خطری که نفت عربستان و عراق را تهدید می‌کند
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، عربستان و عراق با مجموع تولید ۱۵ میلیون بشکه نفت، روز‌های بحرانی را در پیش دارند؛ کمبود آب در این کشورها موجب شده است تا آینده نفتی این کشورها با بحران مواجه شود.
تزریق آب به مخازن نفتی برای تثبیت فشار چاه‌های نفت و افزایش تولید توسط این دو کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که عربستان سعودی روزانه ۸ میلیون بشکه آب به مخازن نقتی خود تزریق می‌کند، اما خشکسالی در این کشورها، آینده تولید نفت را به خطر انداخته است. این دو کشور ۱۵ درصد از مصرف جهانی نفت را تأمین می‌کنند و طی سال‌های گذشته بنا به دلایل مختلف از جمله مشکلات تأمین آب در افزایش چشمگیر تولید خود ناکام مانده‌اند.
بلومبرگ در گزارشی اعلام کرده است این دو کشور بین ۱۵ کشوری هستند که با بحران آب مواجه هستند و گاردین نیز در گزارشی دیگر نوشته است عربستان تا کمتر از ۱۶ سال دیگر ذخایر آب زیرزمینی دارد. در عربستان سعودی فقط دو منبع آب وجود دارد: دریا و چاه‌های عمیق. احمد صفر الاسمری، مدیر دو کارخانه آب براین در ریاض گفت: «چون ما در منطقه مرکزی عربستان قرار داریم، تنها می‌توانیم از چاه‌های عمیق استفاده کنیم. ذخایر آب عربستان می‌تواند تا ۱۵۰ سال دیگر دوام بیاورد. ما در عربستان سعودی ذخایر زیادی داریم و هیچ مشکلی در این منطقه وجود ندارد.»
کاهش حجم آب در عربستان
اعتماد به نفس او در مورد ذخایر آب عربستان با حقیقت فرق می‌کند. یک متخصص آب در دانشگاه ملک فیصل در ۲۰۱۶ پیش‌بینی کرد که این کشور تنها برای ۱۳ سال دیگر ذخایر زیرزمینی آب دارد. بخش غذا و کشاورزی سازمان ملل در ۲۰۱۸ اعلام کرد: «ذخایر آب زیرزمینی عربستان سعودی به سرعت تخلیه می‌شوند. بیشتر آب عربستان از سفره‌های زیرزمینی آن می‌آید و برخی پیش‌بینی می‌کنند این ذخایر بیش از ۲۵ سال دوام نمی‌آورند.»
در کشوری که به ندرت باران می‌بارد، بیرون کشیدن آب‌های زیرزمینی مانند کاری که کارخانه براین انجام می‌دهد، خطرناک است؛ آب‌های زیرزمینی ۹۸ درصد آب شیرین عربستان را تأمین می‌کنند. در واقع نفت، عربستان مدرن را ساخته است، ولی کمبود آب می‌تواند آن را ویران کند و باید خیلی زود راه‌حلی جدی پیدا شود.
اما ریاض به این وضعیت اورژانسی توجه نمی‌کند و در حال تقویت ساخت‌و‌ساز در کشور است. در‌حالی‌که همه می‌دانند این شهر بیابانی موجودیت خود را به کشف نفت در ۱۹۳۸ مدیون است، افراد کمی هستند که متوجه اهمیت بالای آب شده باشند. دهه‌ها تلاش برای رونق بیابان و تأمین غذای جمعیت شهر باعث ایجاد پروژه‌های کشاورزی شده که نیاز زیادی به آب دارند مانند کشت گندم.
در‌حالی‌که بسیاری در مورد دقت تخمین‌های خوشبینانه عربستان در مورد ذخایر نفتی می‌پرسند، تهدید کمبود آب می‌تواند مشکل بزرگ‌تری باشد. عربستان سعودی دو برابر میانگین جهانی در ازای هر نفر آب مصرف می‌کند یعنی هر نفر ۲۶۳ لیتر در روز که رو به افزایش است.
در ماه مارس، دولت عربستان طی برنامه «قطره» از شهروندان خواست مصرف آب خود را پایین بیاورند. هدف عربستان از این کار کاهش سرانه مصرف آب به ۲۰۰ لیتر در روز تا ۲۰۲۰ و ۱۵۰ لیتر تا سال ۲۰۳۰ است.
این کشور همچنین سعی کرده صنعت کشاورزی پرمصرف خود را اصلاح کند و تولید غلات را کاهش دهد. طرح دورنمای ۲۰۲۰ عربستان هم که هدفش متنوع کردن اقتصاد این کشور بدون نفت است، بر کاهش بیرون کشیدن آب از سفره‌های زیرزمینی برای کشاورزی تمرکز دارد. طی این طرح ۱۹۱ درصد از ذخایر زیرزمینی آب برای کشاورزی استفاده می‌شود که از ۴۱۱ درصد فعلی کمتر است.
طرح نمک‌زدایی آب دریا هم برای مقابله با تهدید فزاینده کمبود آب در کل خاورمیانه مورد توجه بوده است. عربستان سعودی از نظر مقدار آبی که به این صورت تولید می‌کند، پیشتاز است و ۳۱ کارخانه نمک‌زدایی آب دارد. آب نمک‌زدایی شده حدود ۵۰ درصد آب مصرفی عربستان را تشکیل می‌دهد و ۵۰ درصد باقیمانده از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود.
ولی اینکار انرژی بالایی مصرف می‌کند. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، در ۲۰۱۶ نمک‌زدایی آب ۳ درصد ذخایر آب خاورمیانه را تأمین کرد، ولی ۵ درصد هزینه کل انرژی این منطقه را تشکیل داد. محققان تخمین می‌زنند تقاضای آب نمک‌زدایی شده سالانه ۱۴ درصد افزایش یابد، ولی این فرایند بسیار هزینه‌بر است و نمی‌تواند ادامه یابد. کارخانه‌های نمک‌زدایی برای محیط‌زیست اطرافشان مضر هستند و هوا را آلوده و اکوسیستم دریایی را به خطر می‌اندازند.
عراق مشابه عربستان
آژانس بین‌المللی انرژی درباره وضعیت عراق نوشته است، تولید نفت عراق که در ماه جولای به طور میانگین ۹۹۲ /۳ میلیون بشکه در روز بود، به شرط وجود آب کافی، ثبات سیاسی و افزایش سرمایه‌گذاری می‌تواند طی ۱۰ سال آینده تا ۶ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
مقامات عراق و منطقه کرد‌نشین شمال این کشور قبلاً ابراز نگرانی کرده بودند که طرح‌های سدسازی ترکیه کمبود آب عراق را تشدید می‌کند. سال گذشته اعتراضاتی در بصره در جنوب عراق به خاطر آلودگی آب به راه افتاد. یک کارخانه نمک‌زدایی محلی باعث آلودگی آب و بستری شدن حدود ۱۰۰ هزار نفر در بیمارستان شده بود.
بیشتر میادین نفتی جنوب عراق در بصره توسط شرکت‌های نفتی بین‌المللی طبق قرارداد‌های فنی فعالیت می‌کنند. بصره بزرگ‌ترین منطقه تولید نفت در عراق است و دولت باید آب لازم را برای حفظ فشار چاه‌های نفت در این منطقه تأمین کند.
در حال حاضر عراق حدود ۷۰ درصد آب مورد‌نیاز خود را از کشور‌های همسایه می‌گیرد. یک راه‌حل، پروژه تأمین آب از طریق دریاست که طی آن از آب خلیج‌فارس برای میادین نفتی عراق استفاده می‌شود. تصور می‌شود این پروژه تا ۲۰۲۳ اجرایی شود. یک راه‌حل دیگر هم پروژه نمک‌زدایی توسط هیوندای است که ۵/۱۲ میلیون بشکه آب دریا را در روز تصفیه می‌کند.
عراق تنها کشور خلیج‌فارس نیست که با مشکل افزایش تقاضای آب برای تولید نفت مواجه است. عمان، امارات و عربستان هم به دنبال راهکار‌هایی برای تأمین آب بیشتر هستند.
نیاز ایران به گاز
برخلاف کشور‌های عراق و عربستان که از آب برای افزایش تولید نفت استفاده می‌کنند، نوع مخازن نفت ایران که کربناته است با تزریق گاز نسبیت بهتری دارد و سال‌هاست که برای تثبیت و افزایش تولید نفت ایران، گاز به مخازن تزریق می‌شود. ضمن آنکه ایران برخلاف عربستان و عراق از ذخایر بالای گازی بهره می‌برد و با مشکلاتی که عراق و عربستان با آن روبه‌رو هستند، مواجه نیست.
این یک امتیاز بزرگ برای ایران است که برای افزایش تولید به آب نیاز ندارد، درست برخلاف کشور‌های عراق و عربستان که در صورت تداوم وضعیت فعلی، دچار شوک عجیبی در تولید نفت خواهند شد.
منبع: جوان
انتهای پیام/4112/
انتهای پیام/