نزدیکی ایران و مصر در حکومت مرسی، کابوسی برای رژیم صهیونیستی بود

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا- نخستین رئیس‌جمهور قانونی مصر در ۲۰ آگوست سال ۱۹۵۱ میلادی (۲۸ مرداد ۱۳۳۰) در روستای العدوه در استان الشرقیه به دنیا آمد. وی از یک خانواده کشاورز و مذهبی در مصر بود. مُرسی در مدارس استان الشرقیه تحصیلات مدرسه‌ای خود را به پایان رساند و سپس برای تحصیلات دانشگاهی عازم قاهره شد. او سی‌ام نوامبر سال ۱۹۷۸ میلادی (۹ آذر ۱۳۵۷) ازدواج کرد که حاصل این ازدواج چهار پسر و یک دختر است.

وی دارای مدرک دکترای مهندسی صنایع محافظت از موتورهای فضاپیما از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بود و از همان ابتدا در آمریکا درس خوانده بود و از محیط پیرامونی مصر اطلاع دقیقی نداشت. او در زمینه مبارزه با رژیم حسنی مبارک در خارج کشور فعال و روابط امور بین‌الملل جمعیت اخوان‌المسلمین در خارج از مصر را برعهده گرفته بود.

مرسی در سال ۱۹۹۵ و ۲۰۰۰ از طرف اخوان‌المسلمین در انتخابات مجلس نامزد و موفق شد به پارلمان راه یابد. او بعد از راهیابی به پارلمان، عهده‌دار سمت سخنگویی رسمی فراکسیون پارلمانی اخوان‌المسلمین مصر شد. همچنین گفتنی است؛ مرسی سابقه دستگیری و تحمل حبس را نیز در کارنامه خود دارد.

وی در روز هجدهم ماه می ۲۰۰۶ میلادی (۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۵) به‌دلیل حضور در تظاهرات به هفت ماه زندان محکوم شد و در هشت بهمن سال ۱۳۸۹ و چند روز مانده به پیروزی انقلاب مردم مصر هم به زندان رفت، ولی از زندان فرار کرد.

مرسی در نهایت، در ۱۲ تیر ماه ۱۳۹۲ (سوم ژوئیه ۲۰۱۳) در کودتایی و با بیانیه ارتش مصر، عبدالفتاح السیسی و حمایت نماینده مخالفان دولت محمد البرادعی، شیخ الازهر و پاپ مسیحیان قبطی مصر پاپ تواضروس دوم از قدرت برکنار  و عدلی منصور رئیس‌جمهور موقت این کشور شد و هواداران اخوان نیز به خاک و خون کشیده شدند. این واقعه، یادآور کودتای ۲۸ مرداد دیگری در مصر بود که با اعتماد به آمریکا رقم زد.

بر همین اساس تلویزیون رسمی مصر از فوت محمد مرسی در دادگاه خبر داد. در این گزارش آمده است که رئیس‌جمهور پیشین مصر هنگام محاکمه در پرونده مربوط به اتهام جاسوسی در هنگام پاسخ به دادگاه ناگهان بی‌هوش شد و درگذشت. در همین زمینه با «مجتبی امانی»، رئیس سابق دفتر حافظ منافع ایران در قاهره یا به تعبیر دیگری سفیر و نماینده تهران در قاهره گفتگوی مشروحی انجام داده‌ایم تا روند تحولات مصر در زمان محمد مرسی را واکاوی کنیم.

آنا: چرا سیاست‌های محمد مرسی در زمان ریاست جمهوری برخلاف رویه اخوان‌المسلمین در هشت دهه گذشته بود؟

امانی: بخش زیادی از علت این موضوع برمی‌گردد به عمل‌گرایی محمد مرسی. یعنی اخوان‌المسلمین به‌نوعی اجتهاد مستمر در حوزه سیاسی و دینی دارد. این موضوع در قضیه گروه‌های اسلام‌گرای اهل سنت به این شکل مشاهده نمی‌شود. اخوان‌المسلمین در یک برداشت اشتباه از فضای سیاسی مصر، تصور کرد که در تعامل قدرت «دولت عمیق» مصر(نهادهای هفتگانه قدرت در مصر) و کشورهای حامی حسنی‌مبارک اگر امتیازاتی به آنها بدهند، خواهد توانست بر مصر حاکمیت پیدا کند.

حرکت‌های اخوان و مرسی در مقابل آمریکا و عربستان سعودی تاکتیکی بود نه استراتژیک!

البته این به معنای آن نیست که اخوان‌المسلمین و محمد مرسی از اصول اولیه خودشان عدول کرده باشند؛ بلکه به معنای یک حرکت تاکتیکی برای گذر از بحران‌های داخلی مصر در زمان انقلاب این کشور بود. اخوان‌المسلمین و محمد مرسی به این جمع‌بندی رسیده بودند که قدرت‌یابی در مصر و غلبه دولت عمیق جز از راه کسب اعتماد کشورهای خارجی مثل آمریکا و عربستان سعودی میسر نمی‌شود. به همین علت اخوان‌المسلمین و محمد مرسی احساس کردند که به حمایت مالی سعودی‌ها احتیاج دارند. البته همه این موارد توسط حکومت مبارک و دولت فعلی سیسی رعایت می‌شود و هر دوی آنها بیشترین سرمایه‌گذاری را برای کسب رضایت کشورهای خارجی انجام می‌دهند؛ اما در اخوان‌المسلمین و شخص محمد مرسی آنچه رخ داد، تلاش این دو برای یک حرکت تاکتیکی جهت گذار از وضعیت آن زمان مصر بود. رسانه‌هایی که کاملاً در اختیار جریان رقیب مرسی بودند، تلاش می‌کردند این‌گونه تاکتیک‌های اخوان‌المسلمین را به‌عنوان استراتژی آنها جلوه دهند، در حالی که این ابزارها و رسانه‌ها نقش بسیار مهمی در تغییر دیدگاه مردم مصر علیه مرسی داشتند.

آنا: سفر تاریخی رئیس جمهور سابق در سال 91 به مصر می‌توانست تحولات بسیار مهمی را در روابط ایران و این کشور رقم بزند اما با حواشی زیادی همراه بود، مانند نشست خبری رئیس جمهور سابق با سران الازهر. آیا مرسی در این تنش نقشی داشت؟

امانی: یک اصل را باید در نظر گرفت. محمد مرسی رئیس جمهور سابق مصر هیچ‌کدام از ابزارهای قدرت  نهادهای هفتگانه مصر را در اختیار نداشت. این نهادها شامل ارتش، نیروی امنیتی، پلیس، قوه قضائیه، رسانه، اقتصاد و نهاد دینی است که او هیچ‌کدام از اینها را در اختیار خود نداشت. احمد الطیب مفتی اعظم مصر منصوب حسنی مبارک بود و تا به الان هم در تمام آمد و شدهای حکومت‌ها بر سر قدرت مانده است.

حواشی نشست خبری احمدی‌نژاد در الازهر موضع مرسی و اخوان نبود

ما نباید تصور کنیم آنچه شیخ الأزهر در سفر رئیس جمهور سابق به مصر گفت، یا آنچه شافعی در نشست خبری با احمدی‌نژاد مطرح کرد، مواضع اخوان‌المسلمین و مرسی بوده است. در دوره یک‌ساله حکومت محمد مرسی هیچ‌گونه نظارتی بر این دستگاه‌های هفتگانه فوق‌الاشاره وجود نداشت. او حتی در تعیین وزرای کابینه خود هم ناتوان بود و مجبور بود نظر دولت عمیق را در نظر بگیرد و شاهد بر این موضوع این است که در زمان کودتای ارتش علیه مرسی، بیش از نیمی از وزرای کابینه استعفا دادند.

آنا: آیا سفر رئیس جمهور سابق به مصر به درخواست محمد مرسی انجام گرفت؟

امانی: سفر احمدی‌نژاد به قاهره برای شرکت در کنفرانس سران سازمان همکاری اسلامی انجام شد و در چارچوب روابط دوجانبه نبود، ولی شخص محمد مرسی به‌عنوان رئیس جمهور مصر، استقبال بسیار خوبی از احمدی‌نژاد به‌عمل آورد. مرسی برای اولین بار در تاریخ بعد از انقلاب، به ایران سفر کرد. در دولت حسنی‌ مبارک تنها یک بار در حد وزیر خارجه سفری به تهران انجام شد. پس نشان می‌‌دهد مرسی سفر خوبی به تهران داشت. در زمان مرسی گردشگری بین ایران و مصر رونق خوبی پیدا کرده بود و برای نخستین بار گردشگران ایرانی می‌توانستند به مصر سفر کنند که بر اثر فشارهای عربستان سعودی و دولت عمیق، مرسی مجبور شد آن روند گردشگری را متوقف کند. تبادل هیئت‌ها در زمان مرسی بسیار افزایش پیدا کرده بود. مرسی برای نخستین بار پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای چهارجانبه با مشارکت ایران برای حل مشکل و بحران سوریه پیشنهاد کرد که نخستین ورود ایران به موضوع سیاسی سوریه بود. آمریکایی‌ها و سعودی‌ها به کرنش مرسی برای آنها هیچ توجهی نکردند و علیه وی کودتا به راه انداختند.

آنا: آیا ناگفته‌ای از کمک‌های ایران به دولت مرسی و زوایای مختلف تحولات انقلاب مصر وجود دارد؟

امانی: بدون شک توطئه علیه مرسی و اخوان‌المسلمین از این واقعیت ناشی می‌شد که ارزیابی آمریکا، رژیم سعودی و رژیم صهیونیستی این بود که در صورت ماندگاری اخوان‌المسلمین بر حکومت مصر، شاهد نزدیکی ایران و مصر خواهند بود. نزدیکی ایران و مصر در حکومت مرسی، کابوس وحشتناکی برای رژیم صهیونیستی بود. آمریکایی‌ها همواره تلاش می‌کنند از این موارد جلوگیری کنند. همچنین بعد از دوره انقلاب‌های عربی، رژیم عربستان سعودی با پول‌های فراوان سعی کرد افکار عمومی مصر و کشورهای اسلامی را علیه ایران تحریک کند و مانع از هرگونه ارتباط ایران با مصر باشند.

انتهای پیام/4106/4082/