جامع‌ترین اثر پژوهشی کشور در حوزه خبر جعلی انجام شد
به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگی و هنری گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، نشست آموزشی تخصصی «بررسی راهکارهای مقابله با خبر جعلی برای معاونت سیاسی صداوسیما» در اداره پژوهش‌های خبری معاونت سیاسی برگزار شد. در این نشست که توسط محمدحسین ساعی رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صدا و سیما، هادی البرزی سردبیر گروه رسانه پژوهش‌های خبری و محمدحسین آزادی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صدا و سیما ارائه شد طی سه ساعت راهکارهای عملیاتی مقابله با خبر جعلی برای معاونت سیاسی سازمان صدا و سیما بحث و بررسی شد.
محمدحسین ساعی یکی از پایه‌های مهم در دولت مدرن را بحث اخبار و اطلاعات دانست و گفت: سه چهار سال است که نخبگان آمریکا متوجه شدند در حوز‌ه‌های سیاسی و اقتصادی با یک پدیده جدیدی مواجه هستند و از این رو تیترهای نشریاتی چون اکونومیست، تایم، اشپیگل و روزنامه‌های پرتیراژ تهدید محور شده‌اند.
رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صدا و سیما گفت: نخبگان با یک فضای رسانه‌ای جدیدی مواجه شده‌اند که عصر موجودیت دولت مدرن و به تبع آن اصل و موجودیت غرب را مورد تهدید قرار می‌دهد بر همین اساس تلاش کردند تا از طریق پروژه‌های تحقیقاتی روی مباحث خبر جعلی کار کنند ولی در ایران هیچ حمایتی در حوزه آکادمیک برای بررسی این مسئله مهم نمی‌بینیم.
ساعی افزود: در کشورهای غربی مقوله خبر جعلی تقریباً به مسئله اصلی تبدیل شده و یک مسئله حیاتی در کشورهای آمریکایی و اروپایی به حساب می‌آید چرا که احساس می‌کنند موجودیت شأن به خطر افتاده است. این استاد علوم ارتباطات گفت پژوهش راهکارهای مقابله با خبر جعلی برای معاونت سیاسی سازمان صدا و سیما نخستین و جامع‌ترین اثر پژوهشی کشور در حوزه خبر جعلی یا همان فیک‌نیوزها است که بیش از یک سال برای تدوین آن تلاش شده است.
وی شناخت خبر جعلی را ضروری دانست و گفت: مفاهیم متعددی قبل از فیک‌نیوز داشتیم، مفاهیمی مانند شایعه اما سؤال این است آیا خبر جعلی که الان درباره آن صحبت می‌کنیم همان شایعه‌ای است که در گذشته هم داشتیم؟
این کارشناس خبر گفت: این طور نیست و تفاوت‌های زیادی بين اين دو پدیده وجود دارد و برداشت بنده این است جامعه ما قطعاً یکی از جدی‌ترین آماج‌های فیک‌نیوز در دنیاست ولی متأسفانه این جوامع غربی هستند که در خصوص خبرهای جعلی فوق‌العاده جدی هستند.
هادی البرزی ایجاد دو تحول در جامعه را عامل اهمیت خبرهای جعلی دانست و گفت: يکی گذار جامعه ما از جامعه شفاهی به جامعه شبکه‌ای و دیگری تغيير در چرخه توليد و انتشار خبر است.
سردبير گروه رسانه پژوهش‌های خبری صدا و سيما با بسط این دو مفهوم افزود: شایعه محصول جامعه شفاهی است، جامعه‌ای که افراد به صورت در گوشی و چهره به چهره با هم در ارتباط هستند و ایده‌ها را با هم تبادل می‌کنند اما در جامعه شبکه‌ای با بسترهایی که ایجاد شده راه بروز و ظهور اخبار جعلی مهیا شده است.
وی در خصوص تغيير در چرخه خبر گفت: در مدل رسانه‌های رسمی به ترتيب فرايند گردآوری، صحت‌سنجی و توزیع انجام می‌شد که در حال حاضر اين مدل به مدل جدید گردآوری، توزیع و صحت‌سنجی تغيير کرده است.
وی افزود: تغییراتی که در تولید پیام خبری ایجاد شده است، صحت‌سنجی را بعد از انتشار پیام قرار داده است و این باعث شده تا خبرهای جعلی نفوذ بیشتری پیدا کند.
در ادامه این نشست محمدحسین آزادی با اشاره به شکل‌گیری دوران جديدی به نام دوران پساحقیقت گفت: در این دوره حقايق عينی تأثير کمتری نسبت به احساسات و باورهای شخصی در شکل‌گيری افکار عمومی دارند. يکی از زاییده‌های عصر پساحقيقت، خبرهای جعلی و گسترش اطلاعات مضر و غلط در این فضاست.
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات دانشگاه صدا و سیما با اشاره به واژه سال شدن پساحقیقت در 2016 گفت: در این دوران قدرت کاذب با گروه‌هایی است که بیشترین نفوذ و سروصدا را در رسانه‌های اجتماعی دارند، به عبارتی دیگر هر چه مطلب یک کاربر و گروه بیشتر توسط کاربران دیگر دیده شود، قدرت آنها در سطح جامعه بیشتر می‌شود.
آزادی در ادامه خبر جعلی را خبرهای دروغ و فریبنده‌ای دانست که به صورت عامدانه و مغرضانه در پوشش خبر واقعی و در راستای ایجاد جنگ روانی غالباً بر بستر رسانه‌های غیررسمی تولید و منتشر می‌شوند.
وی با برشمردن تفاوت‌های شایعه با خبر جعلی این دو پدیده را متفاوت از هم دانست و گفت: متأسفانه برخی از متصدیان حوزه خبر این دو اصطلاح را یکی می‌دانند. ویژگی‌هایی چون سرعت چرخش اطلاعات، فضای تعاملی، ارزان و رایگان بودن و وجود دکمه‌های اجتماعی از این دست ویژگی‌ها هستند. نرخ رشد رسانه‌های اجتماعی در ایران در سال 2018 نسبت به سال‌های پیشین را 135 درصد بوده است. این موضوع اگر به درستی مدیریت نشود به تهدیدی جدی برای کشور تبدیل خواهد شد.
دانشجوی علوم ارتباطات دانشگاه صدا و سیما با بیان اینکه خبر جعلی در صورت مصرف و باورپذیری توسط کاربران رسانه‌های اجتماعی آثار و پیامدهای نامطلوبی برای جوامع دارد، گفت: این پیامدها طبق بررسی مراکز علمی و تحقیقاتی بر فرآیند انتخابات سال 2016 ایالات متحده، رفراندوم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، انتخابات 2017 فرانسه، انتخابات هندوستان و برخی دیگر از رویدادها اثر سوء گذاشته است از این رو توسط سازمان‌های بین‌المللی به عنوان یکی از 10 چالش بزرگ جهان مطرح شده است.
آزادی خبرهای جعلی را تهدیدی جدی برای دموکراسی و مردم‌سالاری و گردش صحیح اطلاعات خواند و گفت: کشورهای مختلف از جمله انگلستان، فرانسه، آلمان و در همین اواخر سنگاپور به همین دلیل قوانینی را علیه اطلاعات مضر و خبرهای جعلی وضع کرده‌اند.
وی با بیان دلایل مصرف و باورپذیری خبرهای جعلی توسط کاربران گفت: کاربران در مواجهه با خبرهای جعلی به دو دسته عادی و مخرب تقسیم می‌شوند.
آزادی کاربران عادی را سه دسته زودباور، روشنگر و قانع‌کننده دانست و گفت: کاربر قانع‌کننده همان مؤلف خبرهای جعلی است که به صورت حرفه‌ای و با آگاهی از زمینه و پیشینه سیاسی و اجتماعی اقدام به تولید خبرهای جعلی می‌کند، کاربر زودباور هم شخصی است که بدون بررسی و به راحتی خبرهای جعلی را باور کرده و در رسانه‌های اجتماعی بازنشر می‌دهد.
این کارشناس رسانه بهترین نوع کاربر را کاربر روشنگر دانست که بر اساس سیستم دوم تفکر مواجهه‌ای شکاکانه با مطالب منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی دارد و بدون بررسی هر خبری را باور نمی‌کند.
آزادی کاربران مخرب را نیز به سه دسته ترول، سایبرگ و ربات تقسیم کرد و گفت: نمونه‌ای از ربات‌‍‌ها حساب‌های کاربری جعلی هستند که با پروفایل صوری اقدام به تولید محتوا می‌کنند.
وی شخصیت جعلی حشمت علوی را نمونه‌ای از این حساب‌های جعلی دانست و گفت: گروهک منافقین در پوشش این اکانت ده‌ها مقاله و یادداشت علیه جمهوری اسلامی در رسانه‌هایی چون فوربس، العربیه انگلیسی، دیپلمات، دیلی کالر و... به چاپ رسانید و تا جایی پیش رفت که برخی از مقالات وی مورد استناد کاخ سفید و دونالد ترامپ قرار گرفت.
وی با اشاره به مصاحبه رضا صادقی یکی از عناصر جدا شده سازمان منافقین با نشریه اینترسپیت گفت: این شخص رسماً اعلام کرده که سازمان منافقین اقدام به تولید و توزیع خبرهای جعلی علیه جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران می کند.
در این نشست که با حضور مدیران حوزه معاونت سیاسی برگزار شد، پس از تبیین چیستی، اهداف و پیامدهای خبر جعلی مجموعه از راهکارها برای مقابله معاونت سیاسی با این پدیده مخرب رسانه‌ای ارائه شد و در پایان ارائه‌دهندگان به سؤالات حضار پاسخ دادند.
انتهای پیام/4107/4100/
انتهای پیام/