درآمدزایی و توسعه تعاملات از اهداف پیشرو پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت‌بدنی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- محدثه حسینی؛ برگزاری دوره‌های آموزشی ملی و بین‌المللی، انجام پژوهش‌های حوزه علوم ورزشی، برگزاری کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی علوم ورزشی ذهن‌ها را به سوی پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت بدنی سوق می‌دهد، پژوهشگاهی که به صورت تخصصی به توسعه و حمایت علوم ورزشی و تربیت بدنی می‌پردازد. این پژوهشگاه تاکنون یازده دوره نمایشگاه بین‌المللی علوم ورزشی را برگزار کرده است و در حال حاضر نیز تدارک برگزاری دوازدهمین دوره این نمایشگاه را می‌بیند.

در راستای ظرفیت‌سازی علمی، پژوهشی و پاسخگویی به نیازهای جامعه ورزش کشور، باید طرح‌های مختلفی تدوین و اجرا شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها نهادسازی برای بخش‌های تحقیق، توسعه و هماهنگی آن با سازمان‌های اجرایی است. ارتباط و هماهنگی بین مراکز پژوهشی و اجرایی ورزش هر چه بیشتر باشد می‌توان به بهبود شرایط و ارتقای فنی و کیفی ورزش با رویکرد علمی امیدوار بود.

پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت‌بدنی در علمی سازی این علم تأثیر بسزایی دارد و این پژوهشگاه یکی از نهادهایی است که ضمن رصد علم روز دنیا در حوزه ورزش به تولید علم در این حوزه می‌پردازد. تدوین فلسفه علم ورزش در ایران، تدوین کتب علوم ورزشی و اجرای طرح‌های پژوهشی در این حوزه ازجمله دستاوردهای این پژوهشگاه است. این پژوهشگاه در راستای توسعه فعالیت‌های بین‌المللی و عملیاتی نمودن تفاهم‌نامه‌های همکاری متقابل، حامی علمی همایش بین‌المللی پژوهش‌های علوم ورزشی و فناور است. این همایش 29 و 30 شهریور سال جاری در وین اتریش برگزار خواهد شد. از همین رو به سراغ علی شریف‌نژاد ریاست پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت بدنی رفته‌ایم تا در خصوص ماهیت و برنامه‌های این پژوهشگاه جویا شویم.

آنا: در خصوص ماهیت پژوهشگاه علوم ورزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بفرمایید.

شریف‌نژاد: پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی که در سال 1377 با هدف علمی شدن ورزش و اجرای طرح‌های پژوهشی کاربردی تأسیس شد، در این سال‌ها با برگزاری همایش علمی و بین‌المللی با موضوعات و محورهای مورد نیاز جامعه ورزش، انتشار کتب و مجلات علمی پژوهشی و همچنین اجرای طرح‌های پژوهشی کاربردی، سهم بسزایی در توسعه علمی ورزش کشور و نیز ارتقاء ظرفیت‌ها داشته است.

با توجه به گسترش ورزش در ابعاد مختلف همگانی، قهرمانی و حرفه ای و افزایش انتظار جامعه برای تحقق اهداف و مأموریت‌های سازمان‌ها و نهادهای ورزشی به ویژه کسب افتخار در میادین بین‌المللی و افزایش آگاهی در بین دست‌اندرکاران از نتایج و یافته های علمی در بخش ورزش، زمینه های مناسبی برای شکل گیری و استقرار نهادهای پژوهشی در مراکز اجرایی فراهم شده است. در این میان پژوهشکده تربیت بدنی به عنوان تنها مرجع علمی ورزش کشور برای انجام وظایف و مأموریت‌های جدید و ایفای نقش سیاست گذاری و اتاق فکر ورزش کشور با ساختار گسترده‌تر و بر اساس مصوبه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به پژوهشگاه تربیت بدنی ارتقا یافت.

طی این 21 سال پژوهشگاه دستاوردهای مختلفی از جمله طرح‌های پژوهشی داشته است. ماهیت کاری این پژوهشگاه، فعالیت‌های پژوهشی است. در دهه‌های 70 و 80 طرح‌ها یا عناوین کارهای پژوهشی به دلیل نداشتن هیئت‌علمی به اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های کشور برون‌سپاری می‌شد. افرادی که بورس پژوهشگاه اعزام شده بودند، پس از اتمام تحصیلشان به عنوان اعضای هیئت‌علمی پژوهشگاه مشغول به کار شدند. فرآیند پژوهشگاه علوم ورزشی از دهه 90 با افزایش اعضای هیئت‌علمی تغییر پیدا کرد.

اکنون پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت‌بدنی دارای پنج گروه تخصصی فیزیولوژی ورزشی، حرکات آسیب‌شناسی، بیومکانیک، مدیریت ورزشی، رفتار حرکتی و روان‌شناسی ورزشی است که در واقع فعالیت‌های پژوهشی پژوهشگاه در این گروه‌های تخصصی طراحی، برنامه‌ریزی، اجرا و تبدیل می‌شود. در نهایت ماحصل آن در قالب مقالات علمی تحقیقاتی، کتاب‌ها و کاربست یافته‌های پژوهشی در داخل و خارج از کشور چاپ می‌شود.

پژوهش‌ها باید بر اساس نیازهای جامعه باشد

طی سال‌های اخیر تولیدات علمی پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت‌بدنی در گرایش‌های تخصصی از جمله مقالات علمی در رده ژورنال‌های بین‌المللی و یافته‌های کاربردی رشد چشمگیری را داشته است. یکی از موضوعاتی که بر آن تأکید داریم این است که پژوهش صرفاً برای پژوهش نباشد، بلکه پژوهش بر اساس نیاز یک دستگاه اجرایی باشد و با مشارکت همان دستگاه شکل بگیرد. این مشارکت می‌تواند مالی، نیروی انسانی، تجهیزات و امکانات باشد.

در بحث انتشار یافته‌های علمی، پژوهشگاه پنج نشریه تخصصی با گرید علمی پژوهشی دارد که با ارزیابی کمیسیون ارزیابی نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دو نشریه از گرید A و سه نشریه دیگر نیز گرید B هستند. البته این ارزیابی بر اساس ارزیابی سال 96  است. همچنین یک نشریه انگلیسی جدید را هم در این حوزه اخیراً راه‌اندازی کرده‌ایم. در بحث ارائه یافته‌ها برگزاری همایش‌های بین‌المللی است که تا کنون 11 دوره همایش بین‌المللی را در پژوهشگاه برگزار کرده‌ایم و دوازدهمین دوره همایش بین‌المللی در اواخر فروردین 99 برگزار می‌شود.

در این بخش‌ها تعامل و ارتباط پژوهشگاه با اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های کشور زیاد است. از این جهت که پژوهشگاه ما یک پژوهشگاه ملی است. در بحث داوری مقالات علمی با بیش از 300 عضو هیئت‌علمی در سراسر کشور در ارتباط هستیم که داوری مقالات ما را برعهده دارند. در یک رویدادی که به‌عنوان یک همایش برگزار می‌کنیم، غالباً بیش از 500 نفر از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های سراسر کشور در این رویداد حضور دارند که به تبادل دانش و فعالیت‌های علمی می‌پردازند.

پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت‌بدنی کشورمان در راستای توسعه فعالیت های بین‌المللی و عملیاتی نمودن تفاهم‌نامه‌های همکاری متقابل، حامی علمی همایش بین‌المللی پژوهش‌های علوم ورزشی و فناور است. این همایش 29 و 30 شهریور سال جاری در وین اتریش برگزار خواهد شد.

بحث فناوری‌های ورزشی از جمله فعالیت‌های پژوهشگاه علوم ورزشی است و طرح‌های کلان پژوهشگاه  را شامل می‌شود. ارتباط با دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها، برگزاری دوره‌های پسادکتری و فرصت مطالعاتی، همکاری که با دستگاه‌های اجرایی از جمله بنیاد ملی نخبگان، صندوق حمایت از پژوهشگران، کمیته ملی المپیک، آکادمی اداره کل تربیت‌بدنی، اداره تربیت‌بدنی استان تهران و فدراسیون‌ها از جمله محورهای این حوزه است. حوزه فناوری‌های ورزشی با این هدف است که نیازهای پژوهشی این دستگاه‌ها را از آنها گرفته و  به این نیازها پاسخ دهیم. در واقع این حوزه  سفارش‌محور انجام می‌شود.

آنا: در خصوص اشتغال دانش‌آموختگان علوم ورزشی اقدامی کرده‌اید؟

شریف‌نژاد: طرح پژوهشی در این خصوص در پژوهشگاه شکل گرفته است که به نوعی شروع آن مربوط به سازمان ورزش کشور بود. سازمان ورزش کشور  می‌تواند بستری مناسب برای فارغ‌التحصیلان رشته علوم ورزشی و تربیت بدنی باشد که  می‌خواهند در گرایش‌های مختلف فعالیت کنند.

آنا:  برنامه‌های پیش روی پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت بدنی چیست؟

شریف‌نژاد: تأکید ما بر گسترش تعاملات بین رشته‌ای و خارج از خانواده علوم ورزشی است.  رشته و ماهیت ورزش این اجازه و جسارت را به ما می‌دهد که بتوانیم با گرایش‌های فنی و مهندسی، پزشکی و علوم انسانی تعامل داشته باشیم و کارهای مشترکی را تعریف کنیم. همچنین ایجاد ظرفیت‌های جدید از دیگر اولویت‌های در پژوهشگاه علوم ورزشی است. 

در حال حاضر کشور با مشکلاتی مواجه است که ما نیز در دانشگاه‌ها و در پژوهشگاه به‌لحاظ شرایط اقتصادی مبتلا به آن هستیم، از همین رو به دنبال ایجاد ظرفیت‌های جدیدی در پژوهشگاه هستیم که بتوانیم کارها را با قدرت پیش ببریم، ضمن اینکه از این ظرفیت‌ها هم استفاده کنیم و موضوعات جدیدی را شکل دهیم همچون طرح پایش سلامت.

آنا: طرح پایش سلامت در دانشگاه‌ها در حال برگزاری است چه نیازی به ورود پژوهشگاه به این طرح بود؟

شریف‌نژاد: طرح پایش سلامت در پژوهشگاه به‌صورت چندرشته‌ای (multidisciplinary) یعنی با وجود متخصصان گرایش‌های مختلف در حال اجرا است و نتایج آن نیز به‌صورت مشترک با حضور متخصصان مشترک جمع‌بندی شده و در اختیار فرد قرار می‌گیرد؛ در حالی که در بعضی از دانشگاه‌ها فقط به واسطه وجود یک یا دو نفر عضو هیئت‌علمی علاقه‌مند و در یک گرایش خاص، بخش کوچکی از این بوم بزرگ  کار می‌شود، در صورتی که در پژوهشگاه به‌صورت چندرشته‌ای و بین‌گرایشی بر روی این طرح تمرکز کرده‌ایم و می‌خواهیم این را از این قالب توسعه داده و به‌عنوان یک خدمات علمی کاربردی در اختیار عموم جامعه قرار دهیم.

آنا: پژوهشگاه علوم ورزشی بر علمی‌سازی ورزش کشور چه تاثیری گذاشته است؟

شریف‌نژاد: بستگی دارد از چه زاویه‌ای به این موضوع نگاه شود. از زاویه پژوهشگاه درست است با ایده‌آل‌ها هنوز فاصله داریم اما در طی سال‌های اخیر پژوهشگاه  به لحاظ اجرای تکالیف پژوهشی در خود مجموعه رشد مناسبی داشته است. 

از دید زاویه بیرونی، در هر حوزه‌ای محصولی که تولید می‌شود، رقبا و بازار متفاوتی دارد و نیازهایی هم که مشتری‌ها در آن بازار دارند، متفاوت است. این است که ما نمی‌توانیم بگوییم 100 درصد یک محصولی مورد استقبال قرار می‌گیرد.

بر اساس آخرین تحقیقاتی که در دنیا صورت گرفته است؛ یک محصول پژوهشی تا زمانی که در جامعه جاری و ساری می‌شود، یک بازه زمانی پنج تا 10 ساله را نیاز دارد. این یک فرآیند کاملاً طبیعی است و در کشورهای رده اول دنیا هم این مسئله دارد اتفاق می‌افتد و بالطبع در کشور ما و پژوهشگاه ما هم همین مسئله می‌تواند شکل بگیرد. از همین رو کارهای علمی پژوهشگاه علوم ورزشی تا کاربردی شدن آن در فدراسیون و رشته‌های ورزشی نیاز به یک بازه زمانی وجود دارد، که حضور رسانه این بازه زمانی را کاهش می‌دهد. این بازه زمانی از لحظه‌ای که یک محصول پژوهشی در یک دانشگاه یا یک پژوهشگاه تولید می‌شود تا زمانی که به دست مصرف‌کننده نهایی برسد و کاربردی شود، می‌تواند زمان کوتاه‌تری به طول بینجامد. امیدوارم با حضور رسانه این روند تسریع بخشیده شود. 

آنا: استقبال فدراسیون‌های ورزشی و وزارت ورزش از پژوهشگاه علوم ورزشی چگونه بوده و آیا فدراسیون‌ها به عنوان یکی از متولیان ورزش کشور تا حال از این پژوهشگاه حمایت کرده‌اند؟

شریف‌نژاد: بله. از گذشته با این نهادها (وزارت آموزش و پرورش، وزارت ورزش و جوانان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان برنامه و بودجه و...) در تعامل هستیم. هم‌اکنون دو طرح پژوهشی سفارش‌محور از وزارت ورزش و جوانان داریم که در دست اجرا است. تا کنون 305 طرح پژوهشی در کشور اجرا کرده‌ایم. همچنین با چند فدراسیون ورزشی ( ملی ورزشهای دانشگاهی، اسکواش، ورزش های رزمی، جودو) همکاری مشترک داریم.

آنا: ارتباط پژوهشگاه علوم ورزشی با دانشکده‌های تربیت‌بدنی به چه شکل است؟

شریف‌نژاد: طرح‌های مشارکتی پژوهشگاه را با همکاری دانشکده‌های علوم ورزشی اجرا می‌کنیم و تعامل خیلی خوبی را با تمام دانشکده‌ها و گروه‌های تربیت‌بدنی کشور داریم. اکنون طرح نُرم ارزیابی آمادگی جسمانی اقشار مختلف ایرانیان با مشارکت 12 دانشکده تربیت‌بدنی ما در 12 استان کشور در حال برگزاری است. این طرح توسط پژوهشگاه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شده است. از دیگر همکاری‌های پژوهشگاه علوم ورزشی و دانشگاه‌ها برگزاری همایش و... است

پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت بدنی، شورای آموزشی پژوهشی ورزش کشور را برنامه‌ریزی کرده که تا کنون 10 دوره جلسات این شورا توسط پژوهشگاه برگزار شده است. هدف این شورا ساماندهی اولویت‌های تحقیقاتی دانشجویان بوده و بستری مناسب برای بحث، تبادل نظر و گفتگو بین رؤسای دانشکده‌ها و گروه‌های تربیت‌بدنی است. 

آنا: در خصوص بودجه پژوهشگاه توضیح دهید.

شریف‌نژاد: بودجه این پژوهشگاه با توجه به شرایط اقتصادی کشور تعریفی ندارد اما معنایش این نیست که دست روی دست بگذاریم و هیچ کاری انجام ندهیم. از همین رو به دنبال توسعه و تعامل برای ایجاد ظرفیت‌های اجرایی و مالی جدید هستیم که متاسفانه در کشورمان از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده نشده است.

آنا: آیا پژوهشگاه علوم ورزشی درآمدزایی دارد؟

شریف‌نژاد: بحث درآمدزایی یکی از اولویت‌های پژوهشگاه علوم ورزشی است. سیاست کلان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درآمدزایی و خودکفایی مالی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها است. اما در پژوهشگاه درآمدزایی ما صرفاً از بحث کارهای مشترک پژوهشی، بحث دوره‌های تخصصی ملی و بین‌المللی است. همچنین امیدواریم در بحث تجاری‌سازی محصولات با حضور رسانه و بستری که رسانه در زمینه معرفی محصولات ایجاد می‌کند، بتوانیم اتفاق جدید را در این زمینه رقم بزنیم. ما در پژوهشگاه نه استخر به کسی اجاره می‌دهیم که بخواهیم درآمدزایی کنیم، نه زمین چمن اجاره می‌دهیم و بیشتر کارهای‌مان در حوزه  تخصصی است.

 انتهای پیام/4107/4084/پ