5 گزینه روی میز ایران در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای
مجتبی اسماعیلی، گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا: مذاکرات دورهای گذشته گرچه شاهد پیشرفت‌هایی بود ولی در دل خود این نکته را در بر داشت که همان‌گونه که امکان توافق وجود دارد، امکان شکست نیز متصور است. گرچه گزینه اول (توافق جامع) مورد مطلوبی است ولی گزینه دوم (یعنی شکست) به اعتبار اینکه آمریکا و هم‌پیمانان غربی‌اش طرف قدرتمندتری را تشکیل داده‌اند و در سر فرضیه‌های متنوعی همچون «اقدام نظامی» علیه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران و یا سناریوهای تخریبی دیگر همچون تهدید و وعده را می‌پرورانند نباید از نظر دور داشت.
برای غرب پرداختن به موضوع «ایران هسته‌ای» در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی بسیار سنگین است و از آن به عنوان «ماجراجویی بزرگ» یاد می کنند. این در حالی است که تهران با خیالی آسوده در طرف دیگر میز قرار دارد، برگ‌های برنده خود را رو می‌کند و هر زمان نیز که خواست (و اوضاع را به زیان منافع ملی خود دید) با ضربه سختی بر روی میز، خروج از بازی را اعلام می‌کند و به واکنش طرف مقابل اهمیتی نمی‌دهد. اگر واقع‌بین باشیم نباید از نقش فرانسه غافل شویم که در ماه‌های گذشته در تقابل با برنامه هسته‌ای ایران به شکلی مشهود صفحه بازی را در آخرین لحظات به هم می‌زد تا با «جر زنی» کمکی به نفس کشیدن غربی کند که در آستانه باختن بود. فرانسه به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران از اسرائیلی فرمان می‌گیرد که خود حتی در عملی کردن بخش کوچکی از سناریوی حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران عاجز مانده است.
با در نظر گرفتن موارد ذکر شده، گزینه‌های ایران برای مقابله با «شکست» در مذاکرات هسته‌ای بسیار پیچیده به نظر می‌آید. پایان ناموفق مذاکرات یا همان «شکست»، ایران را به واقعیت اقتصادی 36 سال گذشته که همان تحریم‌های اعمال شده به وسیله غرب و آمریکا است بازمی‌گرداند. باوجود این، ایران همچنان قادر است سقف توانایی‌های خود در مقابل فشار آمریکا را افزایش دهد.
حال ببینیم ایران در مقابل تهدید به شکست مذاکرات چه در چنته دارد و چگونه می‌تواند به مبارزه با فشار آمریکا برخیزد:
نخست: کنار کشیدن از «معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای» (NPT یا NNPT). این گزینه لزوما مانع تصمیم به ساخت کلاهک هسته‌ای نمی‌شود ولی این فرصت را به تهران می‌دهد تا به مانور در زمینه اجازه دادن و یا ندادن به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازدید از تاسیسات هسته‌ای بپردازد. غرب بر این باور است که در صورت جدایی ایران از «ان‌پی‌تی» امکان گسترش و افزایش تسلیحات ایران افزایش می‌یابد و مجددا باید گزینه متقابل حمله نظامی مطرح شود.
دوم: اعلام افزایش فعالیت‌های رآکتور آب سنگین اراک به این اعتبار که پلوتونیوم تولید شده به وسیله راکتور دارای کاربرد دوگانه نظامی و غیرنظامی است. در هر صورت این اقدام، به طور مستقیم به تصمیمات سیاسی ایران مربوط می‌شود.
به همین دلیل است که آمریکا در مذاکره با ایران بر سر این بند از توافق دقت زیادی می‌کند. این در حالی است که مقام‌های ایرانی نیز موضوع تبدیل فعالیت نیروگاه از آب سنگین به آب سبک را رد کرده‌اند.
سوم: ایجاد نقش هسته‌ای یکپارچه در تاسیسات «فردو». این نیروگاه به موضوع (بند) جنجالی میان ایران و گروه 5+1 تبدیل شده است. ایران از این نیروگاه که در کوه‌های گرانیت در اطراف قم قرار دارد برای غنی‌سازی اورانیوم استفاده می‌کند.
گزارش‌های اطلاعاتی غرب نشان می‌دهد که این نیروگاه در برابر حملات هسته‌ای سطحی مقاوم است و ارتفاع آن این امکان را به ایران می‌دهد تا (به لحاظ امنیتی) از آن به عنوان مرکزی برای تجهیز نظامی خود استفاده کند.
چهارم: تولید 400 هزار واحد هسته‌ای ویژه غنی‌سازی اورانیوم. این عملیاتی است که می‌تواند تعداد سانتریفیوژهای ایران را تا 20 هزار عدد افزایش دهد. اگر ایران از مذاکره سر باز زند و یا به هر دلیلی مذاکره به شکست بینجامد، به سرعت می‌تواند ظرفیت تولید خود را تا 5 برابر سطح فعلی افزایش دهد.
پنجم: حذف «محدودیت» در فرایند تحقیق و آزمایش هسته‌ای. این موضوع امروز جزو مهم‌ترین مطالبات غرب به‌شمار می‌رود که به طور مستقیم به موسسه تحقیقات و آزمایشات هسته‌ای تهران (که قدیمی‌ترین آزمایشگاه هسته‌ای خاورمیانه) مربوط می‌شود. به طور کلی در این آزمایشگاه کارشناسان ایرانی به فرایند تحقیق بر روی سانتریفیوژها و توانایی غنی‌شدن آن‌ها می‌پردازند. این موضوع، برجسته‌ترین نقطه اختلافی کنونی است که در واقع بیانگر میزان توانایی هسته‌ای ایران است که به دانشمندان ایرانی این امکان را می‌دهد به تکامل پروژه‌های هسته‌ای خود بپردازند.
کارشناسان معتقدند که نباید از واقعیت‌های موجود فاصله بگیریم. ایران در حال حاضر هم‌پیمانانی دارد که می‌توانند در دفاع از منافع دوستان استراتژیک خود در عرصه میدانی جانانه به میان بیایند و به مبارزه بپردازند. نمونه عینی قدرت هم‌پیمانان ایران را می‌توان در جنگ 51 روزه و مقاومت حماس در برابر آتش‌افروزی اسرائیل، از قدرت حزب‌الله لبنان در برابر جاسوسان اسرائیلی و تجاوزات جنگنده‌های این رژیم و نیز از مقاومت ارتش و نظام سوریه در مقابل تروریست‌های مسلح آب و نان قرض‌گرفته از غرب و اعراب مشاهده کرد.
غرب در واقع باید از گزینه نظامی فاصله بگیرد و داشته‌های خود را در عرصه دیپلماتیک به روی میز مذاکره بگذارد تا بتواند در بهترین فرصت ایجاد شده پس از 36 سال، به توافق با ایران دست یابد.
انتهای پیام/