از «روضه» چه می‌دانیم؟
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «روضه» نوحه‌سرایی بر مصائب اهل‌بیت رسول (ص) به نثر است. این عبارت از «روضةالشهداء» تألیف ملاحسین واعظ کاشفی گرفته شده است، در مقابل تعزیه که نوحه‌سرایی به نظم است.
کاشفی معاصر سلطان حسین بایقرا و امیر علی‌شیر نوایی در قرن دهم ه.ق کتابی در مورد مصیبت حضرت حسین (ع) به نام روضةالشهدا نوشت که در مجالس سوگواری آن حضرت واعظان، عیناً آن کتاب را برای مردم می‌خواندند و خوانندگان آن را «روضةالشهداءخوان» می‌گفتند و کم‌کم به روضةالشهداءخوان، «روضه‌خوان» گفته شد و کلمه روضه را بر ذکر مصیبت سیدالشهدا (ع) اطلاق کردند.
مؤلف کتاب روضةالشهدا «کمال‌الدین حسین بن علی واعظ کاشفی» از بزرگان علم دین و ارکان مؤلفان و اساتید ادب و نثرنویسان فارسی است و نظیر او را روزگار کمتر به یاد دارد، در سده نهم می‌زیست.
وی اصالتاً از مردم سبزوار است و در این شهر به وعظ و خطابه مشغول بوده پس‌ازآن چندی به نیشابور و از آنجا به مشهد مقدس رفت و در آنجا نیز به همین امور را ادامه داد، پس‌ازآن به هرات رفت و در عهد سلطنت سلطان حسین میرزا بایقرا (883 - 911) و در دربار مقام والایی داشت.
وزیر دانش‌پرور بایقرا، امیر علی‌شیر نوایی کاشفی را به تألیف و تصنیف بسیار تشویق کرد چون وی در علوم دینی، نویسندگی و ادب از بزرگ‌ترین اساتید فن خویش بود.
از ایشان کتاب‌های فراوانی به جای مانده از جمله کتاب «روضةالشهداء»، کتاب «جواهر التفسیر»، کتاب «تفسیر سوره یوسف» تفسیری است به زبان عرفا و اصطلاح آنان. «اخلاق محسنی»، کتاب «در فضیلت صلوات بر رسول خدا (ص)»، کتاب «شرح الاسماء الله الحسنی» و ...
کتاب روضةالشهدا
می‌توان گفت به برکت نام ابی‌عبدالله (ع) کتاب «روضةالشهداء» بیش از هر کتاب فارسی در افکار و عقاید مردم رسوخ کرده و در قلوب آنان مؤثر واقع شده است.
مهارت نویسنده در وعظ و تسخیر قلوب به حدی است که در وصف نمی‌آید و از آن باید قیاس گرفت که هنگام حیات در مواعظ شفاهی چه تأثیر در مستمعین می‌کرده است و به‌راستی کلمه «واعظ مطلق» که برای او برگزیده‌اند بجا بوده است. کتاب «روضةالشهدا» از بلایا و مصائب انبیا آغاز کرده تا به حضرت خاتم انبیا (ع) پس‌ازآن مصائب اهل‌بیت و تاریخ وفات آنان آورده است.
وفات کاشفی به اتفاق مورخان سال 910 بود در هرات اما تاریخ ولادتش در سبزوار معلوم نیست و یقیناً از خاندان علم بوده است و از پدر خویش روایت دارد و مدت عمر وی را نیز نمی‌دانیم اما ظاهراً عمر طولانی یافت و هنگام تألیف «روضةالشهدا» چنان‌که خود گوید «پیر فرتوت بود و نمی‌توانست رایت فصاحت در میدان بلاغت برافرازد».
مذهب کاشفی
قاضی نورالله شوشتری می‌گوید: معاشرت با امرای هرات مخصوصاً با امیر علی‌شیر او را به تظاهر به مذهب آن‌ها واداشت وگرنه مردم سبزوار پیوسته شیعه بودند و ملاحسین هم در سبزوار متولد شده و پرورش یافته بود.
گویند: وقتی در مشهد مقدس به تحصیل علم اشتغال داشتم از طلاب و مردم آنجا می‌شنیدم که چون ملاحسین کاشفی از هرات به سبزوار آمد، مردم سبزوار در پی آزمایش او شدند که آیا در طول غیبت دست از تشیع برداشته است. اتفاقاً وقتی بر منبر وعظ می‌کرد بر زبانش گذشت که جبرئیل دوازده هزار بار بر پیغمبر (ص) فرود آمد.
پیرمردی عصابه‌دست از پای منبر برخاست و پرسید: جبرئیل بر علی (ع) چند بار فرود آمد؟
ملاحسین متحیر فروماند چه بگوید اگر بگوید جبرئیل بر علی (ع) فرود آمد به‌ظاهر دروغ گفته است و اگر بگوید فرود نیامد، سبزواریان که درباره او سوءظن داشتند به چوب و عصا او را می‌نواختند و کارش می‌ساختند لاجرم گفت بیست‌وچهار هزار بار بر علی (ع) نازل شده است یکی پرسید: بر این چه دلیل داری؟ گفت پیغمبر فرموده: «انا مدینة العلم و علی بابها» یعنی من شهر علمم و علی در آن شهر است و ناچار کسی که به شهری رود دوبار از در شهر عبور می‌کند؛ یکی وقت رفتن و دیگری وقت برگشتن و به این لطیفه خود را برهانید و دل مردم خوش کرد.
پی‌نوشت:
- لغت‌نامه دهخدا
- ترجمه حال مؤلف کتاب روضةالشهدا به قلم حضرت آیةالله آقای حاج شیخ ابوالحسن شعرانی
انتهای پیام/4072/4104/پ
انتهای پیام/