یک «میدون» تلویزیونی برای عرضه ایده و جذب سرمایه/ ترکیب سرگرمی و کسبوکار چگونه مخاطب جذب میکند؟
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، سید مرتضی حسینی؛ پخش مسابقه تلویزیونی «میدون» به تهیهکنندگی سید محمدحسین هاشمی گلپایگانی از هفته اول مهرماه در شبکه سه سیما آغاز شد. این مسابقه پنجشنبه و جمعهها ساعت 22/30 روی آنتن میرود.
پس از تجربه موفق برنامه «عصر جدید» در معرفی استعدادهای هنری، ورزشی و حوزه سرگرمی، اینبار شبکه سه در سال رونق تولید به دنبال کشف استعدادهای ناشناخته یا کمتر شناخته شده در حوزه ایده پردازی و کسب و کار رفته است.
در «میدون» به سیاق تمام برنامههای تلویزیونی استعدادیابی (تلنت شو) متقاضیان، هنر و توانمندی خود را برابر دیدگان داوران متخصص، تماشاگران حاضر در استودیو و در نهایت آرای مردمی قرار میدهند تا ترکیب این سه نظر، برگزیدگان هر رشته را معرفی کند.
در این میان، چگونگی ارائه این استعداد و توانمندی خاص و البته جذابیت آن برای این ترکیب سهگانه داوری، میتواند ضامن موفقیت شرکتکنندگان باشد.
میدون در 2 فصل 26 قسمتی و درمجموع برای 52 قسمت طراحی شده است.
این برنامه با سایر برنامههای استعدادیابی تلویزیون متفاوت است؛ آنان که پا به «میدون» میگذارند یا ایدهای در سر دارند که به زعم آنان اشتغالزا، کاربردی و سودآور است و نیاز به پرورش و سرمایهگذاری دارد و یا صاحب کسب و کاری هستند که برای مالکان سرمایه و متولیان اعطای مجوزهای ریز و درشت شناختهشده نیست. دستهای دیگر هم ابداعاتی انجام دادهاند که میتواند به انبوهسازی برسد، اما مجالی برای ارائه آن نیافتهاند.
در «میدون» چه میگذرد؟
در یک صبح بارانی اوایل آبان ماه به استودیو ضبط این برنامه میرویم. سولهای نه چندان بزرگ در مرکز تهران. سولهای که طراح صحنه و دکور بهخوبی از فضای آن برای طراحی بخشهای مختلف «میدون» بهره برده است. در انتهای سوله، میز داوران و پشت سر آنها محل استقرار تماشاگران یا همان هیئتمنصفه قرار دارد. دیوارههای استودیو با طرح دیوار آجری و رنگهای گرم و زنده طراحی شدهاند.
ضبط اولین آیتم آغاز شده است و ناگزیر به محیطی که در کنار این استودیوی بزرگ به عنوان کافیشاپ آماده شده و محل نشستن همراهان شرکتکننده است میرویم. جایی که اعضای خانواده شرکتکننده و «منتور» به شکل همزمان اجرای او را از طریق نمایشگر بزرگی که در این محل تعبیه شده است میبینند. گاهی با موفقیت او شاد میشوند؛ گاه با سئوالات چالش برانگیز داوران چهره در هم میکشند و زمانی که فرد حاضر در «میدون»در مواجهه با نقد داوران، تلاش میکند حرفش را به کرسی بنشاند با او همنوا میشوند.
منتورها که در زمینه تخصص مرتبط با ایده یا کسب و کار مطرح شده، تجربه دارند و به نوعی نقش مربی را ایفا میکنند، نتیجه تلاش خود را به تماشا نشستهاند. همه این واکنشها با دوربین «میدون» ضبط میشود. عوامل برنامه هم که با فاصله از این جمع نشستهاند، محو تماشای رقابت هستند.
شرکتکننده اول، یکی از تولیدکنندگان ظروف آشپزخانه است که به معرفی ظروف چدنی به عنوان یکی از محصولات کارخانهاش میپردازد. پس از یک توضیح کوتاه داوران پرسش های خود را مطرح میکنند. سئوالات بیشتر درباره میزان اشتغالزایی و تنوع کالا و البته بازار فروش این محصول است.
«علیرضا یونچی» عضو مجمع عالی واردات و از تاجران و صادرکنندگان شناخته شده بازار، «پرویز کرمی» دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانشبنیان با سالها تجربه حضور در بخشهای مرتبط دولتی، «مینا مهرنوش» عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، مدیرعامل چندین شتابدهنده و مرکز استعدادیابی و خلاقیت کسب و کار، «امیرحسین اسدی» مدیرعامل چندین شتابدهنده و استارتآپ و از چهرههای شناختهشده بازاریابی دیجیتال و «علیرضا نبی» کارآفرین اجتماعی که در حوزه کار آفرینی برای اقشار آسیبدیده و دارای سوء پیشینه فعالیت میکند، ترکیب داوران این مسابقه را تشکیل میدهند.
«علی قمی» قهوهچی طنازی که با «عصر جدید» به شهرت رسید، حالا یک از عوامل «میدون» است. او با یک سینی چای و دمنوش وارد صحنه شده و از داوران پذیرایی میکند و البته باز هم از گفتن نکتههای طنز با همان لحن شیرین غافل نمی شود. گاهی هم که ساکت است، داوران و بهویژه «علیرضا نبی» با شوخیهای خود او را به حرف می آورند!
در این بین، تولیدکننده ظروف آشپزخانه دو غافلگیری را هم رو میکند! غافلگیری اول پخت ماهی در یکی از ظروف چدنی در محل استودیو و تقریباً همزمان با اجرای خودش است. علی قمی محصول پختهشده این کسبوکار را برای امتحان نزد داوران میبرد که گویا طعم این ماهی مورد پسند آنان هم واقع میشود!
غافلگیری دوم، حضور سامان گلریز مجری مشهور برنامههای آشپزی است که روی صحنه حاضر شده و از کاربردها و مزایای این محصول صحبت میکند.
مخاطبان عام و خاص میدون
با پایان آیتم اول و درحالی که هنوز بوی ماهی پخته در استودیو به مشام میرسد، فرصتی دست میدهد تا عوامل برنامه و تماشاگران استراحت کوتاهی بکنند.در این بین، مجالی فراهم میشود تا با «پرویز کرمی» یکی از پنج داور این مسابقه گفتگویی کوتاه داشته باشیم.
او در پاسخ به این پرسش که مخاطبان مسابقه میدون چه افرادی هستند میگوید: «میدون» مخاطبان عام و مخاطبان خاص دارد. مخاطبان خاص ما، شرکتهای دانشبنیان و یا استارتآپهای بزرگ هستند که حضورشان به این برنامه رونق میدهد؛ به نظرم میدون هنوز در بین مخاطبان خاص شناختهشده نیست. باید تلاش کنیم این شرکتها هم پای کار بیایند تا فرهنگسازی در این حوزه عمق و گستره بیشتری بیابد.
دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانشبنیان در ادامه چنین میگوید: در حوزه مخاطبان عام، میدون در همین مدت کوتاه نسبت به سایر برنامههایی که با موضع مشابه طی این سالها از تلویزیون پخش شده موفقتر بوده است.
کرمی جرعهای از لیوان چای روی میز را مینوشد و با واژگانی شمرده ادامه میدهد: مخاطبانی که پای این برنامه مینشینند چند دستهاند: افراد عادی که با کسبوکارهای مختلف آشنا می شوند. این احتمال وجود دارد که آنها هم عزمشان را جزم کنند و برای راهاندازی یک کسب و کار قدم بردارند. کسانی هم هستند که سرمایه سرگردان دارند و میتوانند به عنوان مشارکتکننده یا خریدار، به شرکت کنندگان در این رقابت وصل شوند.
مشاور معاون علمی و فناوری رئیسجمهور از مدیران و متولیان صنعت و تجارت کشور به عنوان طیف دیگری از مخاطبان این برنامه یادکرده و میگوید: همانگونه که از نام برنامه پیداست، ما میخواهیم که هر کس به وسع خودش پا به «میدون» بگذارد.
کرمی در ادامه عنوان میکند: چهار هدف عمده در این برنامه دنبال میشود: فرهنگسازی، اطلاعرسانی، سرگرمی و آموزش. در این چند هفته برخی مخاطبان عادی و حتی مدیران اقتصادی به من گفتهاند که با توضیحات مالکان کسب و کار یا صاحبان ایده با جزئیات این حوزه آشنا شدهاند.
کارگردان از داوران و تماشاگران میخواهد که در جای خود مستقر شوند. عوامل، آخرین آمادهسازی برای ضبط مرحله بعدی را انجام می دهند.کرمی هم که در حین گفتگو از جای خود برخاسته و چند قدمی از میز داوران فاصله گرفته درحالی که به آرامی به جای خود باز میگردد میگوید: احساسم این است که «میدون» در مجموع نمره قبولی را گرفته و در مسیر رشد و بهبود است. هنوز در ابتدای مسیر هستیم. حتماً باید تلاش کنیم تا جنبههای چهارگانهای که اشاره کردم تقویت شوند. از نظرات و نقدهای مخاطبان هم نباید غافل شد.
با آغاز ضبط مرحله دوم، با راهنمایی عوامل صحنه از استودیو اصلی خارج شده و به فضای کافه باز میگردم. جایی دنج که با توجه به هوای سرد و بارانی، دوچندان دلپذیر میشود. این فضا وقتی جذابتر میشود که پشت یکی از میزها و درحال خوردن یک فنجان دمنوش گرم با سامان گلریز همصحبت شوی.
«علی قمی» قهوهچی طنازی که با «عصر جدید» به شهرت رسید حالا یک از عوامل «میدون» است!
این آشپز بینالمللی از آشنایی اتفاقی خود با میدون میگوید: قسمت اول یا دوم میدون را به طور اتفاقی از تلویزیون دیدم و پسندیدم. من امروز عازم سفر بودم اما وقتی دوست عزیزی که تولیدکننده ظروف چدنی بود و با او از قبل آشنایی داشتم از من خواست تا در این برنامه در ارائه محصول کمکش کنم، این سفر را لغو کردم.
گلریز که با موهای کم پشت و سپید نشانی از مجری جوان برنامههای آشپزی دهه هفتاد را ندارد اما همچنان شاداب است با هیجان خاصی رو به من کرد و گفت: ببین، تولیدکنندگان ما باید بدانند که رقیب جدی آنها رقبای داخلی هستند و نه نمونههای خارجی. من وقتی خودم از این محصول ایرانی استفاده کردم، واقعاً لذت بردم. این حاصل یک کسب و کار داخلی است. آمدم بگویم که من با همین ظروف تولید داخل، سختترین شیوههای آشپزی را امتحان کردم. با جرئت میگویم که حاضرم با همین ابزار با بهترین آشپزهای دنیا رقابت کنم.
از گلریز میپرسم چه حوزهای از آشپزی یا صنایع مرتبط با آن جای کار بیشتری برای کسبوکار دارد؟ همانطور که فنجان دمنوش را بهآرامی سر میکشد، با همان لحن پرانرژی میگوید: همه حوزهها! ما میتوانیم در صنایع غذایی بینظیر باشیم اما باید زحمت بکشیم. دیگر نباید به حرفهای تکراری و مرور پیشرفتهای دیگران بسنده کنیم. اینها باعث تخریب و ناامیدی است.
مجری شناختهشده برنامههای آشپزی امیدوارانه میگوید: ما میتوانیم متنوعترین و سالمترین ظروف آشپزخانه را تولید کنیم؛ در صنایع غذایی مثل تولید روغن، لبنیات یا حتی چیپس باید خلاقیت داشته باشیم. مثلاً چیپس با طعم خاص ایرانی تولید کنیم. آشپزی ایرانی یک مکتب و آیین است، اما بهخوبی شناخته نشده. برنامههایی مثل میدون میتواند هم در معرفی هنر آشپزی و هم در تقویت صنایع مرتبط با آن مؤثر باشد.
آغاز ضبط برنامه باعث میشود تا گفتگو را همینجا تمام کنیم. گلریز به نشانه خداحافظی دستم را به گرمی میفشارد و میگوید: باید از هر قدمی که برای توسعه کشور برداشته میشود حمایت کرد. از سازندگان میدون تشکر میکنم که حامی و معرف افراد صاحب ایده هستند و تولید کالای ایرانی برایشان مهم است. امیدوارم افراد کوشا به این برنامه بیایند که و به فکر درخشیدن نام ایران باشند.
گلریز از کافه بیرون میرود اما در هنوز بسته نشده که حامد سلطانی مجری و گوینده مسابقه وارد میشود تا آیتم گفتگو با همراهان را ضبط کند.
سلطانی پیش از آغاز ضبط و در گفتگویی کوتاه با اشاره به اینکه در میدون برخلاف برنامهای مثل «عصر جدید» مجری در صحنه نداریم و او بیشتر نقش راوی و گوینده پلاتو را دارد میگوید: میزان مانور مجری در این برنامه دست کارگردان است اما محدودیت خاصی هم برای من تعریف نشده و اگر نکتهای باشد در تدوین اعمال میشود.
او در پاسخ به این پرسش که نگاهش به حوزه کسبوکار پیش و پس از اجرای این برنامه چقدر فرق کرده عنوان میکند: خیلی زیاد! با اینکه هنوز در قسمتهای ابتدایی کار هستیم، تازه وارد گود شدهام و میفهمم که چه فضاهایی گستردهای برای کارآفرینی وجود دارد. رونمایی از فرصتها در کنار دیدهشدن ایدههای ناشناخته بزرگترین خدمتی است که میدون به کسبوکارها و مصرفکنندگان ارائه میدهد. باعث افتخار من است که درکنار یک گروه قوی، کاربلد و جوان هستم.
مهران علوی به همراه برادرش مهرگان، کارگردانی مسابقه میدون را به عهده دارد. به اتاق فرمان میروم که در فضای کوچکی در بالای سوله درست روبهروی میز داوران قرار گرفته تا عوامل کاملاً بر فضای داخلی استودیو مسلط باشند.
علوی با اشاره به اینکه میدون در دو فصل 26 قسمتی و درمجموع برای 52 قسمت تعریف شده است میگوید: فضای این برنامه با نمونههای مشابه متفاوت است. ما یک دکور 360 درجه داریم که فیلمبرداری و نورپردازی را سخت میکند. فیلمبرداری ما با 10 تا گاهی 14 دوربین همزمان انجام میشود که شامل دوربینهای حرکتی، دوربین کابلی و یک دوربین روی ریل میشود. بقیه دوربینها روی پایه هستند.
نبی:همانطور که سلاح برای یک سرباز ناموس است، محصول هم برای یک تولیدکننده مثل ناموس است
کارگردان جوان میدون که با وجود خستگی با خوشرویی پاسخگوی پرسشهاست درباره آیتمها و فضاهای برنامه میگوید: احتمال دارد ساختار و ترتیب آیتمها در هفتههای آینده دچار تغییراتی شود؛ در قالب فعلی که در حال پخش است، در ابتدا «بعد از میدون» را داریم؛ وضعیت شرکتکنندگان قسمتهای قبلی را پیگیری میکنیم تا شرایط کاری و پیشنهادها به آنها را بررسی و اعلام کنیم. بعد مجری پشتصحنه یک پلاتو مختصر میگوید. سپس در بخشی از استودیو، مجری با شرکتکنندگان صحبت میکند و نظرشان را درباره حسی که دارند، پیشبینی داوری و آرزوهایشان میپرسد. همچنین در بخش دیگر، اتاق «منتور» یا همان مربیان را با یک زمینه سفید و آرامشبخش داریم که شرکتکننده پس از مشورت نهایی یا مربی خود از آن خارج میشود و به استودیو اصلی که داوران در آن حاضر هستند میرود.
او میافزاید: همزمان با اجرا، در فضای کافه میزبان اعضای خانواده و همراهان شرکتکنندگان هستیم.
علوی با تأکید بر سرعت مناسب این برنامه گفت: شاید ایده اولیه میدون از نمونههای خارجی گرفته شده باشد، اما با اطمینان میگویم که میدون نسبت به نمونه خارجی خود قطعاً با کیفیتتر و جذابتر است.
او همچنین جایزه یک میلیارد تومانی در قالب اعتبار بانکی که هر هفته به شرکتکننده منتخب داده میشود را یکی از وجوه تمایز این مسابقه با سایر برنامههای استعدادیابی دانسته و میگوید: ما در هفتههای گذشته، شرکتکنندهای را داشتیم که در رأیگیری مردمی برنده نشد، اما بعد از دو هفته توانست 70 میلیارد تومان سرمایهگذاری جذب کند.
کارگردان میدون فاصله بین ضبط و پخش این مسابقه را یک هفته دانسته و میافزاید: گروه نویسندگان برنامه، شرکتکنندگان را از نظر محتوای اجرا تقویت میکند. گروه بازیگردانی ما هم با آنها کار میکنند تا یک اجرای جذاب داشته باشند که همه اینها زمانبر است.
علوی میگوید برخلاف بسیاری از برنامههای تلویزیونی از تدوین آفلاین استفاده میکنیم؛ یعنی همزمان با ضبط و با سوئیچ کردن دوربینها تدوین انجام نمیشود و بعد از ضبط از صفر شروع به تدوین میکنیم که این کار را سخت میکند. بحث اصلاح رنگ و رنگپردازی هم دو مرحله زمانبر دیگر است که معمولاً در تلویزیون رایج نیست اما باعث میشود در خروجی کار، رنگها استاندارد شوند و شخصیتی که مدنظر ماست را به خود بگیرند. بااینحال اکنون از برنامه تعریفشده جلوتر هستیم.
شرکتکننده دوم که ساخت سرویس دستشویی صحرایی را ارائه کرده است، به کار خود پایان داده و از استودیو خارج میشود. موضوع و شیوه ارائه جذاب او باعث شد تا حاضران در استودیو و داوران به وجد آمده و نکات جالب و بعضاً طنزآمیزی را درباره دستشویی ابداعی او بیان کنند. بااینحال محمود پارسا که از استان فارس به این برنامه آمده بود، با انرژی فراوان از ایده خود دفاع کرد.
مسابقه تلویزیونی میدون قطعهای از یک پازل مهم است.
پارسا پس از اجرا، در گفتگوی کوتاهی که با خبرنگار آنا داشت، میدون را یک برنامه فوقالعاده معرفی کرد که میتواند برای صاحبان ایده و کسبوکار راه میانبر موفقیت باشد. او همچنین گفت: مهمترین چیزی که مرا دلگرم میکند، این است که از طریق این برنامه بتوانم محصولی را که پیامدهای مثبت زیستمحیطی و بهداشتی دارد به مردم معرفی کنم. طراحی و ساخت این سازه را بهتنهایی انجام دادم و مطمئن هستم که با تولید آن در سطح کارگاهی، برای سی تا چهل نفر اشتغالزایی شود.
در فاصله استراحت بعد از ضبط، با دکتر علیرضا نبی همصحبت میشویم. داوری که بخش عمدهای از فضای مفرح در خش داوری با نکتهسنجیها و لطیفههای او شکل میگیرد تا بهاینترتیب از جدی بودن فضای برنامه کاسته شود.
نبی که با حضور در برنامه ماهعسل و بحث استخدام افراد دارای سوءپیشینه در کارخانههای تحت مدیریتش برای مخاطبان تلویزیون شناختهشده است درباره مهمترین مزایای مسابقه میدون میگوید: مهمترین مزیت این است که فرد کسبوکار خودش را معرفی میکند و میتواند شرکای لازم را جذب کند.
او در توضیح بیشتر چنین عنوان میکند: برای اولین بار صداوسیما این فضا را فراهم کرده که فرد ایده یا کسبوکار خود را معرفی کند و بعد از شنیدن نقد داوران، 15 دقیقه امکان دفاع داشته باشد. سالها منتظر بودیم که به اقتصاد و به کسبوکار اینجوری نگاه شود، نه اینکه کارآفرینی که 10 هزار نفر کارکنان دارد را به برنامه تلویزیونی دعوت کنیم و حتی اجازه ندهیم که اسم برندش را بگوید.
وی میافزاید: شرکتکننده «میدون» رأی بیاورد یا رأی نیاورد، از داوران سکه بگیرد یا نگیرد، اهمیتی ندارد. چیزی که اهمیت دارد این است که میتواند از این امکانات استفاده کند.
داور «میدون» درباره اهمیت شیوه ارائه شرکتکنندگان گفت: من بارها گفتهام کارآفرین «خامه» جامعه است که هزاران کیلو شیر گرفته میشود. پس این فرد باید در ارتباط مؤثر توانمند باشد. کسی که نمیتواند حتی محصولش را معرفی کند، مثل مادری است که اسم بچهاش را نمیداند. باید ببینیم با چه صلابتی وارد صحنه میشود؟ آیا زانوانش میلرزد؟ میتواند قوی و رسا سخن بگوید؟ این گام اول است.
او در ادامه گفت: گام دوم، اعتقادش به ایده یا کالایی است که تولید کرده. ما بهعنوان داور نقدش میکنیم، بهعمد ایرادات را برجسته میکنیم و حتی میگوییم کارش به درد نمیخورد! میخواهیم واکنش او را ببینیم؟ چطور دفاع میکند؟ چطور عصبانی میشود؟ آیا نسبت به محصولش تعصب دارد؟ همانطور که سلاح برای یک سرباز ناموس است، محصول هم برای یک تولیدکننده مثل ناموس است.
نبی به بحث مسئولیت اجتماعی بهعنوان یکی دیگر از معیارهای ارزیابی اشاره کرده و میگوید: نکته مهمی که برای من بهعنوان داور حوزههای اجتماعی مهم است این است که سهم خدا چه میشود؟ خدا سهمش را به بندگان نیازمندش داده است. باید سهم نیازمندان را کنار بگذاری! چقدر از این کسبوکار یا ایده در حوزه مسئولیت اجتماعی صرف میشود؟ چند فرد معلول، زن سرپرست خانواده، و معتاد بهبودیافته مشغول به کار میشوند؟ برای وطنت، برای خانهای که در آنجا سفره کسبوکارت را پهن کردی، میخواهی چه کنی؟ سهم محیطزیست چه میشود؟ آیا کالایی که تولید میکنی، آینده فرزندان بشریت را به خطر میاندازد یا در جهت بهبود وضعیت آنهاست. اینها مواردی است که من بهعنوان داور حوزه آسیبهای اجتماعی در کنار موضوع ارتباط مؤثر برایم مهم است.
فضای پویای ضبط مسابقه و انگیزه و اطلاعاتی که در همین مجال اندک نصیبت میشود، وسوسهانگیز است تا بمانی و بیشتر بدانی اما وقت تنگ است و مشغله بسیار. مسابقه تلویزیونی میدون تکهای از یک پازل مهم است؛ پازلی که میخواهد پویایی نظام اقتصادی و تولید داخلی را به تصویر بکشد. عزم مدیران تحولخواه تلویزیون برای تقویت تولید ملی و کسبوکارهای ایده محور در قالب برنامههای سرگرمکننده ستودنی است.
این مسابقه بهظاهر برنده و بازنده دارد اما همانگونه که داوران اشاره کردند هر شرکتکننده و حتی هر مخاطبی یک برنده است. بااینحال حفظ جذابیت و ریتم برنامه و نیفتادن به ورطه تکرار در شیوههای اجرا نکته مهمی است که سازندگان این مسابقه تلویزیونی باید همواره مدنظر قرار دهند. بهویژه اینکه به نظر میرسد میدون نه یک برنامه کوتاهمدت که مسابقهای ادامهدار و چند فصلی باشد.
انتهای پیام/4104/پ
انتهای پیام/