معضلی به‌نام بافت فرسوده در تهران/ خدا کند حادثه‌ای رخ ندهد

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا-میثم خاکپور؛ برخی از فعالیت‌های شهرداری‌ها همچون خدمات شهری به‌دلیل ارتباط با زندگی روزمره شهروندان بیش از پیش مورد توجه قرار دارد ولی برخی دیگر از فعالیت‌های مدیریت شهری مانند نوسازی بافت فرسوده در وهله اول چندان به‌عنوان فعالیت‌های اقدام فوری مدیریت شهری محسوب نمی‌شود ولی بی‌توجهی به آن هزینه‌های زیادی را در پی خواهد داشت.

نوسازی بافت فرسوده موضوعی است که ارزیابی آن نیازمند بررسی روند 5 تا 10 ساله است هرچند آنچه به ایجاد بافت فرسوده در شهرها منجر شده ناشی از روندی 100 ساله است.

در بحث احیای بافت فرسوده رویکردهای مختلفی مورد توجه قرار گرفته که این روند از درجاسازی آغاز و امروز در قالب رویکرد بازآفرینی در حال پیگیری است.

5 درصد از جغرافیای 700 کیلومتری شهر تهران اسیر بافت فرسوده است

بروز حوادث و بالایای طبیعی همچون سیل، زلزله و یا آتش سوزی در مناطق دارای بافت فرسوده می‌تواند تمام ظرفیت‌های موجود در کشور در بحث خدمات امدادرسانی زیر سؤال ببرد و عاملی برای افزایش تلفات جانی و مالی شود.

این در حالی‌است که در جغرافیای 700 کیلومتری پایتخت 5 درصد در بافت فرسوده قرار دارد که بیشترین میزان آن با وسعت 592.7 هکتار در منطقه 12 واقع شده است.

بودجه حوزه بهسازی محیطی بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافته است

محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران بازآفرینی را فراتر صرف نوسازی، بهسازی و احیا می‌داند که در دوره جدید مدیریت شهری به‌عنوان یک الگو در پایتخت در حال انجام است.

وی در گفتگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی خبرگزاری آنا با بیان این‌که آخرین نسل مداخله در بافت فرسوده، بازآفرینی شهری است، عنوان کرد: بازآفرینی شهری فراتر از صرف نوسازی، بهسازی و احیا بوده و در جریان آن به همه مؤلفه‌های بدمسکنی هم‌چون مقاومت بنا و ناپایداری، ریزدانگی و نفوذناپذیری، آسیب‌های اجتماعی، مشکلات ترافیکی، کمبود سرانه‌های خدماتی، پروژه‌های محرک توسعه و کمبود آن‌ها، بهسازی محیطی و بازپیرایی نماها و موضوع فضای سبز و درختان آن توجه می‌شود.

سالاری ادامه داد: بازآفرینی بافت فرسوده در حال حاضر در قالب یک الگو در پایتخت در حال انجام است و در این راستا اقدامات مؤثری مثل بسته‌های تشویقی، حذف دریافت عوارض از کسانی‌که در بافت فرسوده ساخت و ساز می‌کنند و اعطای یارانه برای طراحی نما در دستور کار قرار دارد.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به این مطلب که مدیریت شهری در جهت ایجاد تسهیل‌گری در بازآفرینی شهری وارد مذاکره با سازمان‌های خدمات‌رسان برای واگذاری انشعابات مختلف اعم از آب، برق، گاز و تلفن در مناطق دارای بافت فرسوده شده است، گفت: در کنار سایر فعالیت‌های تسهیل‌گر همچون حذف دریافت عوارض از ساخت و ساز در بافت فرسوده تلاش شده تا رویکرد بسته‌های تشویقی کمّی به حوزه کیفی انتقال یابد.

سالاری در ارتباط با توجه جدی مدیریت شهری با وجود مشکلات مالی عنوان کرد: علی‌رغم مشکلات جدی مالی در حوزه درآمدی در سال 98 بودجه حوزه بهسازی محیطی را بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافته و در حال حاضر سازمان نوسازی شهرداری تهران در محلات هدف بافت‌های فرسوده مجموعه قابل توجهی از پروژه‌های بهسازی محیطی، ایجاد پاتوق‌های محله‌ای، ایجاد فضاهای سبز و باز با توجه به فقر مطلق این محلات را آغاز کرده است.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: اولویت و رویکرد کمیسیون شهرسازی و معماری این است که با توجه به مشکلات بسیار گسترده حوزه بافت‌های فرسوده و طولانی بودن فرآیند تحقق‌پذیری الگوی بازآفرینی شهری، مدیریت شهری می‌بایست اولویت‌محور کار کند و در همین خصوص تلاش بر این است که شهرداری تهران یک‌سری محلات الگو، هدف بسیار محدود را در چند محله انتخاب کند که امکان تحقق‌پذیری الگوی بازآفرینی شهری در آن‌جا زیاد است و در مرحله بعد همه اعتباراتش را معطوف به آن محلات هدف کند.

احیای بافت فرسوده ارزش سکونت و ارزش اقتصادی ملک را افزایش می‌دهد

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: در چنین رویکردی اگر قرار است مناسب‌سازی سطح معابر و میادین، بازپیرایی نماها، تملک باغ‌ها و مناسب‌سازی پیاده‌روها در بافت فرسوده انجام شود تنها در محلات هدف که به‌لحاظ سرانه فضای سبز بسیار فقیرند در دستور کار قرار گیرد که نتیجه آن اعطای بسته‌های تشویقی مؤثرتر و تسریع در رسیدن به هدف خواهد بود.

در این میان زهرا نژادبهرام عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران ضمن اشاره به این‌که روند انجام فرآیند بهسازی در اولویت مدیریت شهری قرار دارد، براین باور است احیای بافت فرسوده ارزش سکونت و ارزش اقتصادی را ارتقاء می‌دهد.

نژادبهرام در گفتگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی خبرگزاری آنا در ارتباط با اهمیت توجه به فرآیند نوسازی در کلان‌شهری همچون تهران اظهار کرد: ما معتقد هستیم در صورتی‌که این روند در پیش گرفته شود ارزش سکونت ارتقاء پیدا کرده و به تبع آن ارزش اقتصادی ملک هم افزایش می‌یابد و همین موضوع برای مردم انگیزه‌است تا خودشان در این فرآیند مشارکت فعال داشته باشند.

وی در ارتباط با گشایش‌هایی که در این حوزه نوسازی و احیای بافت فرسوده در دستور کار قرار دارد گفت: مدیریت شهری به‌منظور گشایش مشکلات مردم در نوسازی مسکن‌هایشان، مذاکراتی را با سازمان ثبت انجام داده تا خانه‌های قولنامه‌ای که استشهاد لازم را دارند بتوانند نسبت به دریافت سند اقدام کنند.

عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران یکی از مهم‌ترین مشکلات بحث بافت فرسوده را همپوشانی بافت فرسوده و بافت تاریخی دانست و افزود: تسهیلاتی را که سازمان نوسازی و مدیریت شهری برای بافت فرسوده در سایر نقاط در نظر می‌گیرد، کارآیی لازم را در مناطق دارای بافت فرسوده که با بافت تاریخی دارای همپوشانی است را ندارد.

نژادبهرام تصریح کرد: برای حل این موضوع سازمان نوسازی در کنار شورای‌عالی معماری و شهرسازی درصدد است موضوع طرح انتقال حق توسعه را در قالب حقوقی و به‌صورت قانونی پیگیری کرده تا دستورالعمل لازم تهیه شود.

عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران در ارتباط با هزینه‌بر بودن احیای بافت فرسوده نیز اذعان کرد: براساس مصوبه کمیته زیرساخت و تأیید کمیسیون معماری و شهرسازی شورا مقرر شده بود تا از طرف سازمان مدیریت برنامه و بودجه از محل اعتبارات پروژه‌های نوسازی سهم دولت ارائه شود که  ۱۸ پروژه در این خصوص مطرح بود و سهم دولت در آن ۷۰ درصد ذکر شده بود.

بیشترین میزان بافت فرسوده با 592.7 در منطقه 12 قرار دارد

علی خانی معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان نوسازی شهرداری تهران در این میان به اقدامات و فعالیت‌های سازمان نوسازی پرداخت و مشارکت حداکثری اجتماع محلی را در فرآیند بازآفرینی بافت فرسوده دارای اهمیت ویژه دانست.

علی خانی در گفتگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی خبرگزاری آنا ضمن اشاره به این مطلب که 5 درصد مساحت شهر تهران را بافت فرسوده تشکیل داده و 11 درصد از سطح مسکونی شهر تهران در بافت‌های فرسوده قرار دارد، اظهار کرد: 22 درصد کل پروانه‌های شهر تهران که شامل 16 درصد از کل واحدهای مسکونی تولید شده تهران است، در بافت فرسوده صادر می‌شود.

وی تصریح کرد: در میان مناطق شهر تهران منطقه 12 با 592.7 هکتار بیشترین میزان بافت فرسوده و منطقه 22 با  0.9 هکتار کمترین سطح بافت فرسوده را به خود اختصاص داده است و بنابر درصد فرسودگی متناسب با مساحت بافت نیز منطقه 10 با 52.2 درصد و منطقه 22 با 0.01 درصد در منطقه 22 به ترتیب بیشترین و کمترین بافت فرسوده را دارا می‌باشند.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان نوسازی شهرداری تهران با بیان این‌که سازمان نوسازی شهر تهران به‌منظور نوسازی متوازن بافت‌های فرسوده و ناکارامد در سه محور توسعه محله‌ای ، بازآفرینی شهری و اقدامات پشتیبان فعالیت می‌کند، گفت: سازمان نوسازی در راستای تهیه و تدوین برنامه‌های توسعه محلات به‌‌عنوان سومین سطح از برنامه 5 ساله سوم توسعه شهر و شهرداری تهران، تعداد 156 سند را تهیه کرده و از بین آن‌ها تاکنون  65 سند در ستاد بازآفرینی پایدار مناطق به تصویب رسانده است.

خانی افزود: در تدوین و پایش این اسناد سازمان نوسازی با راه‌اندازی پیشخوان توسعه محله‌ای، امکان رصد شاخص‌های توسعه محلات و ارزیابی آثار برنامه‌ها و اقدامات صورت گرفته در سطح محلات را بر شاخص‌های مذکور فراهم کرده است.  

وی تصریح کرد: این سند با توجه به چارچوب انعطاف‌پذیر و منحصر به فرد فضای هر محله و دارا بودن ویژگی دربرگیرندگی تمامی دخیلان و مبتنی بر مشارکت حداکثری اجتماع محلی ، امکان تحقق توسعه را در سطح محلی فراهم می‌کند.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان نوسازی شهرداری تهران ضمن اشاره به این‌که تا پایان سال جاری، 180 سند برای 180 محله بافت فرسوده و ناکارآمد تهران تهیه و تصویب خواهد شد، گفت: در راستای ارتقای کیفیت عرصه‌های عمومی نیز سازمان 72 پروژه بهسازی محیطی به مساحت حدود 40 هکتار را در محلات دارای بافت فرسوده و ناکارآمد تعریف کرده که عملیات اجرایی حدود 8 هکتار آن آغاز و تعدادی از پروژه‌ها نیز به بهره برداری رسیده است.

خانی در ارتباط با ساماندهی فضاهای عمومی بافت‌های فرسوده نیز عنوان کرد: پروژه‌های ساماندهی در 20 منطقه شناسایی و عملیات اجرایی آن در 7 منطقه (8، 11، 13، 14، 15، 16 و 18) آغاز شده و تأمین فضای سبز در حدود 6 هزار متر مربع، 10 هزار متر مربع اجرای مجموعه‌های ورزشی و خدمات اجتماعی و یک هزار و 24 واحد پارکینگ در مناطق 14،15و8 در حال ساخت است.

وی تصریح کرد: در راستای بازآفرینی عرصه‌های ناکارآمد شهری نیز این سازمان پروژه‌های بازآفرینی فضای فوقانی تونل خط اهن تهران –تبریز به مساحت حدود 50 هکتار، محور فدائیان اسلام به مساحت حدود 500 هکتار و بازآفرینی کارخانه سیمان ری را در دستور کار داد.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان نوسازی شهرداری تهران در خصوص مشکلات سازمان نوسازی به عنوان نهادی سیسات گذار برای باز آفرینی و نوسازی بافت های فرسوده نیز گفت: نوسازی بافت‌های فرسوده موضوعی فرابخشی (و یا میان بخشی بوده) و تحقق متوازن آن نیازمند مشارکت جدی دستگاه‌های دخیل و به ویژه اجتماع محلی است. 

خانی ضمن اشاره به موفقیت در جلب مشارکت اجتماع محلی دفاتر توسعه محله‌ای خاطرنشان کرد: درخصوص همکاری و مشارکت دستگاه‌های ذیربط نتایج حاصل تاکنون مطلوب نبوده و امید است ستادهای بازآفرینی که دستگاه‌های دخیل در آن عضو هستند بتوانند ذیل ماده 59 برنامه ششم توسعه کشور، گام مؤثری در این خصوص بردارند.

وی در خصوص تأمین نقدینگی برای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد نیز گفت: در این بخش شهرداری در دو سال گذشته بودجه‌های خوبی پیش بینی کرده و انتظار می‌رود دولت نیز ذیل تبصره 2 ماده 5 آئین نامه اجرایی برنامه ملی بازآفرینی شهری (سهم 30 درصدی شهرداری و سهم 70 درصدی دولت در تأمین خدمات مورد نیاز طرح‌های بازآفرینی شهری) منابعی را در اختیار برنامه‌های نوسازی بافت‌های فرسوده قرار دهد.

براساس این گزارش، موضوع بافت فرسوده همواره جزو معضلات اصلی شهر تهران بوده و شهرداری تهران و اعضای دوره‌های مختلف شورای شهر تهران با این‌که اقداماتی را برای بهسازی و ترمیم بافت‌های فرسوده تهران انجام دادند، اما همچنان نیز با صدها هکتار از بافت‌های فرسوده در پایتخت مواجه هستیم.

با توجه به این‌که ظهور و بروز بافت فرسوده تحت تأثیر اقدامات مدیریت شهری در بازه‌های زمانی نسبتاً طولانی پیش از از خود است و احیای آن نیز فرآیندی پرهزینه و زمان‌بری را دارد شایسته است دولت در کنار دستگاه‌های متولی از جمله سازمان نوسازی شهرداری تهران اقدام شایسته‌ای را در این راستا انجام دهد چون بی‌توجهی به آن باعث می‌شود در زمان بروز حوادثامکان امدادرسانی در این مناطق سخت و بعضاً غیرممکن شود.

انتهای پیام/4105/