دعوای حقوق‌دان با «قانون اساسی»/ «حق» با اصل 113 است یا روحانی؟
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا، حسن روحانی در نشست خبری روز دوشنبه با اصحاب رسانه دوباره بر موضوع اختیارات رئیس‌جمهور و همه‌پرسی در کشور صحبت به میان آورد.
او به اصل 113 قانون اساسی اشاره می‌کند که رئیس‌جمهور را نفر دوم بعد از مقام رهبری در کشور به رسمیت می‌شناسد. البته این اصل دارای تفسیری از سوی شورای نگهبان قانون اساسی است.
حسن روحانی در نشست خبری گفته بود که «رئیس جمهور طبق اصل 113 قانون اساسی، چون مسئول اجرای قانون اساسی است، باید مداوم توجهش به قانون اساسی باشد، کجا نقض شده، کجا اجرا شده، چگونه اجرا شده،کجا اجرا شده، کجا متوقف شده، کجا اعتنا نشده و کجا فراموش شده است».
این صحبتهای روحانی برای چندمین بار است که مطرح می‌شود. او چند ماه قبل‌تر هم گفته بود که باید رئیس‌جمهور طبق اصل قانونی که دارد همه‌پرسی برگزار کند. البته مخالفان و منتقدان سیاست‌های روحانی این موضوع را مطرح می‌کنند که چرا او در زمان امضای برجام به سراغ همه‌پرسی نرفت.
حسن روحانی در هفته جاری مستقیم در نشست خبری خودش به شورای نگهبان اشاره کرد و گفته با تفسیر این شورا اصل 113 بی‌اثر شده است و او نمی‌تواند به رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس قوه قضائیه تذکر بدهد. شاید صحبتهای حسن روحانی دال بر این باشد که برادرش حسین فریدون دیروز برای تحمل 5 سال حبس قطعی به زندان اوین منتقل شده است. او توسط دستگاه قضائی به جرم رشوه محکوم به حبس شد.
البته دسته‌ای دیگر از منتقدان دولت روحانی اعتقاد دارند با توجه به اینکه وی در شرایط سختی از نظر اقتصادی و سیاسی قرار دارد و نقدهای زیادی به نتیجه برجام به روحانی می‌شود، او می‌خواهد با فرافکنی مسیرش را پیش ببرد.
روحانی در بخش دیگری از صحبتهای خودش نیز گفته که «اگر بخواهیم تفسیر دیگری کنیم بگذاریم برای رئیس جمهور بعدی، از قبل هم به مردم بگوییم رئیس جمهوری که انتخاب می‌کنید فقط مسئول دستگاه اجرایی است و در قانون اساسی هیچ دخالتی ندارد».
او شاید به این نکته اشاره کرد که رئیس‌جمهور مورد علاقه برخی منتقدانش و شورای نگهبان نیست. اما شورای نگهبان با رد این مورد اذعان می‌کند که تفسیر اصل 113 قانون اساسی قبل از ریاست‌جمهوری حسن روحانی و در دوران محمود احمدی‌نژاد اعلام شده است. این تفسیر در مرداد سال 1391 درست یک سال قبل از ریاست حسن روحانی گفته شد.
شورای نگهبان در تفسیر خودش از اصل 113 نوشته است: «مستفاد از اصول متعدد قانون اساسی آن است که مقصود از مسئولیت اجرا در اصل ۱۱۳ قانون اساسی، امری غیر از نظارت بر اجرای قانون اساسی است.»
این شورا با اشاره به اینکه مسئولیت رئیس‌جمهوری در اصل ۱۱۳ شامل مواردی نمی‌شود که قانون اساسی تشخیص، برداشت، نوع و کیفیت اعمال اختیارات و وظایفی را به‌عهده مجلس خبرگان رهبری، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه و هر مقام و دستگاه دیگری که قانون اساسی به آن‌ها اختیار یا وظیفه‌ای محول کرده است، گفته که در مواردی که به موجب قانون اساسی رئیس‌جمهوری حق نظارت و مسئولیت اجرا ندارد، حق ایجاد هیچ‌گونه تشکیلاتی را هم ندارد.»
شورای نگهبان در گذشته هم برای اصل 113 تفاسیری را بیان کرده بود. آیت‌الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان در سال 1389 به نامه محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور درباره قوانین خلاف قانون اساسی مصوب مجلس پاسخ داده و گفته که مقامات و نهادها وظیفه‌ای جز اجرای قانون و رعایت آن ندارند.
رئیس دولت در دیدار ۴ خرداد خود با خبرنگاران، اشاره‌ای جداگانه به اصل ۵۹ به‌عنوان اصلی بن‌بست شکن داشت که با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. به نظر می‌رسد مراد اصلی روحانی از اصل 113 و اختیاراتش برای ایجاد یک همه‌پرسی ذیل اختیارات خودش است. چون طبق قانون فعلی باید مجلس شورای اسلامی درخواست همه‌پرسی را اعلام کند.
روحانی در جای دیگری گفته بود که خیلی تمایل دارم شرایطی فراهم شود تا یک بار هم شده، یک مسئله مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و غیره به همه‌پرسی گذاشته شود. البته او به پرسش مخالفانش درباره اینکه چرا برای برجام همه‌پرسی برگزار نشده پاسخ نداد.
حسن روحانی درباره صحبتهای محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق هم جوابی نداده است. احمدی‌نژاد در سخنرانی گفته بود که مردم در «حذف یارانه» جواب همه‌پرسی دولت را داده‌اند. در مقطعی دولت حسن روحانی از مردم خواست که برای دریافت یا انصراف از گرفتن یارانه شرکت کنند که بیش از 97 درصد مردم خواستار دریافت یارانه از دولت شدند، اما دولت بعد از آن یارانه چندین میلیون نفر را حذف کرد.
حالا اصل 113 به مناقشه اصلی بین حسن روحانی و شورای نگهبان تبدیل شده است. حالا باید دید خواسته روحانی از این اصل برای انتخابات است یا موارد دیگری را در ذهن رئیس‌جمهور باید متصور بود. به نظر نمی‌رسد بعد از تجربیات سال‌های اخیر، دیگر این تصور وجود داشته باشد که سخنرانی‌های هر از گاه رئیس دولت در مورد همه‌پرسی و اختیاراتش قرار است مقدمه اتفاق ویژه‌ای باشد!
گزارش: محمدعلی حسن‌نیا
انتهای پیام/4082/پ
انتهای پیام/