عادل تقوی - قسمت اول //////////

؟؟؟

- فعالیت انتشارات در جهاد دانشگاهی هم‌زمان با تأسیس این نهاد انقلابی در سال 59 کار خودش را شروع کرده و تا این لحظه هم که در خدمت شما هستیم بالغ بر 6 هزار عنوان کتاب در این نهاد توسط سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی و شعبی که در سراسر کشور داریم منتشر شده است در موضوعات مختلف دانشگاهی. فعالیت ما از همان ابتدا تعریف شده بود در فضای انتشار کتاب‌های دانشگاهی انجام شود و خدماتی را به اساتید و دانشجویان و اهل علم در این فضا ارائه دهیم. در دهه 60 و تا اواسط دهه 70 تقریباً به‌صورت پراکنده و با مدل‌های مختلف فعالیت انتشارات در جهاد دانشگاهی دنبال می‌شد، در قالب مؤسسه نشر جهاد، در قالب انتشارات بخش فرهنگی جهاد دانشگاهی، مؤسسه ماجد و عناوین دیگری که مدل‌های فعالیتی در بخش انتشارات جهاد بودند. از سال 79 مسئولان حوزه فرهنگی جهاد دانشگاهی تصمیم گرفتند که برای انسجام‌بخشی به فعالیت‌های پراکنده انتشاراتی در فضای جهاد دانشگاهی، سازمانی را تأسیس کنند به‌عنوان سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی که علاوه بر بحث‌های مربوط به سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر شعب انتشارات در سراسر کشور، بتواند بخشی از مأموریت‌های جهاد دانشگاهی را در حوزه فرهنگی با فعالیت‌های تخصصی در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی پوشش دهد که این سازمان تأسیس شد و علاوه بر فعالیت‌های مربوط به وظایف ستادی که برعهده داشت، بحث انتشار کتاب و نشریات علمی و همچنین بحث فروش و توزیع کتاب را در قالب فروشگاه‌هایی که تحت پوشش خودش داشت و همچنین مراکز پخش و توزیع کتاب ادامه داد و این ارائه خدمت فرهنگی به دانشجویان به‌صورت منظم‌تر و منسجم‌تر در قالب یک سازمان فعالیت خودش را ادامه داد و تا این لحظه هم که در خدمت شما هستیم این جریان ادامه دارد و به مسیر خودش دارد ادامه می‌دهد.

فعالیت‌های انتشاراتی در جهاد دانشگاهی برخلاف فضای دانشگاه‌ها که معمولاً انتشارات‌ها زیرمجموعه معاونت‌های پژوهشی فعالیت می‌کنند به دلیل همین رویکرد غالب فرهنگی، زیرمجموعه معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی است. علی‌رغم اینکه جهاد، معاونت پژوهشی و معاونت آموزشی هم دارد. همین باعث می‌شود یک مقدار وظیفه ما در فضای فرهنگی کتاب و کتاب‌خوانی یا بحث‌های ترویجی و تبلیغی و تشویقی پررنگ‌تر بشود و در این زمینه هم مأموریت‌هایی برای سازمان انتشارات تعریف شده باشد که از جمله شاخص‌ترین فعالیت‌هایی که ما در حوزه ترویجی و تشویقی انجام می‌دهیم در بحث کتاب و کتاب‌خوانی، دو جشنواره ملی است که در سطح استان‌های کشور و در قالب یک طرح فرهنگی ملی انجام می‌شود که یکی از آنها جشنواره کتاب سال دانشجویی است که 25 دوره برگزار شده و قدمت ربع قرن را دارد و آخرین دوره‌اش را سال گذشته در هفته کتاب برگزار کردیم با شعار «ربع قرن با دانشجو و 25 سال انتشار دانایی».

این جشنواره یک جشنواره شناخته شده در فضای دانشجویی و علمی است و وزارت ارشاد هم به‌عنوان یکی از رویدادهای تثبیت شده و معتبر هفته کتاب شناسایی‌اش کرده و معمولاً هر سال یک روز را به‌عنوان روز کتاب و دانشجو یا دانشگاهیان در نظر می‌گیرند که اختتامیه این برنامه را در آن روز ما برگزار می‌کنیم با مشارکت نهادها و وزارتخانه‌هایی که همراه ما هستند در برگزاری که شاخص‌ترین‌شان وزارت علوم، وزارت بهداشت، وزارت ارشاد و وزارت ورزش و جوانان هستند که خود جهاد دانشگاهی معاونت فرهنگی هم که فعالیت‌های فرهنگی را پوشش می‌دهند، جزء حامیان اصلی ما هستند در برگزاری این جشنواره. هدف اصلی این جشنواره هم تشویق و ترغیب دانشجویان به نوشتن، کمک به معرفی آثارشان و جریان‌سازی بحث نشر و قلم زدن و کتابت در فضای دانشگاهی و دانشجویی است و از این طریق خیلی از ظرفیت‌های دانشجویی و استعدادهای دانشجویی شناسایی  و معرفی می‌شوند به صنعت نشر و همین پدیده باعث می‌شود که خیلی از این دانشجویان ترغیب شوند برای تولید آثار بعدی، خیلی از ناشران ترغیب می‌شوند که همکاری کنند با دانشجویان برای تولید آثارشان و جزء جشنواره‌های شناخته شده و معتبر در فضای کتاب و کتاب‌خوانی است به اذعان دوستانی که در وزارت ارشاد هستند و به‌نوعی می‌شود گفت متولی برگزاری این جشنواره‌ها یا حداقل نظارت و ارزیابی این جشنواره‌ها هستند.

جشنواره دیگری که ما برگزار می‌کنیم جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی است. پایان‌نامه سال دانشجویی هم 17 دوره برگزار شده. در قالب این جشنواره ما ظرفیت‌های دانشجویی را در قالب پایان‌نامه‌های دانشجویی شناسایی می‌کنیم و خیلی از این دانشجویان که نتیجه زحمات علمی خودشان را در قالب آن پروژه پایانی که ارائه می‌دهند مجدداً ارزیابی می‌شوند. یک مرحله که در دانشگاه ارزیابی شدند،‌در مرحله بعدی ارزیابی می‌شوند و خیلی از اینها ظرفیت این را دارند که پایان‌نامه‌های‌شان را با یک تغییراتی که اعمال می‌کنند، با یک اضافه‌ها و اصلاحاتی که انجام می‌دهند، تبدیل کنند به کتاب و قابل استفاده شود برای فضای نشر کشور و کمکی شود که کارهای‌شان عرضه شود و مخاطبان بتوانند استفاده کنند.

از سه دوره گذشته این جشنواره پایان سال دانشجویی یک رویدادی را طراحی کرده و پیش‌بینی کرده‌ایم تحت عنوان «مسابقات دفاع سه دقیقه‌ای از پایان‌نامه» به‌عنوان بخش جنبی این جشنواره پیش‌بینی شد و به دلیل استقبال گسترده‌ای که انجام شد در دوره‌های دوم و سوم، خودش تبدیل شد به یک رویداد مستقل. از این طریق دانشجویان می‌توانند حضور پیدا کنند و اعلام آمادگی کنند که می‌توانند از پایان‌نامه خودشان در یک مدت‌زمان محدود سه دقیقه‌ای دفاع کنند. فراخوان داده می‌شود، دانشجویان ارشد و دکتری، هیچ محدودیتی هم وجود ندارد، همه دانشجویان، همه مقاطع تحصیلی که پایان‌نامه دارند که معمولاً ارشد و دکتری می‌شود. بعضی رشته‌ها هم در سطح کارشناسی که پایان‌نامه یا پروژه پایانی داشته باشند می‌توانند شرکت کنند و دانشجویان دکتری و ارشدی که پروپوزال‌شان تصویب شده باشد امکان شرکت در این مسابقات را دارند. هدف از این مسابقات هم کاربردی کردن پایان‌نامه‌های دانشجویی است که متأسفانه یک معضلی شده، این پایان‌نامه‌ها شاید تبدیل شده به یک کار اجباری و موظف و خیلی انگیزه‌ای به‌جز آن واحد درسی که تعریف می‌شود وجود ندارد برای ارائه دادن این زحمات علمی دانشجویان به فضای خارج از دانشگاه.

یکی از مأموریت‌هایی که برای جهاد تعریف شده و در اساسنامه‌اش هم قید شده این است که جهاد دانشگاهی باید پلی باشد بین دانشگاه و صنعت. حالا ما در فضای نشر دقیقاً باید این اتفاق را رقم بزنیم و با توجه به مأموریتی که داریم، بتوانیم این واسطه بودن یا این ارتباط را بین دانشگاه و صنعت یا جامعه برقرار کنیم. دانشجوها می‌توانند کار خودشان و نتیجه تحقیقات علمی خودشان را به‌صورتی که قابل فهم برای عموم باشد و کسی که در رشته غیرتخصصی هم می‌شنود این دفاعیه و این ارائه را، متوجه شود که این دانشجو براساس چه نیازی رفته سراغ این موضوع و در نهایت آن خروجی کارش چه مشکلی را برطرف می‌کند و چه کمکی می‌کند به رفع یک نیاز جامعه و کشور.

فعالیت‌های فرهنگی دیگری هم در فضای کتاب و کتاب‌خوانی از قبیل طرح‌های مطالعاتی، مسابقات کتاب‌خوانی، جلسات نقد و بررسی، جلسات تخصصی در حوزه مسائل و مشکلات نشر هم هست که سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی با همکاری شعبش در سراسر کشور و معاونت‌های فرهنگی که در همه استان‌ها فعالیت دارند و حضور دارند، این کارها را انجام می‌دهد.

تفاوت‌های بیست‌وششمین دوره جشنواره کتاب سال دانشجویی به نسبت سال‌های قبل را بفرمایید.

- بحث ایجاد نوآوری، خلاقیت و به یک تعبیری درجا نزدن و به تکرار نیفتادن یکی از دغدغه‌های ما بوده همیشه در این جشنواره و معمولاً با حفظ ماهیت اصلی جشنواره که بحث تشویق دانشجویان به نوشتن و ترغیب کردن‌شان برای فعالیت در این حوزه است، ما بخش‌های جنبی را برای این جشنواره در نظر می‌گیریم. یک بخشش در قالب موضوعات ویژه‌ای است که در نظر گرفته می‌شود، آن‌هم متناسب با شرایط و نیازهای کشور، موضوعات را در نظر می‌گیریم و اعلام می‌کنیم و کتاب‌های دانشجویان که در زمان تحصیل‌شان منتشر شده، در قالب این موضوعات به‌صورت ویژه بررسی می‌شوند که امسال بحث شعار سال را داشتیم به عنوان بخش ویژه، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل را داشتیم و آسیب‌های اجتماعی را که هر کدام از این موضوعات هم به تناسب موضوع و متولی یا متولیانی که در سراسر کشور داشتند در کنار ما قرار می‌گیرند و کمک می‌کنند که این ظرفیت‌ها را در فضای کتاب دانشجویی بتوانیم شناسایی کنیم و تشویق و ترغیب‌شان کنیم.

بخش‌های دیگر هم هست که در قالب ایجاد تنوع در فضای برگزاری جشنواره داریم، از جمله بحث «نگارستان کتاب» را پیش‌بینی کرده‌ایم. فعالیت‌های هنری و فرهنگی دانشجویان در فضای کتاب و کتاب‌خوانی را به ‌عنوان یک فعالیت دوران دانشجویی،‌اگر دانشجویی باشد با موضوع و محوریت کتاب و کتاب‌خوانی، خلق اثر هنری داشته باشد، حالا در قالب فیلم کوتاه، داستان کوتاه، عکس، نماهنگ و هر چیزی که تشویق کند فعالیت مطالعه را در بین دانشجویان، این بخش را هم اضافه کرده‌ایم به جشنواره‌مان و دانشجویانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند شناسایی کرده و استفاده می‌کنیم از این ظرفیت و محتوایی که تولید می‌شود برای ترغیب جامعه دانشجویی به مطالعه بیشتر و بالا بردن سرانه مطالعه و ایده‌های برتر دانشجویی در زمینه حوزه کتاب و کتاب‌خوانی را اولاً شناسایی می‌کنیم و ایده‌های برتر را هم با امکاناتی که وجود دارد، هم فضا را مهیا می‌کنیم که حمایت شوند، هم اینکه شناسایی و معرفی شوند و ایده‌های‌شان به‌کار گرفته شود برای تقویت این بخش و اضافه کردن به ظرفیت‌های کتاب و کتاب‌خوانی.

کتابی که جهاد دانشگاهی تولید می‌کند و نشر می‌دهد باید از یک سیستمی عبور کند، هر کس هر چه بیاورد که چاپ و منتشر نمی‌کنید. روندی که طی آن یک پایان‌نامه یا یک پیش‌کتاب به کتاب تبدیل می‌شود را بفرمایید.

- فرآیند انتشار کتاب در جهاد دانشگاهی به این صورت است که ما یک شورای علمی بررسی کتاب داریم با 6 گروه تخصصی مجزا که در گروه‌های علوم انسانی، علوم پایه، علوم پزشکی، هنر و معماری و همچنین کشاورزی و منابع طبیعی در قالب این گروه‌های ششگانه فعالیت خودشان را انجام می‌دهند و کتابی که ارجاع داده می‌شود، حالا چه از طریق دانشجویان یا از طریق اساتید، توسط این گروه‌ها و اساتیدی که همکاری می‌کنند (اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها) کتاب‌شان ارزیابی می‌‌شود، آن شرایط اولیه را که احراز کند، وارد فرآیند تولید و چاپ می‌شود که معمولاً آن معیارهایی که در نظر می‌گیریم، اگر فضای کتاب، فضای دانشجویی باشد، یک مقدار آن سهولت را داریم و خیلی آن سختگیری‌های مربوط به انتشار یک اثر دانشگاهی را شاید مد نظر قرار ندهیم ولی حتماً ارزیابی علمی توسط دو استاد مرتبط انجام می‌شود و بعد منتشر می‌شود.

یک کتاب دانشگاهی چه چیزهایی باید داشته باشد؟

- کتاب دانشگاهی شاید اسمش رویش هست دیگر، براساس نیازهای فضای دانشگاه باید تولید شده باشد. یک بخشی از این نیازها نیازهای درسی است، توصیه‌های اساتید است یا منبع و مرجع درسی است، دانشجویان به توصیه اساتید یا برای انجام تحقیقات علمی خودشان استفاده می‌کنند و یک بخشی‌اش به‌عنوان منابعی هست که مکمل آن فضای تدریس و آن فضای کلاس است که این ویژگی مکمل بودن را حتماً باید داشته باشد.

یک زمان است شما محدودیت دارید در قالب یک سرفصل‌هایی که مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم یا وزارت بهداشت است، یک منبعی را باید تولید کنید، در اختیار دانشجویان قرار دهید که قابل استفاده باشد برای ترم تحصیلی، قطعاً یک محدودیت‌هایی وجود دارد آنجا و باید آن سرفصل‌ها را رعایت کنید ولی خیلی از منابعی که مورد نیاز دانشجویان هستند، خارج از این منابع و مراجع درسی می‌توانند کمک بکنند برای غنی‌تر شدن ظرفیت علمی دانشجوها. این است که تو باید این ویژگی را داشته باشی، یعنی در قالب حل‌المسائل و قالب کمک‌درسی با این عنوان رایجی که در فضای شاید کتاب‌های آموزشی است تولید نشود، بتواند یک مکمل باشد به این معنایی که گفتم. بتواند آن اطلاعات را تکمیل کند و هم آن جاذبه‌های بصری و ظاهری را داشته باشد و هم اینکه از لحاظ غنای مطلب هم بتواند کمکی باشد و یافته‌های علمی دانشجویان را تکمیل کند.

جشنواره پایان‌نامه دانشجویی که گفتید جدیداً هم رنگ و بوی خاصی به خودش پیدا کرده، از این جشنواره، سال‌های بعد یا امسال قرار است چه تعداد تبدیل به کتاب شود؟ نحوه انتخاب اینها چگونه است؟

- بحث انتخاب شدن این پایان‌نامه‌ها به کتاب شاید یکی از هدف‌های فرعی این جشنواره است. بیشتر همان شناسایی ظرفیت‌های علمی در فضای پایان‌نامه‌های دانشجویی است. خیلی از این پایان‌نامه‌ها شاید صرفاً یک ایده خوب را مطرح کنند. شاید الزاماً ظرفیت اینکه تبدیل به یک کتاب شوند را نداشته باشند. شاید یک روش و یک راه‌حل را یا منجر شوند به یک محصولی. مثلاً پایان‌نامه‌های حوزه پزشکی غالباً به صورت آزمایشگاهی می‌آیند روی یک پدیده‌ای کار می‌کنند که در نهایت ممکن است منجر به تولید یک واکسنی شود، تبدیل شود به یک دارویی که نیازش وجود داشته. در فضای علوم انسانی شاید یک راهکاری بتواند ارائه دهد در بخش‌های مختلف. یک راهکار مدیریتی، یک راهکار اجتماعی یا سیاسی حتی، در فضای کشاورزی، منابع طبیعی؛ استفاده‌هایش متفاوت است.

یک ارزیابی مجددی انجام می‌شود. خیلی از این پایان‌نامه‌ها هم ظرفیت این را دارند که تبدیل به کتاب شوند، به ویژه برگزیدگان این حشنواره، با مشاوره‌هایی که انجام می‌شود و آن راهنمایی‌هایی که برای تبدیل اثرشان به کتاب می‌شود و حمایت‌هایی که کسانی که در کنار ما هستند انجام می‌دهند، این امکان را فراهم می‌کنیم که پایان‌نامه خودشان را تبدیل به کتاب کنند و یک‌جورهایی گسترشش دهند و از آن پنج نسخه، 6 نسخه محدود پایان‌نامه‌ای که معمولاً در کتابخانه‌ها آرشیو می‌شود و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، بتوانند یک طیف مخاطب وسیع‌تری داشته باشند.

تاریخش کی است جشنواره پایان‌نامه دانشجویی؟

- جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی را معمولاً در مرداد ماه حالا پیش‌بینی که انجام داده‌ایم برگزار می‌کنیم و به‌صورت دو سالانه هم برگزار می‌شود. یعنی دور هجدهم را در سال 99 برگزار خواهیم کرد، دور هفدهم در سال 97 برگزار شد.

برنامه جهاد دانشگاهی برای ارائه بهتر کتاب دانشگاهی و مقابله با افزایش گرانی کتاب چیست؟

- برنامه جهاد دانشگاهی در بحث تولید کتاب، ما یک بخشی از کارمان این است که به ما مراجعه می‌شود، محتوای کتاب را دانشجو یا استادی تهیه کرده و کمکش می‌کنیم که این کتاب بعد از آن ارزیابی‌هایی که انجام شد منتشر شود. یک بخشش را در قالب سفارش موضوع، ارزیابی‌هایی انجام می‌شود مثلاً در حوزه فرهنگ دانشگاهی، در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی، در بخش حتی نیازهای مطالعاتی خارج از فضای درسی دانشجویان ما امسال سومین نظرسنجی نیازهای مطالعاتی دانشجویان را برگزار کردیم با همکاری مرکز افکارسنجی دانشجویان ایرانی ایسپا، هم‌زمان هم با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب هم برگزار می‌کنیم، چون آنجا یک نمونه تقریباً مناسبی است که طیف‌های مختلف دانشجویی از دانشگاه‌ها و استان‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند در نمایشگاه، نتیجه این نظرسنجی، حالا یک بخشی‌اش مربوط به اطلاعاتی است که ما در نشر خود جهاد می‌گیریم، یک بخشی‌اش مربوط به اطلاعات عمومی است که از فضای مطالعاتی دانشجویان به دست می‌آوریم، نتیجه این نظرسنجی به ما نشان داد که دانشجویان علاوه بر بحث کتاب‌های درسی، تمایل و رقبت دارند که کتاب مفید را در فضای عمومی، در قالب رمان، در قالب داستان کوتاه، در قالب کتاب‌های مذهبی، کتاب‌های تاریخی مطالعه کنند و آن ضعفی که در این فضا وجود دارد، خیلی کتاب مفید یا به تعبیر بهتر بگوییم متناسب با فضای دانشجویی در این حوزه‌ها تولید نشده. یا کتاب‌ها خیلی عمومی و مورد استفاده شاید اصطلاحاً بگوییم کف جامعه است و خیلی اختصاصی برای این قشر تولید محتوا نداشتیم.

ما برنامه داریم با هماهنگی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی بتوانیم در این حوزه هم ورود داشته باشیم، یعنی علاوه بر مأموریتی که در تولید کتاب‌های دانشگاهی داریم، بتوانیم در بحث کتاب‌های عمومی مورد نیاز دانشجویان هم که با توجه به این نظرسنجی‌ها این اطلاغات را به‌دست آوردیم فعالیت کنیم و این بخش از نیازهای جامعه دانشگاهی را هم بتوانیم در حد بضاعت خودمان برطرف کنیم.

در بحث قیمت هم به‌تنهایی ما نمی‌توانیم کار خاصی انجام دهیم و نیازمند این است که نهادهایی که متولی‌اند و می‌توانند به‌نوعی کمک کنند، در کنار هم قرار بگیرند و مبارزه و مقابله کنند و استراتژی تقابلی داشته باشند با این بحرانی که در فضای نشر به وجود آمده، واقعاً برای خیلی از ناشرهایی که شاید ناشرهای خیلی خوبی هم هستند کمرشکن است. مثلاً هزینه کاغذ به‌عنوان یک ماده اولیه اصلی در تولید کتاب نسبت به سال گذشته حالا تقریباً همین ایام نزدیک نمایشگاه هم بود، بیش از سه برابر شده که قطعاً در قیمت کتاب هم تأثیر بیشتر از این را می‌گذارد چون مواد اولیه دیگری هم مورد نیاز است و آن خدمات هم افزایش خودش را دارد. ما خودمان سعی کردیم حداقل در حد بضاعت خودمان در قیمت‌گذاری‌ها مراعات حال دانشجو را بکنیم. یعنی دانشجویی که مراجعه می‌کند خودش تشخیص می‌دهد و متوجه می‌شود که در بحث قیمت‌گذاری نسبت به ناشرهای دیگر، حالا بیشتر هم با ناشرهای خصوصی مقایسه می‌کنند، تا جایی که در توان ما و وزارت علوم باشد این مراعات را انجام می‌دهیم و سعی می‌کنیم با تسهیلاتی که با همکاری بخش زیادی‌اش وزارت ارشاد هست و خود مجموعه جهاد دانشگاهی، بتوانیم از طریق برگزاری نمایشگاه‌ها و امکاناتی که می‌توانیم در اختیار دانشجویان قرار دهیم، این فرآیند را تسهیل کنیم.

یک ظرفیتی هم که وجود دارد و اوائل صحبت شما هم بود در سرفصل‌ها، استفاده از فضای مجازی یا فضای الکترونیک است برای عرضه کتاب. وقتی که شرایط حضور در فضای فیزیکی را می‌بینید سخت شده بالاخره باید یک جایگزینی برایش پیدا کنید و اگر خود شما این کار را نکنید، بالطبع حالا مشتری و یک‌مقدار دید بازاری و اقتصادی بخواهیم داشته باشیم، مشتری می‌رود و جایگزین شما را پیدا می‌کند. در این فضا هم باز من یک استنادی کنم به آن نظرسنجی که انجام دادیم، کماکان حالا دانشجویان مخاطب ما بودند و سؤال کردیم از آنها، حدود 90 درصد دانشجوها هنوز ترجیح می‌دهند کتاب فیزیکی را تهیه کنند. یعنی کتاب الکترونیک، کتابی که در فضای اپلیکیشن‌هاست و کتابی که حالا متنی است به صورت پی‌دی‌اف و فرمت‌های دیگر در فضای گوشی‌های همراهی که دارند یا تبلت یا کامپیوترهای شخصی می‌توانند استفاده کنند، کماکان رغبت دارند کتاب را تهیه کنند. ولی این تهیه کردن با توجه به اینکه دانشجوها عموماً جزء اقشار محروم جامعه هستند از لحاظ درآمدی، چون هنوز وضعیت اشتغال‌شان مشخص نیست، یک‌سری وابستگی‌های اقتصادی به خانواده دارند و طبیعتاً اگر مشغول درس هم شوند خیلی درآمد مشخصی ندارند. بعضی‌های‌شان حتی در فضاهای وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی هم هستیم، بعضی‌های‌شان حتی مجبور هستند بخش زیادی از هزینه تحصیل‌شان را هم پرداخت کنند.

در این فضا دانشجویان برای تهیه منبع و کتاب محدودیت دارد و ناخودآگاه روی می‌آورند به سمت فضای مجازی، ما هم باید برای این بخش برنامه داشته باشیم. این روند پاسخگویی دانشجویان را هم که بررسی می‌کنیم از اولین دوره تا این دوره اخیر که ما انجام دادیم، این موازنه دارد به سمت استقبال از فضای مجازی و فضای الکترونیک برای تهیه و خواندن کتاب بیشتر می‌شود. البته با شیب کمی دارد به این سمت می‌رود ولی مشخص است که دانشجو علی‌رغم اینکه علاقه دارد کتاب را تهیه کند، به دلیل محدودیت‌های مالی که وجود دارد، به دلیل افزایش می‌شود گفت سرسام‌آور و غیرطبیعی و غیرمتعارف کتاب، از این ظرفیت‌ها استفاده می‌کند که بتواند به آن منبع خودش دسترسی داشته باشد.

ما هم در این زمینه با همکاری شرکت‌های مختلف که شاخص‌ترین‌شان فیدیبو هست، اپلیکیشنی را به دلیل تعدد کتاب‌های جهاد، با همکاری این دوستان توانستیم اپلیکیشنی مختص جهاد دانشگاهی با عنوان «نشر جهاد دانشگاهی» در فضای مجازی داشته باشیم و یک امکان دیگر هم که وجود دارد، استفاده از فضای الکترونیک برای فروش یا عرضه کتاب هست که آن‌هم فروشگاه الکترونیکی است ولی آنجا کتاب فیزیکی تهیه می‌شود و نیاز به حضور افراد نیست. می‌توانند سفارش بدهند، بدون اینکه مراجعه کنند به فروشگاه، کتاب برای‌شان ارسال می‌شود.

استقبال از این نرم‌افزار چگونه بوده است؟

- هنوز همان نسبت وجود دارد و کماکان علاقه دارند که بیایند و کتاب فیزیکی را تهیه کنند ولی دارد به سمت صعودی حرکت می‌کند این روال و در بحث قیمتی هم معمولاً از یک دوم قیمت پشت جلد تا یک سوم قیمت پشت جلد در نوسان است قیمت‌گذاری که آنجا انجام می‌شود. مثلاً یک کتاب که به صورت طبیعی 30 هزار تومان است، آنجا 10 تا 15 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود. این خودش جاذبه‌ای ایجاد می‌کند برای کسانی که از لحاظ مالی مشکل داشته باشند.

با وجود این نصف قیمت تفاوتی که برای دانشجو دارد، باز هم 90 درصد تمایل به داشتن کتاب فیزیکی دارند؟

- بله. نتایج را ما امسال بررسی کنیم، بهتر می‌شود قضاوت کرد که چقدر این اتفاق رشد داشته.

یعنی از همان نرم‌افزار خروجی می‌گیرید که چه تعداد فروش‌تان فیزیکی بوده و چه تعداد...

- بله، خروجی‌اش که مشخص است.

الان نرم‌افزار چند وقت است که فعالیت می‌کند؟

- حدود دو سال است. یک نکته‌ای هم که وجود دارد و مانع این بخش است که باید روی این بحث هم یک‌مقدار فرهنگ‌سازی شود، البته یک خلأهای قانونی هم وجود دارد، ما الان همه کتاب‌های‌مان را نمی‌توانیم در آن فضا قرار دهیم.

به چه دلیل؟

- دلیل عمده‌اش این است که ما باید رضایت مؤلفان را هم داشته باشیم که بتوانیم کتاب‌های‌شان را در آن فضا هم ارائه دهیم، خیلی از مؤلفان هنوز نسبت به این فضا تردید دارند و اطمینان ندارند. می‌گویند اگر فایل کتاب ما حتی با حفظ موارد امنیتی هم در آن فضا قرار گیرد، عملاً آسیب می‌زند به فروش کتاب فیزیکی ما. یعنی نگاه کمکی به آن ندارند. خیلی‌ها هم استقبال می‌کنند، می‌گویند ما یک کتابی را زحمت کشیدیم، آماده کرده‌ایم، باید به هر طریقی، از هر کانال و روشی برسد به دست مخاطبش. حالا الان این روش به روز است، دانشجویان و نسل جدید از این روش استقبال می‌کنند، بنابراین باید از این روش هم به عنوان یک کانال توزیع در شبکه توزیع مورد استفاده قرار گیرد. آن روش سنتی هم دارد کار خودش را ادامه می‌دهد. در واقع شما آمده‌اید یک بازار جدید، یک فضای ارائه محصول جدید را در اختیار قرار داده‌اید. به خاطر همین محدودیت‌ها یک مقاومت‌هایی هم وجود دارد و یک بخشی هم بحث مبتلابه عالم نشر است، بحث رعایت قانون کپی‌رایت است. چون رعایت نمی‌شود و ما ملتزم نیستیم حداقل به لحاظ قانونی، به لحاظ اخلاقی خب خیلی‌ها رعایت می‌کنند. 3451