رکود و کم‌رونقی بازار طلا با چاشنی سردرگمی خریدار و فروشنده / نبض کند بازار طلای کشور

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، این روزها خریدوفروش طلا جز هزینه، دستاوردی برای طلافروشان ندارد و نوسانات در بازارهای طلا و ارز موجب شد تا این بازار با رکود عمیقی مواجه شده و کرکره بسیاری از جواهرفروشی‌ها به پایین کشیده شود. این در حالی است که با وجود ظرفیت بالای بازار طلا در کشور و همسایگان ایران، سهم ایران از صادرات طلا و جواهر و مصنوعات آن در دنیا تنها ۲ هزارم درصد بوده و مالیات بر ارزش‌افزوده هم قوز بالا قوز این صنعت شده است.

ازاین‌رو برای تحلیل وضعیت بازار و صنعت طلای کشور به گفتگو با مسعود یزدانی نایب‌رئیس اتحادیه طلا و جواهر پرداخته‌ایم.

وی رکود فعلی در بازار کشور را مرتبط به مسائل کلان اقتصادی کشور دانسته و بر این باور است که کاهش قیمت دلار موجبات کاهش قیمت طلا را فراهم می‌آورد. درعین‌حال وی مشکلات امروز صادرات طلا را حاصل اتخاذ تصمیم‌های اشتباه، شتاب‌زده، مقطعی و احساسی با مسائل دانست. آنچه در پی می‌آید، حاصل این گفتگو است.

با توجه به شناخت و تجربه‌ای که شما از بازار طلا کشور دارید، ضمن تحلیلی از وضعیت بازار طلا، در مورد وضعیت جهانی طلا نیز توضیحاتی بفرمایید؟

در ابتدا باید نکته‌ای را یادآوری کنم. بارها شنیده‌ام که برخی عقیده دارند که با توجه به ارزش پول و تورم در حاضر نگهداری پول به‌صرفه نیست و چاره آن این است که موجودی و سرمایه را مبدل به طلا کرد. اساس این استدلال هم این است، چون طلا ارزشش را در طی زمان حفظ می‌کند، می‌توان به‌موقع نیاز آن را مبدل به پول کرد.

علاوه‌براین برخی انتظار دارند که روند صعودی طلا بلامنازع و همیشگی بوده و طلا در بازار بی‌رقیب باشد. البته قیمت طلا در بازار جهانی اهمیت ویژه‌ای دارد، نمی‌شود آن را در یک کشور خلاصه کرد.

به‌عنوان‌مثال امکان دارد در ماه محرم در ایران بازار طلا با رکورد روبرو باشد ولی در کشورهای جهان و مخصوصاً در کشورهای عربی سال نو است و سطح خریدوفروش‌ها بالاتر هم می‌رود.

اما قطعاً تنها فرارسیدن ایام محرم و صفر دلیل این رکود قیمت نیست؟

البته رکود بازار طلا در کشور، قطعاً ناشی از مباحث مرتبط به اقتصاد کلان است. در حال حاضر کشور با مشکلات متعدد اقتصادی و فشارها و تحریم‌ها روبروست و این در حالی است که هم‌زمان اونس طلا در جهان با جهش فراوان به سمت بالا حرکت کرده است.

نگاهی به بازار طلا در طی چند سال گذشته نشان می‌دهد که پیش‌تر اونس در مبنای یک هزار و 200 دلار قرار داشت ولی در طول یک سال اخیر افزایش قیمت چشمگیری داشته است.

اگر بخواهیم به‌صورت خلاصه تحلیلی دراین‌باره بدهیم، می‌توان گفت که افزایش بیش از 100 دلار اونس طلا را در ماه آگوست را داشته‌ایم یعنی در قیمت طلا طی یک ماه گذشته 116 دلار رشد داشته که در سال 98 بی‌سابقه بوده است.

همچنین میانگین قیمت طلا طی یک سال گذشته نشان می‌دهد که قیمت هر اونس طلا 338 دلار افزایش داشته و این امر بیانگر آن است که وقوع برخی از اتفاقات و طرح مسائل مختلف در جهان باعث شده طلا ارزنده‌تر شود.

البته مقایسه افزایش قیمت طلا در کشور به‌سرعت افزایش جهانی آن نبوده است. از جمله دلایل این امر رکود، سیاست‌های بانک مرکزی و کاهش قیمت دلار و ... است.

کاهش قیمت دلار و قیمت جهانی انس طلا چه ارتباطی به نوسانات بازار طلا دارند؟

در هر جای دنیا که می‌خواهند قیمت اصلی اونس جهانی طلا را دربیاورند، آن قیمت را در دلار ضرب و بر پول واحد آن کشور بخش می‌کنند. به خاطر دلیل هرچقدر قیمت دلار در کشور پایین‌تر بیاید، قطعاً قیمت طلا نیز پایین‌تر خواهد آمد.

در مورد دلایل دیگری که موجب رشد قیمت جهانی طلا شده است توضیح می‌فرمایید؟

از چهار دلیل رشد قیمت جهانی طلا، یکی رکود اقتصادی جهانی است که در حوزه‌های دیگر نیز اتفاق افتاده است.

مورد بعدی جنگ تجارتی است که امروز بین قدرت‌های اقتصادی بزرگ مثل آمریکا و چین به وقوع پیوسته است. این مسئله بر روی خریدوفروش مستقیم طلا مؤثر است و بنا بر گفته کارشناسان تأثیر این مورد خیلی بیشتر از سه مورد دیگر می‌دانند.

مورد سوم افزایش تقاضای خرید بانک‌ها است. این به آن معناست که بانک‌های خیلی از کشورها مانند روسیه، هند، آمریکا یا چین و خیلی از کشورهای دیگر اقدام به خرید طلای بیشتری کرده‌اند که این موضوع باعث افزایش قیمت جهانی طلا شده است.

این مسئله یک بحث کلی نیز در انتها دارد که به سیاست‌های بانک مرکزی آمریکا برمی‌گردد.

این عوامل تأثیر سریعی روی قیمت‌ها دارد و به‌سرعت می‌تواند تغییرات قیمتی را در جهان موجب شوند.

در این میان بحث نرخ بهره قابل‌توجه است چرا که وقتی نرخ بهره بالا و پایین می‌شود، این نوسانات بر مستقیماً بر روی قیمت طلا اثر می‌گذارد.

در میان این عوامل کدام عامل در کشورمان بیشتر مؤثر است؟

این مطالب بیشتر به بحث قیمت جهانی طلا برمی‌گردد. بااین‌وجود رکود و تنزل قیمت طلا در کشورمان، به خاطر افزایش قیمت دلار است.

یعنی هیچ عامل دیگری به‌غیراز افزایش دلار برای کاهش قیمت طلا وجود ندارد؟

اگر اکنون بخواهید با مبنای هر جنسی طلا را بسنجید، می‌بینید که این امر اتفاق می‌افتد. به‌عنوان‌مثال این مسئله را در مورد مواد غذایی بررسی می‌کنیم.

در سال 55 قیمت یک سکه به‌عنوان‌مثال 100 هزار تومان بود که می‌شد با آن 13 چلوکباب 7 تومانی خرید.

این در حالی است که امروز، قیمت یک سکه طلا فرضاً 4 میلیون تومان است و اگر از یک رستوران خوب چلوکباب بخرید بعضاً 500 تا 600 هزار تومان باید هزینه کنید، بنابراین متوجه می‌شود که طلا نسبت به گرانی‌ها و افزایش قیمت، رشد نکرده است.

نکته دیگر این است که مردم اکثراً اشیایی را مانند لوازم خانه یا لوازم مصرفی می‌خرند که به دلیل ماهیتشان نمی‌توانند آن‌ها را دوباره به بازار برده و برای فروش عرضه کنند، بنابراین نمی‌توانند ضرری را که در فرآیند خریدوفروش آن متحمل شده‌اند، محاسبه کنند. به‌عنوان‌مثال اگر قیمت یک قواره چادر 500 هزار تومان باشد و بتوان بعد از مستهلک شدن مانند طلا آن را مجدداً فروخت می‌توانستیم به این نتیجه برسیم که حدود 490 هزار تومان یا بیش از 95 درصد از پول خرید این کالا از بین رفته است ولی در مورد طلا مسئله به‌گونه‌ای دیگر است.

مثلاً هنگامی‌که قیمت دلار 15 هزار تومان اعلام می‌شود، طلا متناسب با آن قیمت‌گذاری می‌شود.

حال اگر روز دیگر دلار را 11 هزار تومان اعلام کنند، باز دقیقاً در بازار تهران و تمام بازارهای کشور طلا متناسب با آن قیمت‌گذاری خواهد شد. جالب آنجاست که فروشندگان کالاهای دیگر پس از ارزان شدن دلار، باز هم آن را به قیمت خرید می‌فروشند، اما این موضوع هیچ‌گاه در مورد طلا مطرح نمی‌شود و قیمت طلا لحظه‌ای است.

پیش‌بینی شما در مورد قیمت طلا چیست؟

با توجه به اینکه اکنون به ماه محرم ورود کرده‌ایم، یک رکود کلی دوماهه در کل کشور خواهیم داشت. البته هیچ‌یک از این موارد در مقایسه با نرخ دلار تعیین‌کننده نیست. اگر نرخ دلار جهشی بالا برود، قیمت طلا به رکود ماه محرم نگاه نمی‌کند و قیمت طلا هم جهشی بالا خواهد رفت.

البته امیدوارم با توجه به تلاش‌هایی که در کشور برای بهبود و رونق اقتصادی انجام می‌شود، اقتصاد به سمت خوبی می‌رود که این امر به صنعت طلا هم رونق خواهد داد.

در حال حاضر صنعت طلا دچار رکود است. وقتی‌که رونق اقتصادی وجود داشته باشد، پول در گردش باشد و مردم درآمد داشته باشند، این صنعت طلا مثل سایر صنایع رشد کرده و مردم به سمت خرید طلای زینتی حرکت می‌کنند.

در مورد انواع فعالیت‌های اقتصادی در صنعت طلا توضیحاتی بدهید و بفرمایید فعالان این صنعت در حوزه ساخت، طراحی یا معادن در چه وضعیتی قرار دارند؟ آیا موضوع تعطیلی طلافروشی‌ها و سازندگان طلا صحت دارد؟

تاریخچه صنعت طلا در ایران آن‌جور که از شنیده‌ها و نوشته‌ها می‌توان استنباط کرد، تقریباً به 7 هزار سال پیش برمی‌گردد و این آموزش این صنعت سینه‌به‌سینه تا به امروز منتقل شده است. اگر صنعت طلای حال حاضر کشور را با سال‌های پیش مقایسه کنیم، طبیعتاً مثل صنایع دیگر، این صنعت نیز به عقب برگشته است.

البته بارها این موضوع را به دولتمردان اعلام و تأکید کردیم که اگر امروز می‌توانستیم از صنعت طلا استفاده بهینه کنیم، بخش اعظم مشکلات اقتصادی امروز کشور در بحث ورود ارز، صادرات، تولید و اشتغال وجود دارد به‌راحتی حل خواهد شد.

متأسفانه مثل همیشه برخی از متولیانی که در این حوزه‌ها کار می‌کنند، وظایف خود را به‌درستی انجام نمی‌دهند و در جلسات و تصمیم‌گیری‌های خود هیچ زمانی از نظرات صنعتگر، صنف و اتحادیه استفاده نمی‌کنند. نتیجه این امر اتخاذ تصمیم‌های اشتباه، شتاب‌زده، مقطعی و احساسی با مسائل است.

سؤال این است چرا وقتی‌که در کشور مشکل ارزی داریم، در اولین قدم مایحتاج مردم از جمله سیب‌زمینی و پیاز و...، صادر می‌کنیم. این اقدام موجب به وجود آمدن رکود و قیمت کذایی در کشور می‌شود که باعث به مردم آسیب می‌رساند.

اگر دولتمردان واقعاً می‌خواهند در کشور از نظر اقتصادی گشایشی به وجود بیاید، صنعت طلا و جواهر بعد از صنعت نفت، می‌تواند یکی از صنایع زودبازده و درآمدزا برای کشور باشد.

آیا با صادرات طلا موافق هستید؟

در دنیا حدوداً چهار کشور ایتالیا، ترکیه، هنگ‌کنگ و گاهی هم سنگاپور در این زمینه فعالیت می‌کنند و تأثیرگذار هستند. بااین‌وجود کشورهای خاورمیانه و حاشیه خلیج‌فارس، صنعت طلای ایران را می‌پسندند. طلا ایران اکثراً سنتی است و از جایی کپی‌برداری نشده است.

این در حالی است که در کشورهای دیگر مسئله متفاوت است به‌عنوان‌مثال هم‌اکنون ترکیه به دلیل ارزان بودن کارگر یا حمایت‌های دولت، گوی سبقت را در صنعت طلاسازی از ایتالیا ربوده است.

طلاسازان ترک با واردات ماشین‌آلات از ایتالیا از مصنوعات ایتالیایی کپی‌برداری می‌کنند. صنعت طلاسازی ایران، صنعت مادر است و مدل‌ها و طراحی‌های آمیخته‌ای از فرهنگ ایرانی و اسلامی است.

کشورهای دیگر نسبت به صنعت طلای ایران خیلی راغب‌تر هستند. متأسفانه هر زمان با دولتمردان و کسانی که متولی این بخش هستند، جلسه گذاشته و مشکلات صنف خود را مطرح و راهکارهای حل آن‌ها را بیان کردیم، به ما قول‌هایی دادند که این قول‌ها هیچ‌گونه عملیاتی نشد.

راهکارهای شما چه بود؟

هم‌اکنون سنگ‌های خیلی بزرگی در مسیر صادرات طلا وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها بانک مرکزی، گمرکات و وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند.

اگر امروز یک مشتری در خارج از کشور پیدا و بخواهیم طلا را به کشور دیگر صادر کنیم، آن‌قدر باید در این اداره‌ها و سازمان‌ها دنبال مجوز و غیره باشیم. درعین‌حال کشور برای این‌گونه انتقالات و صادرات تجهیز نشده است. برای مثال باید فرودگاه‌های شهرهای اصفهان، یزد، مشهد، تبریز و تهران که برای صادرات طلا مناسب هستند به‌گونه‌ای تجهیز شوند که نمایندگی گمرک و بانک مرکزی در آن‌ها فعال باشند. همچنین وجود صندوق‌ها و دستگاه‌های ایکس آرِ تی ضروری است تا طلا در فرودگاه باقی نماند.

اگر ارزیاب مربوطه برای صادرات در فرودگاه حاضر نباشد، باید جنس به انبار منتقل شود که این مشکلات دیگری را به دنبال دارد، از جمله این مشکلات پرداخت هزینه انبار است که بسیار بالاست. اگر این مسائل در کشور حل شود، می‌توان بحث صادرات طلا را رونق بخشید.

وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی، گمرکات و اتحادیه طلا بایستی مشترکاً برای حل این مشکلات کار کارشناسی انجام دهند. نیابد از این مسئله ترسید ما در دل این صنعت هستیم و آن را در زمره پاک‌ترین صنایع می‌دانیم.

طلا مستقیماً  و دقیقاً با اندازه‌گیری و ریال و مثقال سروکار دارد و هنگام فروش تمام جزئیات کالا از جمله عیار طلا، وزن طلا، رنگ طلا و ... در فاکتور فروش آن‌ها ذکر می‌شود که در صورت بروز کوچک‌ترین مشکل و عدم انطباق فاکتور می‌توان در زمان مقرر جنس را پس داده و پول خود را پس گرفت.

بحث ورود ارز به کشور مشکلی ندارد؟

چون طلا برابر با همان ارز است، هیچ مشکلی در این خصوص وجود ندارد. اگر قرار باشد تولیدکننده 50 کیلو طلا صادر کند باید در قبالش 50 کیلو طلا در زمان مشخص وارد کشور شود. با این اقدام هیچ‌گونه ارزی از دست نمی‌دهیم بلکه از همین طریق، ارز را وارد کشور می‌کنیم.

در این میان زیانی هم نه از لحاظ خروج ارز و نه از لحاظ غیر شفاف بودن به کشور وارد نمی‌شود.

یعنی به همان وزن طلا، طلا یا دلار وارد کشور می‌شود؟

بله یا باید طلا یا هزینه دلاری آن وارد کشور شود. در صنعت طلا، صادرات یعنی مصنوع. قبلاً کسانی که واقعاً نمی‌توان اسم آن‌ها را صنعتگر، تولیدکننده یا حتی ایرانی نامید، به‌عنوان صادرات یک کیلو طلا را مثلاً به شکلی مانند مجسمه درمی‌آورند تا در خارج از کشور بفروشند و از مازاد اختلاف قیمت طلا در خارج و داخل کشور استفاده ببرند. وقتی‌که بحث صادرات مطرح می‌شود موضوع صادرات واقعی مصنوعات است! صادراتی که مصرف‌کننده در خارج از کشور آن را بخرد. به‌عنوان‌مثال اگر خریدار ساده‌ترین مصنوعات را که النگو است در کشور خریداری کند سود آن از دو یا سه هزار تومان که یک درصد هم نمی‌شود، بالاتر نمی‌رود، اما اگر همین کالا با پنج درصد و 20 هزار تومان اجرت، به فروش رود، کارهای لوکس با 60 تا 80 هزار تومان اجرت صادر می‌شود که سود حاصله از این صادرات وارد کشور خواهد شد.

در این پروسه نکات قابل‌توجهی وجود دارد؛ یکی از آن‌ها بحث اشتغال! و اشتغال‌زایی است که حلال بسیاری از مشکلات جامعه است. دوم اینکه این نوع صادرات ارزآوری است و باعث می‌شود تا ایران صنعت خود را به دنیا بشناسد.

همچنین این اقدام از خروج ارز جلوگیری می‌کند چرا که اگر نتوانیم به قاعده دنیا تولید داشته باشم، مجبوریم که واردات داشته باشیم که بالطبع باید ارزش‌افزوده آن را بدهیم. وقتی‌که یک کیلو طلا 400 میلیون تومان است و اجرت به آن اضافه می‌شود ارزش آن به 500 میلیون تومان می‌رسد که پول کمی نیست!

اگر دولتمردان یک مقدار به طلا روی خوش نشان بدهند و تا اسم (صادرات) طلا به میان می‌آید وحشت‌زده نشوند! می‌توان در این زمینه حرفی برای گفتن داشت.

سؤال این است که (صادرات) طلا چه ایرادی دارد؟ کجای این کار مشکل دارد؟ در هر کشوری، صنایع‌دستی نهادینه است و طلا در کشور ما نیز نهادینه‌شده است. همواره روزی که متولد شدیم طلا را دیدیم، برای خانم‌های خانواده خریداری کردیم. طلا کالای مصرفی نیست بلکه کالای سرمایه‌ای است.

نظر شما در مورد ورود بحث ارزش‌افزوده به صنعت طلا و جواهر چیست؟

صادقانه بگویم، موضوع غیرکارشناسی ارزش‌افزوده ضربه مهلکی به صنعت طلا و جواهر کشور زده است. برخی کاملاً غیرکارشناسانه ارزش‌افزوده را بر بازار طلا حاکم کردند که این مسئله دستاویز یک عده سودجو هم شد و در این میان هم مصرف‌کننده هم زیان زیادی دید. در این میان قیمت طلا هم خودبه‌خود افزایش داد که مانع از رقابت کشور با صنعت طلای دنیا شد.

شما در نظر داشته باشید وقتی می‌گویند 9 درصد روی یک کیلو طلا ارزش‌افزوده بیاورید، چه رقم بزرگی می‌شود.

خریدار می‌بیند که حتی با احتساب هزینه بلیت و اقامت سه‌روزه در امارات یا ترکیه، هم یک گردشی می‌کند و هم طلایی که قصد خرید آن را دارد، ارزان‌تر می‌خرد و به همراه خودش می‌آورد! البته با پیگیری‌های اتحادیه و همکاری مجلس و دولت مسئولان تصمیم گرفتند که ارزش‌افزوده از اصل طلا برداشته شود که این خبر خوبی است.

اگر مجلس مصوبات مربوط به این مسئله را نهایی کرده و به تمام دستگاه‌ها ذی‌ربط ابلاغ کند، هم در داخل کشور، هم برای صنعت طلا و جواهر و صادرات آن قدم بزرگی برداشته می‌شود.

مقاصد صادراتی مصنوعات طلای ایران چه کشورهایی است؟ آیا توانسته‌ایم نیاز و طرح‌های موردعلاقه مصرف‌کنندگان در این کشورها را پیدا کنیم؟

دقیقاً این سلایقی که به آن اشاره می‌کنید در کشور وجود دارد، می‌دانید که هر استانی یک نوع تولید دارد؛ و به‌جرئت می‌گویم که 80 درصد سلیقه کشورهای خاورمیانه مثل افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، مطابق تولیداتی است که در شهر مشهد ساخته می‌شود.

البته تلاشی دراین‌باره نکرده‌ایم، بیشتر سلیقه آن‌ها با ما نزدیک است. حتی مسافرانی که از این کشورها به ایران می‌آیند دقیقاً همین مصنوعات فرم مشهد را می‌خرند.

در سلایق کشورهای حوزه عربی از چه محصولاتی استقبال می‌شود؟

سلیقه این کشورها با تولیدات یزد مطابقت دارد و ما ناخودآگاه محصولاتی را تولید کرده‌ایم که موردپسند آن‌هاست. این تجربه 45 ساله من است! این کشورها ناخودآگاه مصرف این مصنوعات را دارند.

اصفهان نیز تولیداتی را دارد که در کشورهایی مانند روسیه، آذربایجان یا ارمنستان و کشورهایی که یک مقدار از ما دورترند استقبال می‌شود. تولید اصفهان یک مقدار لوکس‌تر است، بنابراین در آن کشورها بازار دارد.

نظر شما دربارۀ تولیدات تهران چیست؟

تهران همیشه‌بهار است، یعنی همه فرم و مدل از ایتالیایی گرفته تا هنگ‌کنگ و ترکیه، در تهران تولید می‌شود. می‌توان گفت این تولیدات سرآمد همه تولیدات است؛ یعنی هر جنسی که تولید می‌شود آمیزه‌ای از فرهنگ ایرانی و عشق و هنر آن تولیدکننده داخلی را به همراه دارد و قابلیت عرضه در کل دنیا را دارد.

برای مثال تولیدات تهران در نمایشگاه چند سال قبل ترکیه به‌وفور فروش رفته و هنوز هم مشتریانش درخواست دارند اما متأسفانه چون تولیدکننده نمی‌تواند به‌موقع درخواست آن‌ها را ارسال کند، به مشکل می‌خورد.

همان‌طور که خودتان می‌دانید هر چیزی یک تاریخ انقضا دارد. طلا را وقتی خریدار از شما می‌خواهد باید در حد یک هفته، 10 روز به دستش برسانید ولی به دلایلی که پیش‌تر به آن اشاره کردم بازار از دست می‌رود. مشکلات صادرات در کشور به‌وفور وجود دارد و موجب می‌شود که مهلت 15 روزه به یک ماه افزایش یابد و خریدار از خرید خود منصرف شود.

انتهای پیام/4083/پ