نگاه ایالتی واشنگتن به کابل/صلح آمریکایی در افغانستان به نتیجه نمی‌رسد
گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا-محمدعلی حسن نیا؛ آتش و خون، انفجار و جنگ یکی از دستاوردهای تجاوز و اشغال در افغانستان است؛ چه از زمانی که ارتش سرخ شوروی وارد افغانستان شد و چه در برهه‌ای که گروه افراطی طالبان با حمایت برخی از کشور شیوخ عرب خلیج‌فارس کابل را اشغال کرد. آمریکا هم به بهانه مبارزه با تروریستم طالبان که زمانی مورد حمایت آنها در مقابل سد شوروی بود به افغانستان حمله کرد.
تلفات جنگ آمریکا در افغانستان بعد از 17 سال هنوز مشخص نیست ولی طبق برآوردهای آماری صورت گرفته بیش از 100 هزار نفر از افغان‌ها کشته و صدها هزار نفر دیگر زخمی شدند. حالا آمریکا می‌خواهد با طالبان وارد مذاکره شود. سه دوره مذاکره تاکنون بین گروه طالبان و آمریکایی‌ها انجام شده و دوره چهارم این مذاکرات صلح قرار است در دوحه قطر، طی هفته آینده برگزار شود.
بسیاری از تحلیل‌گران اعتقاد دارند که صلح در افغانستان محقق نخواهد شد، مگر اینکه گروه‌های مسلح، جنگ با دولت مرکزی را کنار گذاشته و سلاح‌های خود را تحویل و وارد دوره گذار سیاسی شوند. از سوی دیگر، برخی هم این موضوع را به خروج نظامیان خارجی به‌ویژه آمریکا گره زده و مکمل یکدیگر می‌دانند. افغانستان در ابعاد سیاسی هم دچار بحران جنگی است. درگیری نمایندگان مجلس افغانستان برای انتخاب رئیس و دعواهای قومیتی و سیاسی بین سیاست‌مداران مجاهد زمان مبارزه با شوروی همچنان ادامه دارد. قطب‌بندی شمال و جنوب و تاجیک و ازبک و اختلاف قومیتی به سبک انگلیسی مابین هزاره‌ها و پشتوها نشان از بروز شکاف در افغانستان دارد. به نظر می‌رسد راه‌حل اصلی برای رسیدن به صلح پایدار مذاکره افغانی-افغانی است.
در همین زمینه با «کیومرث یزدان‌پناه»، کارشناس ارشد مسائل آسیا، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و مسئول بسیج اساتید این دانشگاه، آخرین تحولات افغانستان و صلح مدنظر آمریکا را بررسی کردیم.
آنا: مذاکرات صلح افغانستان سه دوره انجام شده و مرحله چهارم آن هفته آینده شروع می‌شود، تا چه حد این روند می‌تواند صلح را برای مردم این کشور ایجاد کند؟
یزدان‌پناه: واقعیت امر این است که مذاکرات برگزار شده و گفتگوهای هفته آینده صلح افغانستان نشان می‌دهد که مذاکرات صلح این کشور تاکنون بی‌سرانجام بوده است. افغانستان وضعیت نامناسبی را تجربه می‌کند. این موضوع هم به‌واسطه عوامل دیگری حاصل شد. آنچه مسلم است اینکه مذاکرات صلح شاید برای مردم افغانستان مفید باشد و البته بیشتر تأثیرات مقطعی دارد و قطعاً برآورد کننده خواسته‌های مردم این کشور در طولانی‌مدت نخواهد بود.
تا زمانی که مداخلات آمریکا در افغانستان وجود دارد، چشم‌انداز روشنی از صلح در این کشور نباید تصور کرد
این مذاکرات نمی‌تواند فرآیند و اساس کار را در افغانستان به سرانجام معینی برساند. زمانی افغانستان می‌تواند به صلح پایدار برسد که طرفین مذاکره‌کننده به درک درستی از مشکلات این کشور برسند. مداخله و حضور نیروهای خارجی و شرکت آنها در مذاکرات صلح افغانستان سبب بیشتر شدن مشکلات مردم خواهد شد. تا زمانی که مداخلات آمریکا در افغانستان وجود دارد، چشم‌انداز روشنی از صلح در این کشور نباید تصور کرد.
به عبارتی، وضعیت ناامنی و بی‌ثباتی در افغانستان با وضعیت کنونی ادامه دارد؛ چون کشورهای دیگر مانند آمریکا درک درستی از موقعیت جغرافیایی، سیاسی و ساختاری این کشور ندارند و دوم اینکه کشورهای خارجی به فکر امنیت مردم افغانستان نیستند؛ بلکه حضور آنها بیشتر راهبردی و جنبه استراتژیک در منطقه غرب آسیا دارد. حضور آمریکا در افغانستان نه برای امنیت این کشور بلکه برای تنظیم روابط استراتژیک با کشورهای همسایه افغانستان است. لذا آنچه که مسلم است، اینکه نشست هفته آینده صلح افغانستان با مانور رسانه‌ای زیاد برگزار می‌شود، اما نتیجه‌ای نخواهد داشت.
آنا: شاهد انفجارهای گسترده در افغانستان بودیم و طالبان مسئولیت این حملات را برعهده گرفت. آیا اختلافی بین طیف سیاسی و نظامی طالبان برای مواجهه با دولت افغانستان در آستانه مذاکرات صلح وجود دارد؟
یزدان‌پناه: طالبان اساساً مستعد کارهای سیاسی نبوده و بیشتر در ابعاد نظامی فعال است. لایه افراطی طالبان به هیچ قانونی پایبند نیست. آنها بیشتر دنباله‌رو ایدئولوژی و قرائتی از افراطی‌گرایی و خلافت هستند. طالبان در ذات خود یک گروه افراطی است، بنابراین انفجارهای اخیر کابل خیلی ارتباطی به مذاکرات ندارد و بیشتر ریشه خشونت در افغانستان را نشان می‌دهد و اینکه هنوز خشم و آتش جنگ در افغانستان فروکش نکرده است.
انفجارهای اخیر کابل خیلی ارتباطی به مذاکرات ندارد و بیشتر ریشه خشونت در افغانستان را نشان می‌دهد و اینکه هنوز خشم و آتش جنگ در افغانستان فروکش نکرده است.
از طرف دیگر، در فصل بهار و تابستان عملیات‌های گسترده گروه طالبان علیه دولت مرکزی و نیروهای آمریکا شروع می‌شود. بیشتر این کارهای طالبان برای تضعیف دولت و ترساندن مردم افغانستان است.
آنا: با توجه به نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و رقابت اشرف غنی احمد‌زی با عبدالله عبدالله آیا آمریکا می‌خواهد با مذاکرات صلح از طرف خاصی در انتخابات افغانستان حمایت کند؟
یزدان‌پناه: به صراحت نمی‌شود گفت که دولت آمریکا و در رأس آن ترامپ از شخص خاصی در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان حمایت می‌کند. آمریکایی‌ها بیشتر توجه به تحولات میدانی افغانستان دارند. اگر تحولات سیاسی و نظامی این کشور با خواسته‌های دونالد ترامپ هم‌خوانی داشته باشد، شاید از رئیس جمهور فعلی افغانستان حمایت کند و در غیر این صورت، سناریوی دیگری را انتخاب می‌کند. البته آمریکایی‌ها افغانستان را یکی از ایالت‌های خودشان می‌دانند و نگاه قیم‌مآبانه به این کشور دارند. آمریکا برای رهبران سیاسی افغانستان دستوراتی صادر می‌کند و هر کس از مقامات این کشور مطیع امر واشنگتن باشد، از آنها در کابل حمایت می‌شود. در انتخابات پیش‌روی افغانستان هم همین موضوع پیش خواهد آمد. برنده یا بازنده شدن هر کسی در افغانستان تأثیر بسیار کمی در انتخابات آمریکا خواهد داشت.
آنا: نقش ایران و روسیه در مذاکرات صلح افغانستان چگونه خواهد بود؟
یزدان‌پناه: نقش ایران و روسیه در افغانستان باید به‌صورت جداگانه و منفک دیده شود. به نظر نمی‌رسد در شرایط فعلی الزامی باشد که سیاست‌های ایران و روسیه در افغانستان به صورت مشترک دیده شود. در مجموع، هر دو کشور این اراده را دارند که ثبات و امنیت در افغانستان حاکم شود؛ اما راهبردهای ایران با روسیه در افغانستان تفاوت‌هایی دارد. ایران کشوری است که بیشترین هزینه جنگ و خشونت را در افغانستان به‌عنوان همسایه این کشور متحمل می‌شود و نگاه روسیه در افغانستان بیشتر رقابت با کشورهای دیگر مانند آمریکاست.
انتهای پیام/4106/4082/
انتهای پیام/