بازنگری آموزش پرستاری متناسب با سطح‌‌بندی خدمات/ پرستاری در ایران به شدت به سمت تخصصی شدن پیش می‌رود

محمد میرزابیگی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی آنا درباره روند تخصصی شدن پرستاران، گفت: وزارت بهداشت در روند تخصصی شدن پرستاران، رشته‌هایی را در مقطع کارشناسی ارشد ایجاد کرد که در حال حاضر دانشجویان در این رشته‌ها مشغول به تحصیل هستند و بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی جذب و مشغول به خدمت می‌شوند که در آینده نزدیک برای پرستار پرکتیشنر و 10 تا 15 رشته کارشناسی دوره‌های 3 تا 6 ماهه تعریف می‌شوند که در سطح جامعه، مراقبت در منزل، کمک به کارهای تشخیصی و درمانی و ... ارائه خدمت خواهند داشت. اینها عرصه‌هایی است که توسط پرستاران ارائه می‌شود که باید گسترش پیدا کند که البته پرستاری پرکتیشنر برای اولین بار در کشور عملیاتی خواهد شد بنابراین می‌توان گفت پرستاری در ایران به شدت به سمت تخصصی شدن پیش می‌رود.

رئیس کل سازمان نظام پرستاری درباره ادعاهای برخی از منتقدان مبنی بر اینکه تخصصی شدن پرستاران هنوز در کشور عملیاتی نشده است، گفت: زمانی می‌توانیم چنین ادعایی داشته باشیم که بعد از عمل جراحی مراقبت‌های لازم در‌ آن خصوص توسط پرستاران ارائه نشده باشد ولی در حال حاضر شاهد آن هستیم که زمانی که جراحی‌های تخصصی مانند جراحی پیوند اعضا، جراحی قلب و غیره انجام می‌شود بلافاصله مراقبت‌های لازم توسط پرستار به بیمار ارائه می‌شود و نتایج حاصل از‌ آن در بهبودی بیمار مشاهد می‌شود این بدان معناست که خدمات تخصصی و فوق تخصصی توسط پرستاران ارائه می‌شود.

وی با تاکید براینکه پرستاران ایرانی در زمینه ارائه خدمات تخصصی و فوق تخصصی حرف برای گفتن دارند، یادآور شد: بنابراین حتما باید به سمت یک سطح بندی خدمات پرستاری حرکت کنیم و همه چیز را از یک کارشناس پرستاری انتظار نداشته باشیم زیرا در تمام دنیا کارشناس پرستاری ارزش و منزلت خاصی دارد که این امر باید در ایران هم وجود داشته باشد.

معاون پرستاری وزیر بهداشت از بازنگری آموزش پرستاری متناسب با سطح بندی خدمات خبر داد و گفت: نتایج این بازنگری در آینده نزدیک توسط معاونت آموزش وزارت بهداشت اعلام خواهد شد.

وی افزود: در هیچ جای دنیا دیده نشده که مراقبت‌های اولیه توسط پرستاران دانشگاهی ارائه شود که در ایران هم نباید این موضوع وجود داشته باشد زیرا ارائه این خدمات جزو شرح وظایف یک پرستار نیست که البته در حال حاضر بخش عمده‌ای از این خدمات توسط پرستاران ارائه نمی‌شود بلکه همراهان بیمار این خدمات را به بیمارانشان ارائه می‌کنند که برای رفع این مساله تدابیری برای تربیت بهیار یکساله یا کمک بهیار اندیشیده شده است.

میرزابیگی با بیان اینکه اشتغال به کار کمک بهیاران هیچ تداخلی با خدمات ارائه شده توسط پرستاران ندارد، عنوان کرد: شرح وظیفه کمک بهیاران به صورت مشخص و مجزا از پرستاران خواهد بود به گونه‌ای که شرح وظیفه این افراد شامل 33 خدمت و پرستاران بیش از 400 خدمت است. بهیاران بعد از گذراندن یک دوره یکساله آموزش‌های عملی و تئوری مشغول به فعالیت خواهند شد که نظارت مستقیم بر عملکرد آنها وجود خواهد داشت که این افراد تنها مجاز به ارائه مراقبت‌های اولیه خواهند بود.

وی افزود: حمام بیمار در تخت، حمام دوش و وان بیماران، ماساژ پوست، شستن سر در تخت، مراقبت از سر آلوده، مراقبت از دهان و دندان، درست کردن انواع تخت بیمار، نقل و انتقال بیمار به صندلی و تخت و کمک به حرکت بیمار در بخش، وضعیت دهی به بیماران، اندازه گیری فشار خون، نبض، تنفس و درجه حرارت و گزارش به پرستار، کمک به پذیرش و ترخیص بیمار، دادن لگن و لوله ادراری، گرفتن نمونه ادرار، مدفوع و خلط، دادن کمپرس سرد و گرم، تغذیه دهانی و گاواژ، برداشتن پانسمان ساده، انواع بانداژ، دادن داروهای خوراکی، تزریق زیر پوستی، گذاشتن شیاف، نظافت محیط بیمار، مراقبت از جسد و غیره از جمله وظایف یک کمک بهیار است که این افراد دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند که بعد از گذراندن دوره‌های یکساله مشغول به خدمت می‌شوند.

رئیس کل سازمان نظام پرستاری افزود: سطح دوم خدمات توسط کارشناسان پرستاری ارائه می‌شود و سطح بعدی خدمات توسط پرستاران تخصصی و فوق تخصصی ارائه می‌شود که در این سطح سه برنامه مشخص وجود دارد که یکی از برنامه‌ها تربیت پرستاران پرک‌تیشنر، تربیت پرستاران کارشناسان ارشد تخصصی و دیگری دکترای تخصصی است که در سطح اول حدود 15 تا 16 دوره تخصصی تعریف شده که حدود 4 تا 5 دوره امسال در کشور عملیاتی می‌شوند و در این راستا انجمن‌های علمی وارد عرصه خواهند شد و هم چنین می‌توانیم از سایر افراد و نهادهایی که قدرت تربیت پرستار تخصصی دارند می‌تواند استفاده خواهد شد.

وی درباره مدرک تحصیلی پرستاران پرک‌تیشنر، عنوان کرد: مدارک این دسته از پرستاران در سطح گواهینامه مهارتی است. اقدام دیگر که عرصه فوق تخصصی شدن پرستاران انجام دادیم تربیت کارشناسان ارشد ویژه است که در حال حاضر یک تا دو است که در این زمینه پرستاران فارغ التحصیل شده‌اند که این افراد بیشتر در بخش‌های ICU، NICU، CCU سوختگی آموزش‌های لازم را دریافت می‌کنند و بلافاصه بعد از فارغ التحصیلی وارد بازار کار می‌شوند.

میرزابیگی با بیان اینکه به تعداد بخش‌های تخصصی و فوق تخصصی در بیمارستان پرستار وجود دارد، یادآور شد: وزارت بهداشت در حال ساماندهی این مساله است که علاوه بر اقدامات عملیاتی که این پرستاران انجام می‌دهند دانش روز دنیا را نیز کسب کنند.