات کشاورزی، غذایی و فرآوری شده و محصولات کشاورزی و دامی تراریخته آینده‌نگری ضرورت افزایش عملکرد و کیفیت محصولات در واحد سطح را نام برد.»
انتهای پیام/4103/4062/
انتهای پیام/