روابط خارجی ایران باید بر اساس عزت، حکمت و مصلحت تنظیم شود

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، محمدرضا مجیدی روز گذشته در دیدار اساتید با رهبر فرزانه انقلاب اسلامی به سخنرانی پرداخت.

وی در سخنان خود اذعان کرد: در آستانه دهه پنجم انقلاب اسلامی و صدور بیانیه راهبردی گام دوم، فرصتی است تا نگاهی دیگر به حوزه بین‌الملل این انقلاب کبیر و مسائل آن، فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی آن داشته باشیم. در این مجال با الهام از برخی کلیدواژه‌های این بیانیه و یکی از توصیه‌های هفت‌گانه پایانی آن نکاتی تقدیم می‌شود.

عضو هیئت‌علمی گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: در کمتر از ۴ ماه از برافراشته شدن پرچم گام دوم و صدور این سند راهبردی، مجموعه‌هایی خودجوش از جوانان نسل سومی و چهارمی با همراهی استادان و دانش‌پژوهان و پژوهشگران نسل دومی شکل‌گرفته است و در کنار فعالیت‌های آموزشی و تهیه و تنظیم درس‌نامه‌ها، از منظرهای مختلف فرهنگی، اجتماعی، تربیتی، اعتقادی، سیاسی، بین‌الملل و ... برای تبیین، تحلیل، ترویج، فرهنگ‌سازی و طراحی برنامه‌های عملیاتی اقدام می‌شود. لازم است یادی کنم از استاد فرزانه، وارسته و پارسا مرحوم حضرت آیت‌الله مهدوی کنی(رضوان‌الله تعالی علیه) که درس و نصیحت ایشان در این چند دهه آویزه گوش ماست که در هر منزلت اجتماعی هستید، تبلیغ دین و معارف اهل بیت علیهم‌السلام و آموزه‌های انقلاب اسلامی وظیفه محوری است.

مجیدی افزود: بر پایه نظریه کرامت انسانی وحی پایه انقلاب اسلامی به عنوان محور سیاست خارجی و دیپلماسی برای تقویت عزت ملی، تنظیم روابط خارجی و مرزبندی نظری و عملی با دشمن بر پایه اصل «عزت، حکمت و مصلحت» ضروری است، علاوه بر استفاده از فرصت‌های موجود، باید به خلق فرصت‌های نو در عرصه بین‌الملل پرداخت و با حضور فعال و مؤثر در نهادهای بین‌المللی گفتمان انقلاب اسلامی را بیش از پیش تبیین و یارگیری مناسب برای مقابله با طرح‌های نظام سلطه صورت گیرد و از انفعال و بی‌تحرکی که تبعات منفی بعدی دارد، پرهیز شود. در دهه‌های گذشته در فرایند تولید اسناد بین‌المللی حضور فعالی نداشته‌ایم و اینک در گام دوم انقلاب باید با بهره‌گیری از تجارب و کامیابی‌ها و ناکامی‌ها در این زمینه‌ها، با برنامه روشن و متکی به پشتوانه قوی علمی حوزوی و دانشگاهی این کاستی جبران گردد.

وی با اشاره به برداشته شدن گام اول انقلاب گفت: در گام اول انقلاب، هسته‌های گوناگون گفتمان انقلاب اسلامی در گوشه و کنار جهان در مناطق مختلف شکل گرفته است. در این هسته‌ها، شخصیت‌های تأثیرگذار علمی، فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای حضور دارند. ضروری است در مراحل آغازین گام دوم، شبکه‌سازی از این هسته‌ها در اولویت کارهای بین‌المللی قرار گیرد و بهترین سامانه و سازه برای این ساماندهی، سامانه‌های غیردولتی با حمایت سیاستی و پشتیبانی بخش‌های حاکمیتی است تا این هسته‌ها در شبکه شکل گرفته با انسجام بیشتر به مقابله با نظام سلطه و تبیین و ترویج گفتمان انقلاب اسلامی بپردازند.

عضو هیئت‌علمی گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: علوم انسانی موجود در جهان در حکم ایدئولوژی نظام لیبرال سرمایه‌داری است و به سان خود این نظام، این علوم با بحران روبرو بوده و سرخوردگی از آن مشهود است. اینک که تحول در علوم انسانی در سطح ملی مورد توجه بوده و در دستور کار قرار دارد. باید به حوزه بین‌الملل علوم انسانی هم عنایت داشته و با جنبش بین‌المللی «علم دگر» - که در حال شکل گیری و رشد است- همراهی کرد تا تأثیرگذاری ملی و جهانی بیشتر شود و البته این امر مستلزم باور و همراهی متولیان در حوزه‌های سیاستی و اجرایی در شورای انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت امور خارجه و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط است.

وی افزود: در دهه‌های گذشته پیگیری آرمان‌های انقلاب اسلامی در عرصه بین‌الملل و اهداف و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران عمدتاً محدود به دیپلماسی رسمی دولتی (به معنای قوه مجریه) بوده است، حال‌آنکه امروز در عرصه روابط بین‌الملل و روابط خارجی کشورها انواع دیپلماسی با بازیگران متنوع در عرصه‌های ملی، منطقه‌ای و جهانی ایفای نقش می‌کنند و گاه تأثیرگذاری آن‌ها به مراتب بیشتر از دیپلماسی رسمی است و از آن به نام‌های گوناگون از جمله دیپلماسی مکمل یاد می‌شود که هم شامل حوزه‌های حاکمیتی است مانند دیپلماسی پارلمانی و دیپلماسی قضایی و هم شامل حوزه‌های غیردولتی با نظارت و حمایت و پایش حاکمیتی است مانند دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی علمی، دیپلماسی رسانه‌ای، دیپلماسی اقتصادی و تجاری با محوریت پارلمان‌‌های بخش خصوصی (اتاق‌های سه‌گانه شامل: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی، اتاق تعاون و اتاق اصناف)، دیپلماسی گردشگری و به ویژه دیپلماسی عمومی در اشکال گوناگون آن. تنوع‌بخشی به این ابزارها و کانال‌های ارتباطی می‌تواند تحقق اهداف سه‌گانه گام دوم را تسهیل کند. به عنوان مثال در شرایط فعلی که باید برنامه‌های گوناگون برای شکستن تحریم‌های ظالمانه و غیر قانونی پیگیری شود، سند گردشگری و صنایع وابسته در چارچوب یک دیپلماسی گردشگری خلاق و فعال و مبتکر می‌تواند به عنوان صنعت پیشران تحریم شکن عمل کند. در این زمینه در صورت صلاحدید طرح تفصیلی ارائه خواهد شد.

مجیدی با اشاره به فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: در ۴ دهه گذشته در دولت‌های مختلف عمدتاً از «سیاست همسایگی» و فراتر از آن از «سیاست آسیایی» در روابط خارجی بی‌بهره بوده و یا در اولویت نبوده است. گویا غرب به اینکه قرن حاضر قرن آسیا است، از بن دندان باور دارد و لذا برای مقابله با آن و متوقف کردن یا کند کردن چرخ‌های پیشرفت آسیا را با طرح‌های مختلف از جمله بحران‌آفرینی در شرق و غرب قاره کهن پیگیری می‌کند. جبران این بی‌توجهی نیازمند تعریف یک سیاست آسیایی قوی با تأکید بر همسایگان در سطوح دولتی و غیردولتی و متوازن‌سازی روابط با مناطق مختلف بر اساس اولویت‌های ملی است.

وی ادامه داد: مقابله با هژمونی دلار و کنار گذاشتن آن از اقتصاد جهانی به عنوان ابزار محوری تروریسم اقتصادی نظام سلطه با هم‌اندیشی، همکاری و هم‌افزایی توان‌ها توأم با برنامه روشن و زمان‌بندی‌شده ممکن است. البته این مهم زمان‌بر است. همان‌گونه که پول واحد اروپایی هم یک‌شبه خلق نشد و در یک فرایند ده‌ها ساله مقدمات آن فراهم گردید. در آسیا هم با تعریف و اجرای مراحل چندگانه: تبادل با پول ملی کشورها، سبد پولی آسیا، محوریت پول قوی آسیایی و درنهایت پول واحد، تحقق این مهم ممکن است. امروزه با طرح‌های یک‌جانبه گرایانه و تحمیلی آمریکا اقبال به این طرح‌ها و پیشنهادها فراوان است و جمهوری اسلامی ایران باید در این زمینه پیشگام باشد. در این مسیر نقش مراکز علمی و پژوهشی برای تأمین پشتوانه‌های کارشناسانه کلیدی است.

عضو هیئت‌علمی گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران اضافه کرد: برای اجرایی و عملیاتی شدن آنچه در حوزه بین‌الملل انقلاب اسلامی در گام دوم بیان شد و ده‌ها عنوان دیگر که در این مجال و زمان محدود فرصت بیان آن‌ها فراهم نیست، میدان دادن به دانش‌پژوهان و پژوهشگران جوان و با استعداد و خلاق و مبتکر در حوزه‌های گوناگون علوم انسانی به ویژه در عرصه‌های مطالعات بین‌المللی و منطقه‌ای و اتصال منطقی و راهبردی تولید دانش و اجرا ضروری است. همان‌گونه که تأکیدات حضرتعالی در حوزه صنعت به ویژه در حوزه‌های نظامی برای ارتباط وثیق با دانشگاه‌ها و علوم فنی و مهندسی و علوم پایه، آثار و برکات فراوان برای رشد کمی و کیفی تولیدات و خودکفایی داشته است با عنایت به تأکیدات صورت گرفته در حوزه تحول علوم انسانی، تولید علوم کاربردی و علم نافع، در کنار نظریه‌پردازی، امید است دستگاه‌های اجرایی خود را مستغنی از مراجعه به دانشگاه‌ها در این ساحت‌ها نبینند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در غرب آسیا و تأثیرگذار در معادلات بین‌المللی نیازمند تخصص گرایی در مطالعات منطقه‌ای و تربیت کارشناسان خبره و توانمند و تولید نظریات و الگوهای بومی است.

وی ادامه داد: متأسفانه حذف غیر کارشناسانه گرایش‌ها در رشته مطالعات منطقه‌ای به این نوع نگاه راهبردی آسیب می‌زند. استدعای حقیر به نمایندگی از همکاران در گروه‌های مطالعات منطقه‌ای دانشگاه‌ها و جامعه پژوهشگران و دانش‌پژوهان این حوزه آن است که به متولیان امر در این زمینه تذکر داده شود تا با مشورت اعضای هیئت‌علمی این رشته در این تصمیم بازنگری شود.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: با عنایت به در پیش بودن روز جهانی قدس یادآور می‌شود صدسال پیش در چنین روزهایی اعلامیه بالفور صادر، توافق‌نامه سایس-پیکو برای محروم کردن ملت مظلوم فلسطین از سرزمین آبا و اجدادیش منعقد و طرح فروپاشی امپراطوری عثمانی توسط فاتحان جنگ جهانی اول اجرا و عملیاتی شد و فاجعه قرن رخ داد و این همه ناشی از خواب و غفلت جهان اسلام بود. اما امروز معامله قرن نظام سلطه و طرح‌های تجزیه کشورها و شکل بخشیدن به دولت‌های ذره‌ای تحت سلطه صهیونیسم، در پرتو امواج بیداری اسلامی منبعث از انقلاب کبیر اسلامی با شکست مواجه شده و ان شاء الله باز هم با شکست روبرو خواهد شد.

مجیدی اضافه کرد: تبیین این دستاورد عظیم و رهاورد گران‌سنگ به منظور استمرار آن و پرچم‌داری این حرکت توسط نسل‌های جدید و جوانانی که موتور محرکه گام دوم انقلاب بوده و خواهند بود امری ضروری است. چرا که نظام سلطه با محوریت صهیونیسم با بهره‌گیری از رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی به صورت شبانه‌روزی هزاران شبهه و ابهام برای تحریف انقلاب و دستاوردهای آن و انحراف افکار عمومی تولید و توزیع می‌کنند و البته این مسئولیت بیش از هر جایگاهی بر دوش جامعه نخبگانی حوزه و دانشگاه و مستلزم همراهی و حمایت مراکز اجرایی است.

انتهای پیام/4107/