اعتبارنامه نمایندگان مجلس شورای اسلامی چگونه بررسی می‌شود

به گزارش خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی خبرگزاری آنا، مجلس شورای اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و محور بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها، قانون‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌هاست و چراغ هدایت دولت و ملت را به دست دارد.

مجلس شورای اسلامی پایگاه اساسی نظام و مردم و مایه حضور و مشارکت واقعی مردم در تصمیم‌گیری‌ها و مظهر اراده ملی است و از این‌رو آشنایی با بخش‌های مختلف آن ضروری به نظر می‌رسد. با همین هدف اصطلاح‌ها و کلیدواژه‌های حقوقی مجلس شورای اسلامی برای آشنایی مخاطبان در این صفحه منتشر می‌شود.

شعب  و کمیسیون‌ها

ماده 25 قانون داخلی مجلس می‌گوید: پس از انجام مراسم تحلیف، نمایندگان به حکم قرعه به طور مساوی به 15 شعبه تقسیم می‌شوند و افراد باقیمانده به ترتیب از شعبه اول به بعد، یک‌یک به شعب افزوده می‌شوند. نمایندگانی که بعداً سوگند یاد می‌کنند به حکم قرعه به عضویت شعبی که کسری دارند پذیرفته می‌شوند.

هر شعبه دارای یک رئیس، دو نایب رئیس، یک سخنگو و دو دبیر خواهد بود که جداگانه با رأی مخفی با ورقه و با اکثریت نسبی بیش از یک سوم کل اعضای شعبه، انتخاب می‌شوند و در صورت تساوی به حکم قرعه عمل خواهد شد.

نتیجه انتخابات با ذکر آرا طی گزارشی به وسیله سخنگو به اطلاع مجلس می‌رسد. مناط اعتبار برای رسمیت جلسات شعب، حضور حداقل دو سوم اعضاست و تصمیمات شعب، به جز در مورد انتخاب افراد، با اکثریت  مطلق آرا عده حاضر خواهد بود.

طبق ماده 26؛ هریک از شعب برای تمام دوره نمایندگی رسمیت دارند و وظایف و اختیارات آنها عبارتند از: «رسیدگی به اعتبارنامه‌ها»، «تعیین اعضای کمیسیون تحقیق»، «تعیین اعضای کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس» و «بررسی و تشخیص صلاحیت نامزدهای عضویت در کمیسیون‌های تخصصی مجلس»

همچنین بر اساس ماده 27 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، هریک از شعب موظفند صورت جلسات خود را با قید اسامی حاضران و غائبان و تأخیر کنندگان به وسیله دبیر شعبه تنظیم و تقدیم هیئت رئیسه مجلس کنند.

اعتبارنامه نمایندگان

ماده 28 قانون داخلی مجلس درباره اعتبارنامه نمایندگان می‌گوید: اعتبارنامه‌ها به همراه ضمائم آن به موجب جدول حوزه‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی که بر اساس حروف الفبا از طرف معاونت قوانین مجلس با نظارت هیئت رئیسه سِنی تنظیم شده است، به ترتیب به شعب 15گانه برای رسیدگی ارجاع می‌شود. هیئت رئیسه موظف است فهرست اعتبارنامه‌های ارجاعی را قبل از آغاز رسیدگی، تکثیر کند و در اختیار نمایندگان قرار دهد. چنانچه هریک از نمایندگان به اعتبارنامه‌ای معترض باشد، ظرف مدت سه روز از تاریخ انتشار فهرست مذکور حداکثر تا پایان وقت اداری روز سوم، موظف است اعتراض کتبی خود را امضا و به انضمام مدارک و اسناد مربوط به شعبه ذی‌ربط تقدیم کند.

طبق تبصره یک این ماده قانونی، شعبه موظف است عدم رسیدگی شورای نگهبان به موضوع مورد اعتراض یا حادث شدن آن بعد از اعلام صحت انتخابات را احراز کند.

تبصره دو ماده 28 بیان می‌کند: گزارش هر شعبه توسط سخنگو در مجس قرائت می‌شود و در صورت عدم امکان، به ترتیب رئیس و یا یکی از نواب رئیس یا دبیران وظیفه او را انجام می‌دهد.

ماده 29 تصریح می‌کند: شعبه موظف است حداکثر ظرف مدت سه روز کاری گزارش تأیید آن دسته از اعتبارنامه‌های واصله را که معترض ندارند، به صورت یکجا به هیئت رئیسه ارسال کند تا برای تصمیم‌گیری مجلس در دستور کار قرار گیرد.

اعتبارنامه‌هایی که مورد اعتراض نمایندگان قرار گرفته است،‌ حداکثر ظرف مدت پنج روز کاری توسط شعبه رسیدگی می‌شود. در صورتی که نظر شعبه تأیید اعتبارنامه باشد، گزارش تأیید آن برای تصمیم‌گیری به مجلس ارائه می‌شود. چنانچه نظر شعبه رد اعتبارنامه باشد، از طریق هیئت رئیسه مجلس به کمیسیون تحقیق ارجاع می‌شود تا پس از رسیدگی و ارائه گزارش، برای تصمیم‌گیری مجلس در دستور کار قرار گیرد.

تبصره ماده 29 می‌افزاید: شعبه موظف است حداکثر 24 ساعت قبل از بررسی اعتبارنامه از معترض یا معترضان جهت توضیح اعتراض و از نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش مورد اعتراض قرار گرفته برای دفاع دعوت کند. عدم حضور هریک از آنان مانع رسیدگی نیست. معترض یا معترضان در صورت عدم حضور غیرموجه در شعبه، در جلسه علنی حق اعتراض ندارند. موجه بودن عدم حضور یاید به تأیید هیئت رئیسه مجلس برسد. اگر عدم حضور، موجه بود فقط یکبار دیگر جلسه شعبه ظرف مدت پنج روز مجدداً تشکیل می‌شود و نظر خود را اعلام می‌کند.

ماده 30 قانون داخلی مجلس اضافه می‌کند: هیچ شبعه‌ای نمی‌تواند تقدیم گزارش خود را بیش از پنج روز کاری از تاریخ دریافت پرونده به تعویق اندازد. در صورتی که تأخیر به حکم ضرورت پیش آمده باشد، رئیس و در غیاب او نایب رئیس شعبه مکلف است هیئت رئیسه مجلس را مطلع سازد. هرگان هیئت رئیسه علت را موجه دانست، موضوع را دوباره به همان شعبه و در غیراینصورت به شعبه بعد ارجاع می‌کند که ظرف مدت پنج روز کاری پس از دریافت پرونده، گزارش دهد.

ماده 31 هم در این باره می‌گوید: کمیسیون تحقیق حداکثر ظرف مدت 15 روز به دلایل و توضیحات کتبی شعب و معترض یا معترضان رسیدگی می‌کند و پس از استماع و بررسی توضیحات معترض یا معترضان و دفاعیات کتبی یا حضوری نماینده مورد اعتراض، نظر خود را به مجلس ارسال می‌کند.

تبصره یک ماده 31 توضیح می‌دهد: در صورتی ه تعداد معترضان بیش از سه نفر باشد، می‌توانند سه نفر را به صورت مکتوب معرفی کنند تا در شعبه و کمیسیون تحقیق جهت ارائه توضیحات لازم حضور یابند.

تبصره دو هم اضافه می‌کند: کمیسیون تحقیق موظف است حداقل 24 ساعت قبل از رسیدگی به اعتبارنامه از معترض یا معترضان و نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش مورد اعتراض واقع شده است دعوت به عمل آورد.

براساس ماده 32؛ چنانچه کمیسیون تحقیق، اعتبارنامه رد شده از سوی شعبه را رسیدگی کند و نظر به تیید اعتبارنامه داشته باشد، گزارش آن برای تصمیم‌گیری مجلس در دستور کار قرار می‌گیرد و در صورتی که نظر کمیسیون مبنی بر رد اعتبارنامه باشد، گزارش آن حداکثر به مدت 15 دقیقه در مجلس مطرح و ادله رد اعتبارنامه ارائه می‌شود. نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش توسط کمیسیون رد شده است، حداکثر به مدت 30 دقیقه فرصت دارد تا از خود دفاع کند، ضمن اینکه می‌تواند بخشی از وقت خود را حداکثر به 2 نفر از نمایندگان واگذار کند. سپس گزارش کمیسیون تحقیق به رأی گذاشته می‌شود. چنانچه رد اعتبارنامه به تصویب مجلس نرسد، رئیس جلسه تصویب آن را اعلام می‌کند.

تبصره این ماده از قانون داخلی مجلس تشریح می‌کند: در صورتی که کمیسیون تحقیق ظرف مدت 15 روز نظر خود را به مجلس اعلام نکند، نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش مورد اعتراض واقع شده است یا 15 نفر از نمایندگان می‌توانند طرح اعتبارنامه را در صحن مجلس از هیئت رئیسه درخواست کنن و هیئت رئیسه موظف است در اولین فرصت گزارش شعبه را در دستور کار مجلس قرار دهد تا مطابق این ماده مورد رسیدگی قرار گیرد. به جای نظر کمیسیون نظر شعبه به مدت 15 دقیقه مطرح می‌شود.

ماده 33 می‌گوید: چنانچه نماینده بدون عذر موجه (به تشخیص هیئت رئیسه) تا 10 روز پس از ابلاغ به وی برای دفاع زا صحت اعتبارنامه خود در جلسه حاضر نشود، مجلس با استماع گزارش کمیسیون تحقیق و صحبت معترض وارد رأی‌گیری می‌شود.

تبصره ماده 33 این قانون تأکید می‌کند: در صورتی که نماینده یا نمایندگان معترض به دلایل موجه در جلسه حضور نداشته باشند، می‌توانند با اطلاع قبلی هیئت رئیسه، دلایل اعتراض خود را کتباً‌ به نماینده دیگری تحویل دهند تا توسط او در مجلس قرائت شود.

ماده 34 هم می‌افزاید: در هر مرحله، رأی‌گیری برای اعتبارنامه مورد اعتراض، مخفی و با ورقه مخصوص انجام می‌شود.

طبق ماده 35 هم، نماینده‌ای که به اعتبارنامه‌اش اعتراض شده مانند سایر نمایندگان، از تمامی حقوق اعم از اعلام رأی و نامزد شدن برای عضویت در هیئت رئیسه و سایر انتخابات برخوردار است. لکن در زمان بررسی اعتبارنامه خود در شعبه، کمیسیون تحقیق و مجلس حق رأی ندارد.

انتهای پیام/4034/