آمره //////////

آمره

بحث ثبت سفارش و نقشش در ؟؟؟، از نظر شما ثبت سفارش الان چه آفاتی دارد و این آفات به چه شکلی به وقوع می‌پیوندد.

- اصلاً ثبت سفارش از دهه هفتاد و آن بحث بحران ارزی که شکل گرفت وجود داشت منتهی قبل‌تر از آن هم وجود داشت منتهی ثبت‌سفارش به این رویه فعلی که داریم می‌بینیم، یعنی بدون سامانه، از دهه 70 شروع شد و دو هدف هم داشت. یکی این بود که تنظیم بازار کند و هدف دیگرش هم این بود که بحث تخصیص ارز را دنبال کند و از هدررفت ارزی جلوگیری کند. قبلاً در سایت ثبتارش این کار انجام می‌شد، تقریباً ثبت‌سفارش‌های دستی انجام می‌شد اما الان تقریباً می‌شود گفت که به‌صورت کامل در سامانه توسعه تجارت انجام می‌شود. مسئله‌ای که دارد یکی اینکه الان به‌صورت عملی و کاملاً تجربی داریم می‌بینیم که در دو هدف ثبت‌سفارش ناموفق بوده است. یعنی نه بحث تخصیص ارز را توانسته کنترل کند و نه بحث تنظیم بازار را توانسته کنترل کند. نمونه‌اش هم کمبودهایی است که بعضاً در بازار شاهد پیش آمدن آنها هستیم. کالا نیست، گرانی اتفاق می‌افتد یا همان حادثه پوشکی که خیلی هزینه ملی هم داشت برای ما و خیلی سروصدا کرد که آقا پوشک نیست و با آن شوخی کردند. بحث ارزیث هم که داریم می‌بینیم...

این دو اتفاق در روند ثبت‌سفارش چگونه رخ می‌دهد؟

- کمبود کالا و ارز؟

بله.

- بحث ثبت‌سفارش به این رویه‌ای که می‌بینیم در هیچ جای دنیا وجود ندارد. در سایر جاهای دنیا بحث پیش‌اظهاری وجود دارد نه ثبت‌سفارش. الان مسئله‌ای که وجود دارد این است که ثبت‌سفارشی که ما داریم می‌بینیم یک رویه کاملاً رانت‌ساز است. یعنی در یک اتاق بسته می‌نشینند تصمیم می‌گیرند که چه وارد شود و چه وارد نشود و یک نااطمینانی شدید در بازار ایجاد کرده‌اند. حالا فعال اقتصادی دیگر دست اینها را خوانده. بالاخره یک سال رَکَب می‌خورد، دو سال رَکَب بخورد، دیگر در این مدت بازار دستش می‌آید چه‌جوری است. در نتیجه اتفاقی که می‌افتد این است که این طرف می‌رود و ثبت‌سفارش‌های متعددی را، و اصلاً به فرض اینکه رانت‌بازی و ... هم نباشد و با کمیسیون ماده یک ارتباط نگیرد و نفهمد که چه کالایی کم می‌آید و چه کالایی زیاد می‌آید که اکثراً هم این اتفاق می‌افتد، به عنوان مثال مورد داشتیم که برای یک جلسه گرفتن با اعضای کمیسیون ماده یک یک 206 به منشی‌اش می‌دادند، برای یک ربع! حالا مسئله‌ای که دارد این است که یک شخص می‌رود ثبت‌سفارش‌های متعددی را می‌گیرد، اصطلاحاً به آن می‌گویند ثبت‌سفارش‌های یک ریالی. ثبت‌سفارش را که ثبت کرد، حالا وقتی کالایش آمد، این کاملاً قابل تغییر است و می‌تواند تغییر دهد و کدام ثبت‌سفارش را ثبت کند بستگی به این دارد که خود طرف چه‌جوری آورده و وضعیت ارز آن موقع چطور است و وضعیت بازار چطور است. مسئله‌ای که وجود دارد این است که آقایان این‌جوری فکر می‌کنند که اول ثبت‌سفارش انجام می‌شود، بعد طرف می‌رود کالایش را می‌آورد، در صورتی که کالا می‌آید، بعداً ثبت‌سفارش نهایی می‌شود. نمونه‌اش همین ماشین‌هایی است که در گمرکات مانده. حالا اصطلاحاً می‌گویند گمرکات، در منطقه بندری مانده. خب اگر اینها ثبت‌سفارش داشتند چرا نمی‌آمدند تو، اگر نداشتند چگونه آمده‌اند تو؟ چون دوستان خیلی اصرار دارند که ثبت‌سفارش حتماً انجام می‌شود، بعد طرف کالایش را می‌آورد. در صورتی که چنین چیزی کاملاً غیرقابل تصور است. این از بحث کالایی. حالا اینکه بحث ارزی آن چگونه اتفاق می افتد. در بحث ارزی مسئله متفاوتی است. در بحث ارزی مسئله‌ای که وجود دارد این است که آماری که اعلام می‌کنند از ثبت‌سفارش، می‌گویند 40 میلیارد دلار ثبت‌سفارش تبدیل به واردات نشده وجود دارد.

من آمار 97 را، سرپرست قبلی سازمان توسعه و تجارت...

- 50 و خرده‌ای فکر کنم می‌گفت. 50 و خرده‌ای ثبت‌سفارش واردات نشده وجود دارد. می‌گوییم چرا؟ می‌گوید یک امر طبیعی است چرا که هر ثبت‌سفارشی تبدیل به واردات نمی‌شود. ولی یک سؤال، آیا هر ثبت‌سفارش تبدیل به ارز می‌شود؟ در وضعیت فعلی شما فقط باید معصوم باشی که اگر ثبت‌سفارش دستت بود نروی ارزش را بگیری. یعنی فقط باید معصوم باشی، غیر از آن کسی اصلاً فکر نمی‌کنم چنین کاری نکند! و این ثبت‌سفارش هم به راحتی به دست می‌آید. یعنی شما یک‌مقدار ارتباطات داشته باشی و شبکه را بلد باشی و کار کرده باشی می‌دانی چگونه باید ثبت‌سفارش را بگیری، ایجاد کنی و 0653 مسئله بعدی که دارد، من رو در رو با این فعالان تجاری صحبت کردم، کار کردم، اعم از ترخیص‌کار، از واردکننده، صاحب کالا و هر کسی، این تغییرات ثبت‌سفارش اصلاً دیوانه کرده، واقعاً شرایط ناامن اقتصادی ایجاد کرده. یک هفته برنج باز می‌شود، یک هفته بسته می‌شود، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه می‌پرند به هم‌دیگر سر برنج، آقا بسته باشد! باز باشد! چگونه باشد؟! در نهایت این وسط کسی سود می‌برد که آن رانت را دارد. خب این یک هفته باز، یک هفته بسته، شرایط را ناامن می‌کند و ان فعال اقتصادی را سوق می‌دهد به این سمت که برود سراغ راهی که کم‌دردسرتر است، یعنی همان قاچاق! بدون فرایند اصلی و این اتفاق به کرّات و خیلی زیاد می‌افتد، خیلی زیاد! به خاطر این نااطمینانی که وجود دارد. یا مثلاً برای بحث موجودی کالا می‌گفتند که برای نزدیک ماه رمضان، خرما یک مقدار قیمتش رفت بالا، همان لحظه بستند. صادراتش را ممنوع کردند. در صورتی که خرمایی که به بازار می‌رفت و به دست مردم می‌رسید، از قبل آمده، اصلاً دیگر همان لحظه شما متوقف کنید،‌اثرش سه هفته بعد می‌رسد. ولی تنها چیزی که دارد، رانتی است که ایجاد می‌کند برای افرادی که می‌خواهند و شبکه را می‌شناسند، در نتیجه به راحتی می‌توانند این سیستم را دور بزنند و ثبت‌سفارش یک سیستم گزینشی درست کرده است.

چه ارتباطی بین این و قاچاق وجود دارد؟

- بین چی؟

من برخی از نظرات را می‌خواندم همین اختلاف بین ثبت‌سفارش و واردات انجام شده یا به قول شما این «ارز»، این ارز دو حالت دارد، یا آن ارز را افراد می‌گیرند و واردات انجام می‌دهند یا اینکه واردات انجام نمی‌شود. ارز را می‌گیرند، یا آن ارز گرفته شده را در بازار آزاد می‌فروشند، مثل اتفاقاتی که سال گذشته افتاد و یا اینکه برخی می‌گویند این خودش یکی از عوامل تأمین ارز کالای قاچاق است. آماری از این مسئله دارید، آیا سازوکارهایش تا حالا شناسایی شده؟

- آمار دقیقی که از این مسئله وجود ندارد. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از دولت یازدهم و دوازدهم که آمده روی کار، همیشه چه زمان آقای حقیقی رئیس ستاد قبلی، چه الان که آقای معیری هستند، همه‌شان وقتی می‌گفتی آمار قاچاق؟ می‌گفتند طبق تخمین‌های ما از 25 میلیارد دلار رسیده به 12 میلیارد دلار. در تمام مدت این 6 سال هم همین را می‌گویند. اگر در همه مدت این 6 سال همین بوده که از 25 میلیارد دلار رسیده به 12 میلیارد دلار پس شما در آن ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز چه کار می‌کنید؟! در همه 6 سال همین بوده؟! لااقل یک 13.5 بگو که مثلاً ما بگوییم تو کارت بد بوده یا یک 11.5 بگو که بگوییم آقا دمت گرم، 500 میلیون دلار کم کردی، کارت خوب بوده! بحثی که وجود دارد این است که پس تخمین درستی وجود ندارد که بگوییم از قاچاق چقدرش را دارد این تأمین می‌کند. ولی واقعیتی که وجود دارد، یک، بله، دقیقاً ارزی که مربوط به چیز می‌شود، حالا ما یک تخمین‌هایی را داشتیم، داریم حول و حوش 20 میلیارد دلار ارز تأمین می‌کنیم برای کالای قاچاق، این کار کارشناسی است! منابع آماری نیست. حول و حوش 18 میلیارد دلار ارز آماده می‌کنیم برای کالای قاچاق. حالا این ارز از کجا می‌آید؟ این ارز را طرف در حساب شخصی‌اش دارد؟ به لحاظ گردشگری به دست می‌آوریم؟ این از چه راهی به دست می‌آید؟! هیچ راهی نداریم، هیچ راهی وجود ندارد جز دقیقاً همین منابع ثبت سفارش! حالا یک بخشی‌اش را هم بگوییم این مقدار دارد از بیرون می‌آید، یعنی طرف خودش آن ور آب ارز دارد، دارد با این می‌آورد، منتهی با رویه قاچاق می‌آورد، مسئله‌ای نداریم، منتهی الباقی‌اش چیست؟ الباقی ارز را چگونه تهیه می‌کنند؟ طبیعتاً این ارز، ارزی است که خود ما تخصیص داده‌ایم. یعنی ثبت‌سفارش دارد ارزی می‌دهد به شخص که از طریق رویه و پروسه قانونی و غیرقاچاق وارد کشور نمی‌شود. ولی مسئله‌ای که وجود دارد این است که الان در واقع با این ثبت‌سفارش‌ها، ما هم داریم مجوز قاچاق را می‌دهیم، هم ارز قاچاق را می‌أهیم. یعنی موردی وجود دارد که طرف ثبت‌سفارش سال 83 یا 84، نزدیک 14 سال پیش، شخص ثبت‌سفارش از آن موقع را می‌آورد و ثبت می‌کند و می‌آورد داخل. یک همچین وضعیتی وجود دارد. اما اینکه من بیایم تخمین بزنم بگویم این ارز چقدر از قاچاق را تأمین می‌کند، واقعیتش تخمینی در آن وجود ندارد و منابع اطلاعاتی که باید روی این کار کنند، متأسفانه کار نمی‌کنند. ولی تخمینش وجود دارد و ما خودمان هم تقریباً می‌توانیم تخمین بزنیم اما به‌لحاظ حقوقی و قانونی نمی‌توانیم آن را اعلام کنیم اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که دقیقاً ارز قاچاقچی را چه کسی دارد می‌دهد؟