خودآگاهی نخستین مهارت زندگی محسوب می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از بوشهر، مریم پرهیزگاری به‌عنوان نظریه‌پرداز در کرسی نظریه‌پردازی ترویجی «از رند تا پیر مغان از شخصیت واقعی تا شخصیت آرمانی حافظ» دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر با بیان اینکه نظریه پیش‌رو تحقیقی است بین‌رشته‌ای میان رشته تحصیلی ادبیات فارسی و روانشناسی، اظهار کرد: «میان روح و روان آدمی با هنر و اثری که خلق می‌کند، رابطه‌ای تنگاتنگ و دوسویه برقرار است که همین ارتباط پای نقدهای روانشناختی را به حوزه هنر باز کرده است.»
وی با اشاره به اینکه شعر و ادبیات به‌واسطه نمود نفسانی و رابطه انسانی میان شاعر یا نویسنده با خواننده (مخاطب) می‌تواند مورد نقد روانشناسی قرار بگیرد، عنوان کرد: «نقد در این زمینه کوشش می‌کند پیوستگی‌های زنده و ملموس میان هنرمند و هنر را پیدا کرده و به آنچه در ورای آثار وجود دارد، بپردازد.»
عضو هیئت علمی گروه آموزشی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر با تأکید بر اینکه شاید لسان‌الغیب به‌دلیل توجه به حالات درونی و رسیدن به خودآگاهی، بخشی از ذهن هر ایرانی را به خود اختصاص داده و به مانایی رسیده است، تشریح کرد: «خودآگاهی نخستین مهارت از مهارت‌های 10 گانه زندگی محسوب می‌شود.»
پرهیزگاری افزود: «در تعریف مهارت‌های زندگی آمده است، مهارت‌هایی هستند که به‌منظور ارتقای سطح ارتباطات، افزایش قدرت تصمیم‌گیری، تعامل با دیگران، یادگیری، مدیریت و درک خویشتن و کارکردن در گروه مورد استفاده قرار می‌گیرند.»
این نظریه‌پرداز با بیان اینکه خودآگاهی نوعی توجه و نگرش بی‌طرفانه به حالت‌های درونی است، مفهوم خودآگاهی را چنین تشریح کرد: «خودآگاهی، توانایی شناخت نقاط ضعف و قوت، خواسته‌ها، نیازها، استعدادها، خصوصیات ظاهری، احساسات، ارزش‌ها، افکار و اهداف است.»
وی خاطرنشان کرد: «انواع خودآگاهی شامل آگاهی از خود فیزیکی، خود جنسی، خود اجتماعی، خود معنوی، خود تاریکی، خود آرمانی و خود واقعی می‌شود.»
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر با اشاره به جو مسموم زمانه حافظ و تنگ‌شدن عرصه زندگی بر اندیشمندان تصریح کرد: «در چنین زمانه‌ای تنها راه زیستن با سلامت روح، کسب مهارت خودآگاهی در زندگی بود.»
حافظ از طریق گشتالت درمانی به خودآگاهی دست یافته است
پرهیزگاری با بیان اینکه به نظر می‌رسد حافظ از طریق گشتالت درمانی به خودآگاهی دست یافته است، مطرح کرد: «آسیب در گِشتالت درمانی عبارت از تأکید بیش از حد بر حمایت‌های اجتماعی و وابستگی به دیگران، عدم مسئولیت‌پذیری و از خود راضی نبودن در ایفای نقش است.»
این استاد ادبیات با طرح این سؤال که آیا حافظ ویژگی‌های یک فرد خودآگاه را دارا بوده است یا نه، این ویژگی‌ها را برشمرد: «در یک فرد خودآگاه هشت ویژگی ارزشمندی برای خود، رضایت از زندگی، اعتقاد به ارزش‌های خود، انعطاف در برابر مشکلات، هدفمندی و تلاش برای دستیابی به اهداف، داشتن عزت نفس بالا، همکاری و کمک به دیگران و مشورت با افراد آگاه وجود داشته که این موارد به وضوح در اشعار حافظ ملموس است.»
پرهیزگاری به تشریح شخصیت‌های «رند» و «پیر مغان» پرداخت و نظریه خود را اینگونه مطرح کرد: بسیاری از حافظ‌پژوهان درصدد هستند تا شخصیت‌های دیوان حافظ را با شخصیت‌های بیرونی برابری دهند؛ اما دو شخصیت «رند» و «پیر مغان» بیش از همه بر اندیشه و اشعار خواجه شیراز تأثیر داشته و دائماً بُعدی از ابعاد وجودی و ایده‌آل‌های وی را معرفی کرده و مشابه بیرونی برای آنان یافت نشده است. با این احتساب می‌توان گفت رند، همان خود واقعی و پیر مغان، خودِ آرمانی حافظ هستند.
وی با اشاره به برخی اشعار حافظ به بیان شواهدی در این خصوص پرداخت و گفت: «در مورد شخصیت رند می‌توان به بیان این موضوع توسط حافظ، شناخت کامل حافظ از این شخصیت و سخنان حافظ‌پژوهان اشاره کرد.»
عضو هیئت علمی واحد بوشهر با بیان اینکه خود آرمانی جایگاهی است که خود واقعی دوست دارد و در تلاش است تا بدان دست یابد، ادامه داد: «استدلال‌هایی نظیر اینکه با وجود اینکه پیر مغان معادل خارجی ندارد؛ اما حضور پررنگ، مؤثر، رفیع و باعزت در اشعار حافظ داشته و حافظ بارها در اشعار خود به‌طور مستقیم از آن نام برده و دیگر اینکه حافظ هیچ پیر و مرادی در زندگی نداشته و همچنین تعامل دو شخصیت رند و پیر مغان با یکدیگر، دقیقاً بیانگر مفهوم و مقصود شخصیت حافظ را بیان می‌کند، می‌توان نتیجه گرفت که رند و پیر مغان خود حافظ است.»
صدیقه افشاری عضو هیئت گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر نیز که به‌عنوان داور در این کرسی نظریه‌پردازی حاضر بود به بیان نقاط قوت و ضعف این نظریه پرداخت و بیان کرد: «ارتباط مناسب و ارزشمند مطالب خودآگاهی با خودشناسی در شناخت حافظ، بیان نکات کامل در مورد خودشناسی و خودآگاهی و مفهوم انسان کامل از نکات مثبت و در مقابل استفاده از واژه «سالم» به جای کامل در بحث معرفی انسان کامل (چراکه تجسم و تضاد میان بیماری و سلامت را عینیت می‌بخشد)، اشاره‌نکردن به نام کارل راجرز (نخستین روانشناسی که درباره خود واقعی و خود آرمانی انسان صحبت کرد) با توجه به بهره‌گیری از نظریات وی، عدم استفاده از تعاریف به‌روز و کامل از مهارت های زندگی را از نقاط ضعف این نظریه هستند.»
انتهای پیام/4103/4062/
انتهای پیام/