خبر خوش برای خوزستانی‌ها؛ سامانه شوینده مقره‌های خطوط انتقال برق ساخته شد + عکس و فیلم
گروه استان‌های خبرگزاری آنا، حسین رحیمی؛ یکی از مشکلات شایع در خطوط انتقال نیروی برق در سراسر دنیا، آلودگی مقره‌ها در اثر عوامل محیطی طبیعی و غیرطبیعی است. مقره‌ها اجسام عایقی هستند که خطوط انتقال جریان برق برای اتصال کابل‌های برق به دکل مورد استفاده قرار می‌گیرند. در اثر تجمع آلودگی‌هایی مانند گردوخاک و ریزگردها، فضولات پرندگان، نمک دریا، آلودگی‌های صنعتی و غیره بر روی سطح مقره، مقره آلوده شده و در اثر ترکیب آلودگی با آب باران، شبنم صبحگاهی و یا حتی رطوبت محیط، مقره از حالت عایق به حالت رسانا تبدیل می‌شود.
در بیشتر موارد این تغییر حالت منجر به نشت دائمی جریان برق از کابل به دکل شده و منجر به اتلاف بخش قابل توجهی از نیروی برق می‌شود. در برخی موارد که میزان آلودگی زیاد باشد، مقدار جریان نشتی به حدی زیاد می‌شود که به‌صورت اتصال کوتاه بر جرقه‌زنی خود را نشان می‌دهد و باعث انفجار مقره و قطع جریان برق می‌شود. تنها روش مؤثر برای پیشگیری از وقوع چنین حوادثی، شستشوی مقره‌ها بوده که بسیار پرهزینه، زمان‌بر و برای کارکنان بخش عملیات خطرناک است.
در دهه گذشته سامانه‌های مکانیزه برای شستشوی مقره‌های خطوط انتقال نیروی برق فشار قوی، بارها در لیست اعلام نیاز وزارت نیرو و شرکت‌های برق منطقه‌ای قرار داشته که خود عاملی برای ایجاد انگیزه و شکل‌گیری ایده اولیه این پژوهش بوده است؛ اما مسائل فنی و سختی کار همواره باعث شده تا پژوهشگران، کمتر به این حوزه وارد شده و در مواردی هم که اقداماتی صورت گرفته، این اقدامات به نتیجه دلخواه آن نرسیده است.
از دلایل موفق‌نبودن تلاش‌های پیشین می‌توان به استفاده نکردن از آب پرفشار و تمیز نشدن مقره‌ها نام برد؛ چراکه استفاده از آب پرفشار مستلزم استفاده از شلنگ‌های قوی و سنگین‌وزن است. خروج آب پرفشار از نازل باعث ایجاد نیروی عکس‌العمل شدید در جهت مخالف آن و نوسان شدید ربات‌های پرنده می‌شود. این عوامل موجب شد که طرحی ابتکاری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر آغاز شود.
این طرح ابتکاری با عنوان ساخت «سامانه بازرس و شوینده مقره‌های خطوط انتقال برق فشارقوی» سامانه‌ای در چند فاز طراحی و فاز نخست آن در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد ساخته شده است. در این پژوهش ابتکارات بی‌نظیری مورد استفاده قرار گرفته که نمونه آن در طرح‌های مشابه داخلی و خارجی وجود ندارد.
با ابتکار و نوآوری‌های موجود در سامانه طراحی‌شده، امکان استفاده از آب پرفشار با فشار 100 بار و تا ارتفاع دلخواه فراهم‌شده که باعث شستشوی مؤثر مقره‌های موجود در خطوط انتقال می‌شود. با اقدامات انجام‌شده نیروی عکس‌العمل آب خروجی از نازل خنثی‌سازی شده و امکان شستشوی دقیق مقره‌ها بدون نوسان فراهم شده است.
در ادامه گفتگوی خبرنگار خبرگزاری آنا در خمینی‌شهر با سیدمحمدباقر طباطبایی دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مکاترونیک و مبتکر این طرح را پی می‌گیریم.
آنا: ایده این طرح ابتکاری چگونه شکل گرفت؟
طباطبایی: پدیده ریزگردها و حمله آن به خوزستان در سال‌های گذشته و قطع شدن جریان برق برای چند هفته و نیز درخواست مکرر وزارت نیرو و ادارات برق منطقه‌ای سراسر کشور برای ساخت سیستمی مکانیزه برای شستشوی رباتیک تجهیزات خطوط انتقال، باعث ایجاد انگیزه و شکل‌گیری ایده اولیه این پژوهش شد.
آنا: در سایر کشورها برای مقابله با این مشکل چکار می‌کنند؟
طباطبایی: برای شستشوی مکانیزه در کشورهای خارجی تلاش‌های اندکی انجام شده است؛ اما هیچ‌کدام به‌صورت ربات پرنده نبوده و به جز استفاده از هلیکوپتر هیچ یک از سامانه‌های ساخته‌شده مورد استقبال قرار نگرفته، تنها مورد مشابه توسط شرکتی انگلیسی برای شستشوی تجهیزات توربین‌های بادی ساخته‌شده که ازنظر نحوه ساخت و انجام عملیات کاملاً متفاوت با این پژوهش بوده اما در زمینه شستشوی مقره‌های خطوط انتقال برق هیچ نمونه مشابه خارجی مشاهده نشده است.
آنا: ضرورت اجرای این طرح چیست؟
طباطبایی: با توجه به نشتی و اتلاف شدید برق در اثر آلودگی مقره‌ها و نیز قطعی برق در اثر افزایش آلودگی و نیز خطرات جانی فراوانی که جان کارکنان بخش عملیات را هنگام شستشوی مقره‌ها تهدید می‌کند، وجود سامانه‌ای مکانیزه برای شستشو و نظارت کاملاً ضروری است.
آنا: طراحی و ساخت این دستگاه در چه مدتی انجام شد؟
طباطبایی: این پژوهش در مدت سه سال، مراحل تحقیق و مطالعه، طراحی و ساخت فاز نخست را سپری کرده است.
آنا: هزینه اجرای طرح چه میزان بوده و از چه محلی تأمین شده است؟
طباطبایی: هزینه این پژوهش، به‌جز هزینه نیروی انسانی، مبلغی افزون بر 400 میلیون ریال بوده که همه آن از محل بودجه شخصی مبتکر طرح تأمین شده است.
آنا: صنعت برق چگونه می‌تواند از این طرح بهره‌مند شود؟
طباطبایی: برای صنعتی شدن این پژوهش ساخت فازهای دوم و سوم آن الزامی بوده و این امر با بودجه شخصی امکان‌پذیر نیست. برای این منظور همکاری بخش خصوصی و دولتی و تأمین هزینه‌های آن و نیز انجام تست‌های میدانی ضروری است.
آنا: با این ابتکار چه تحولی در سایر زمینه‌های مشابه ایجاد می‌شود؟
طباطبایی: با تکمیل سایر فازهای این پژوهش، توانایی انجام فعالیت در سایر زمینه‌ها ازجمله شستشوی توربین‌های بادی، شستشوی ساختمان‌های بلندمرتبه، اطفای حریق در ارتفاع و سایر فعالیت‌های مشابه وجود دارد.
به گزارش آنا، با وجود آلودگی‌هایی مانند گردوخاک، ریزگردها، آلودگی‌های صنعتی و ... در کشور و مشکلاتی که در شبکه برق‌رسانی و دیگر خدمات رخ می‌دهد، حمایت نهادها و به‌ویژه مسئولان و دولتمردان از چنین طرح‌ها و خدماتی نه تنها به حل مشکلات عدیده ناشی از این عوامل خواهد انجامید؛ بلکه انگیزه دوچندانی برای محققان و پژوهشگران در مسیر تحقیق و پژوهش خواهد بود تا با آرامش و عشقی افزون به فعالیت علمی خود بپردازند.
انتهای پیام/4121/4062/
انتهای پیام/