سربازانی که با خون خود عزت اسلام را حفظ کردند

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، پس از واقعه مدرسه فیضیه، گروهی از بازاریان و کسبه انقلابی به این نتیجه رسیدند که تنها راه مبارزه با رژیم پهلوی اقدام مسلحانه است و آن شیوه را «مبارزه مثبت» نام‌گذاری کردند. بنابراین حاج‌صادق امانی به همراه حاج‌مهدی عراقی، حبیب‌الله عسگراولادی، عباس مدرسی‌فرد، احمد شهاب، صادق اسلامی، سیداسدالله لاجوردی و تعدادی دیگر با ترکیب و تلفیق هیئت‌های مسجدهای شیخ‌علی، امین‌الدوله و اصفهانی‌ها، «هیئت‌های مؤتلفه اسلامی» را تشکیل دادند. سپس صادق امانی به همراه مهدی عراقی شاخه نظامی، هیئت را به وجود آوردند و نیروهای عملیاتی تحت نظر آن‌ها مشغول آموزش شدند.

امانی پس از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ خورشیدی و سرکوب شدید مردم به‌عنوان مغز متفکر هیئت‌های موتلفه بر تغییر تاکتیک اصرار داشت و بر این عقیده بود که «تنها حرف زدن و اعلامیه دادن فایده‌ای نخواهد داشت و باید کاری کرد که مثل بمب در دنیا صدا کند». از این‌ رو به همراه مهدی عراقی در پی عملیات مسلحانه بودند تا با سران رژیم مقابله کنند.

پس‌ از آنکه در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ خورشیدی، امام (ره) به ترکیه تبعید شدند و این عمل رژیم، خشم آن‌ها را برانگیخت و تصمیم گرفتند تا پاسخی قاطع به رژیم بدهند. آن‌ها یکی از افراد مؤثر در تبعید امام (ره) را حسنعلی منصور نخست‌وزیر می‌دانستند که لایحه کاپیتولاسیون را در مجلس شورای ملی به تصویب رسانده بود. امانی به همراه دیگر اعضای هیئت مؤتلفه با برداشت ضمنی که از مجوز شرعی شورای فقها هیئت موتلفه و تأیید آیت‌الله سید محمدهادی میلانی از مراجع تقلید مبنی بر مفسد فی‌الارض و مهدورالدم بودن حسنعلی منصور به دست آورده بودند، تصمیم به اعدام انقلابی او گرفتند.

امانی که رهبری شاخه نظامی موتلفه را بر عهده داشت «عملیات بدر» را برای ترور حسنعلی منصور طراحی کرد و مسؤولیت آن را خود به همراه برادرش حاج‌هاشم و مهدی عراقی بر عهده گرفت آن‌ها در یکم بهمن ۱۳۴۳ خورشیدی عملیات را اجرایی کردند. در این روز منصور با تیراندازی محمد بخارایی و پشتیبانی آتش امانی در روبروی مجلس در میدان بهارستان به ضرب چند گلوله کشته شد.

بخارایی در هنگام گریختن از صحنه، دستگیر شد. پس از انتقال او به کلانتری میدان بهارستان، مرتضی نیک‌نژاد، رضا صفارهرندی و سیدعلی اندرزگو در میدان شوش اسلحه‌های خود را به امانی تحویل دادند و به خانه‌های خود رفتند اما مأموران آن‌ها را دستگیر کردند. سپس امانی که مخفی شده بود، تحت تعقیب قرار گرفت و پس از ۱۰ روز در منزل سیدابوالقاسم رضوی‌فرد دستگیر شد و بعد از آن حبیب‌الله عسگراولادی و مهدی عراقی نیز دستگیر شدند.

دادگاه رژیم پهلوی، حاج‌ صادق امانی را به همراه محمد بخارایی، رضا صفارهرندی، مرتضی نیک‌نژاد و سیدعلی اندرزگو (به صورت غیابی) به اعدام و حاج‌مهدی عراقی و حبیب‌الله عسگراولادی را به حبس ابد محکوم کرد و با وجود اعتراض برخی از علما مانند سید عبدالله شیرازی، حاج‌ صادق امانی به همراه یارانش در سحرگاه ۲۶ خرداد ۱۳۴۴ خورشیدی در پادگان حشمتیه تهران اعدام شدند.

پژوهشگر گروه اطلاع‌رسانی ایرنا به مناسبت سالروز شهادت این سربازان دلیر اسلام با «جواد منصوری» از مبارزان پیش از انقلاب به گفت‌وگو پرداخته است.

متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم:

* جهت‌گیری و گرایش سیاسی هیئت موتلفه اسلامی چگونه بود؟

منصوری: جمعیت موتلفه اسلامی در نیمه دوم ۱۳۴۱ خورشیدی از ائتلاف چند گروه مذهبی تشکیل‌شده بود. این گروه ناشر افکار امام خمینی (ره) از طریق اعلامیه، سخنرانی و تشکیل جلسه بودند. همچنین این گروه در مقاطع مختلف تظاهرات و اعتراض‌های مردمی را علیه رژیم پهلوی راه‌اندازی می‌کردند. اعضای این گروه پس از تبعید امام (ره) به این نتیجه رسیدند باید در برابر حکومت وقت اقدامی چشم‌گیر، قاطع و مؤثری انجام داد. بنابراین حسنعلی منصور را به‌عنوان مجری سیاست‌های آمریکا و محمدرضا پهلوی و به دلیل خیانت به مردم ایران در ارتباط با تصویب لایحه کاپیتولاسیون اعدام انقلابی کردند.

* دیدگاه امام خمینی (ره) در ارتباط با مبارزه مسلحانه علیه رژیم پهلوی به‌ویژه اعدام انقلابی حسنعلی منصور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

منصوری: در این زمینه طبعاً دیدگاه متفاوتی وجود دارد زیرا که بعضی دیگر از علما و حتی مراجع مخالفتی با این کار نداشتند و امام خمینی (ره) نهی صریح نکرده بودند، بنابراین تصور این گروه این بود که امام (ره) تصمیم‌گیری نهایی را به عهده خود گروه گذاشته است.

* اعدام اعضای مهم هیئت موتلفه چه تأثیری بر این گروه گذاشت؟

منصوری: جمعیت موتلفه ۲ شاخه داشت. یک شاخه نظامی که ترور انجام دادند و دستگیر شدند و یک شاخه دیگر هم فعالیت‌های دیگر را دنبال می‌کرد بنابراین تا زمان انقلاب جمعیت به شکل مخفی همچنان به کار خود ادامه داد و یکی از افراد شاخص این گروه سیدعلی اندرزگو بود که تا ۱۳۵۶ خورشیدی فعالیت و هدایت آن را بر عهده داشت.

* تأثیر اقدام مسلحانه هیئت موتلفه بر روند مبارزه علیه رژیم پهلوی چه بود؟

منصوری: نخست اینکه با اعدام انقلابی منصور رژیم پهلوی بسیار نگران شد و به این نتیجه رسید که باید سخت‌گیری، خشونت، سرکوب و سانسور در کشور تشدید کند. دوم نیز مردم به این نتیجه رسیدند که باید به طرف مبارزه‌های مسلحانه برای مقابله با حکومت وقت پیش بروند. بنابراین پس از ترور منصور تا ۱۳۵۵ خورشیدی تعداد زیادی از گروه‌های مسلح به وجود آمدند که اقدام‌های زیادی انجام دادند. البته پس از ۱۳۵۵ خورشیدی شرایط به گونه‌ای شد که عملیات مسلحانه جایی نداشت و افراد از مسیر حرکت‌های مردمی و تظاهرات میلیونی قدرت خود را نشان دادند. در حقیقت هیئت موتلفه اسلامی پیشگام حرکت‌های مسلحانه گروه‌های اسلامی شد زیرا پیش‌تر گروه‌های مارکسیستی این‌چنین تبلیغ می‌کردند که این‌گونه کارها را ما انجام می‌دهیم اما پس از جریان موتلفه، گروه‌های مسلحانه فعالیت کردند.

در ادامه دیدگاه‌های «میثم زرندی» عضو شورای مرکزی موتلفه اسلامی را در ارتباط با این موضوع جویا شدیم.

در ادامه متن گفت‌وگو را می‌خوانیم:

* حاج صادق امانی به همراه یارانش در چه شرایطی تصمیم می‌گیرند که حسنعلی منصور را اعدام انقلابی کنند؟

زرندی: در شرایطی که پس از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ خورشیدی کشور به‌شدت تحت تأثیر خفقان رژیم پهلوی بود و سایه کشتار ۱۵ خرداد در تحرک‌های سیاسی وجود داشت، اقدامی که این شهدا انجام دادند، بسیار دلیرانه بود زیرا در فضایی انجام شد که اقدام‌های جهادی باب نشده بود. این افراد طلایه داران این رفتار بودند و همین باعث شد که آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب از تعبیر «نورالله فی ظلمات الارض» برای شهادت این سربازان استفاده کنند. البته صادق امانی در دوره فداییان اسلام فعالیت داشت و اگرچه با اصل تحرکات آن‌ها موافق بود اما به علت نگاهی که به نظر مرجعیت داشت با فداییان اسلام همراه نشد و گروه شیعیان را به همراه محمد اسلامی، اسدالله لاجوردی و برخی از اعضای موتلفه اسلامی ایجاد کرد. این خود نشان می‌دهد که آن‌ها به دنبال اقدام مسلحانه به هر قیمت نبودند.

* برخی می‌گویند که امام خمینی (ره) با اقدام مسلحانه هیئت‌های موتلفه مخالف بودند. دیدگاه شما دراین‌باره چیست؟

زرندی: امانی به همراه یارانش پیش از ترور منصور جواز ابتدایی را از امام خمینی (ره) در ارتباط با کارهای مسلحانه گرفته بودند که امام (ره) فرمودند به شرط اینکه اسلحه را خودتان بخرید یا بسازید و به آن‌ها اجازه تمرین داده بودند اما برای اقدام گفتند هنوز زمان آن نشده است. آیت‌الله بهشتی که نماینده امام (ره) در موتلفه بود در سالگرد شهید عراقی تعبیری به کار برد که نشان داد این سربازان اسلام در خط فقاهت بودند. البته ترور منصور تنها اقدام این افراد نبود بلکه آن‌ها اطلاعیه و اعلامیه‌های زیادی ارسال می‌کردند و دست به آگاه‌سازی و روشنگری می‌زدند.

وقتی امام (ره) فرمودند گناه کبیره کرده است فردی که سکوت کند. صادق امانی در یک جلسه‌ای به اعضای موتلفه گفت که این سخنان امام (ره) تن من را لرزاند. بنابراین به فکر این می‌افتد که اقدامی انجام دهد و سکوت شکنی کند و بازدارنده باشد که به جلسه طولانی شورای مرکزی موتلفه منجر شد و درنهایت خروجی جلسه این بود که ضرورت زمان اقدامی علیه عامل کاپیتولاسیون یعنی حسنعلی منصور را نشان می‌دهد که با نظر مستقیم آیت‌الله مرتضی مطهری و آیت‌الله محمد بهشتی انجام شد. پس از جمع‌بندی، ۲ تَن از افراد موتلفه اسلامی خدمت آیت‌الله سید محمد هادی میلانی رسیدند و از او کسب اجازه کردند.

بنابراین نگاه امام خمینی (ره) به نهضت یک حرکت عمومی حاصل از بیداری و آگاهی بود که موافق اقدام‌های چریکی و مسلحانه نبودند. اگرچه حرکت شهدای موتلفه از جنس گروه‌های چریکی نبود و اقدامی آگاه سازانه بود.

* هدف هیئت موتلفه اسلامی از ترور انقلابی منصور چه بود؟

زرندی: دلیل اصلی موتلفه از اعدام انقلابی حسنعلی منصور اجرای حکم الهی برخی علما درباره منصور بود زیرا برخی از اقدام‌های او از جمله زیرپا گذاشتن نفی سبیل و زیر سلطه بردن عزت مسلمانان با تصویب کاپیتولاسیون بود و فضایی ایجاد کرد که ضرورت داشت عزت مسلمانان بازگردانده شود و هزینه این اقدام آنقدر سنگین بود که هیچ فردی نتواند علیه عزت مسلمانان کاری انجام دهد اما این افراد انجام دادند. همچنین وقتی که امام خمینی (ره) در مخالفت با کاپیتولاسیون و اقدام‌های رژیم پهلوی سخنرانی کردند، اعضای موتلفه اسلامی تلاش کردند، پرچمی را که امام (ره) بلند کرده‌اند، همچنان بالا نگه دارند.

منبع:ایرنا

انتهای پیام/4112/