حاتمی نمایشگاه کتاب ////////////

به‌عنوان بنیان‌گذار نشر دانشگاهی، پیشرفت‌های‌شان در این چند ساله را چطور می‌بینید؟ انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

- من اول سؤال شما را اصلاح کنم. من بنیان‌گذار نشر دانشگاهی نیستم. بنیان‌گذار نشر دانشگاهی در ایران کسانی هستند که از قبل از انقلاب کتاب‌های دانشگاهی را چاپ می‌کردند. البته اگر شما این دوتا فعالیت و این دوتا حوزه را در قبل از انقلاب و بعد از انقلاب با هم مقایسه کنید، قطعاً کتاب‌های دانشگاهی در بعد از انقلاب نسبت به قبل از انقلاب بسیار پیشرفت چشمگیر داشته و شاید فعالیت‌هایش چند صد برابر شده. ولی بنده جزء بنیان‌گذاران انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی هستم. این انجمن تقریباً از سال 81 پا گرفته و دوره‌ای 10 تا 15 ساله و شاید هم بیشتر از عمرش می‌گذرد و تعاملی بوده بین ناشرانی که کتاب‌های دانشگاهی چاپ می‌کردند و هم ناشران خصوصی، هم ناشران دولتی عضو انجمن هستند. الحمدلله الان انجمن یک روال منطقی و منسجم را در فعالیت‌های خودش دارد و کیفیت کار و انتظاری که هست، سال به سال نسبت به سال قبل بهتر باشد که با توجه به بازدیدی که از غرفه‌ها داشتم چنین چیزی انجام شده.

ولی در خصوص کتاب دانشگاهی، کتاب دانشگاهی با مشکلات بسیار بسیار جدی روبه‌رو هست. وقتی می‌گوییم کتاب دانشگاهی منظورمان کتاب‌های درسی و کتاب‌های کمک‌درسی که مورد نیاز دانشجویان است. تقریباً در سال 86 که بحث سوبسید کاغذ برداشته شد، با توجه به اینکه درآمد مردم یک‌مقدار منطقی بود، فشار زیادی به افراد وارد نمی‌شد به‌لحاظ مالی. ولی با رشد دنیای مجازی به اضافه وضع اقتصادی مردم و به‌خصوص دانشجویان، افول زیادی را در کتاب‌های دانشگاهی به‌لحاظ تیراژ داریم. به‌لحاظ تعداد نه، چون مجموعه‌های کتاب‌های چاپ دیجیتال یا سرعت بالا به کمک آمده و کتاب‌ها در تیراژ متأسفانه 50تا، 100تا و 200تا چاپ می‌شود و خیلی از ناشران دانشگاهی ما مجبور شدند مؤسسات خودشان را جمع کنند و فقط عنوانی از آنها باقی مانده است. این وضعیت خوبی نیست و به اعتقاد من وقتی دانشجویی کتاب نخواند و کم‌کم فاصله بگیرد با کتاب خواندن، قطعاً در سطح علمی فرد تأثیر می‌گذارد و در درازمدت ما ضرر می‌کنیم.

شاید برگشت به سوبسید کتاب و قابل توجه بودن، الان کاغذ با دلار 3 تا 4 هزار تومان قیمت کاغذ بوده بندی 70 تا 80 تومان، خب همین را شما سه برابر که کنید می‌شود بین 300 تا 400 هزار تومان. خب این در ظرف یک سال پاسخ خوبی به کسانی که متقاضی خرید کتاب هستند نیست و عمده‌اش هم از تحریم برمی‌آید.

یعنی به‌نظر من اگر بخواهیم دلایلش را ذکر کنیم، نه کارآمدی دولت است، نه تصمیم‌گیران کلان کشور، این نشان از تحریم دارد و بحث عدم برنامه‌ریزی‌های درازمدت در بحث دلار و درآمد ملی و ... روز به روز وضع کشور به‌لحاظ اقتصادی خوب نیست و اینها هم نهایتاً به همین‌جا منتهی شده که الان همه‌مان می‌بینیم. یک استاد دانشگاه در سال 96 مثلاً اگر میانگین حقوقش 6 میلیون تومان بوده، 1500 دلار حقوق می‌گرفته ولی الان 600 الی 700 دلار حقوق می‌گیرد.

این اتفاق مهاجرت‌ها را از کشور افزایش می‌دهد. انسان‌ها باسواد را از این کشور به سمت مهاجرت می‌برد و اگر نشود یک برنامه‌ریزی کلانی در این مورد انجام داد، متأسفانه آینده خوبی برای کل ملت ایران پیش‌بینی نمی‌شود.

در خصوص دانشگاه آزاد اسلامی، این دانشگاه یک مجموعه بسیار وسیعی است، یعنی در هر شهر کوچکی هم بروید می‌بینید که شعبه‌ای از دانشگاه آزاد اسلامی در آنجا هست. این دانشگاه هم قطعاً با مشکلاتی روبه‌رو است چون در بعضی از جاها صندلی‌هایش پر نمی‌شود، حتی در بعضی از دانشگاه‌های دولتی هم صندلی‌های‌شان پر نمی‌شود تا چه رسد به دانشگاه آزاد اسلامی. این دانشگاه هم با مشکل کمبود دانشجو روبه‌رو است و قطعاً با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود.

البته در حوزه کتاب، کتاب‌هایش به‌نظر من جزء کتاب‌های متوسطی که در جامعه ارائه می‌شود، اگر ما تقسیم‌بندی کنیم کتاب‌های ضعیف، متوسط، خوب و عالی، به‌نظر من میانگین دانشگاه آزاد اسلامی خوب و به سمت بالا است و دانشگاه آزاد اسلامی هم مثل یک مرکز دیگر، هیچ‌وقت رقیب بخش خصوصی نبوده و کار خودش را داشته می‌کرده و اصراری هم بر اینکه جای کسی را در بازار تنگ کند، نداشته است. از این نظر به نظر من دانشگاه آزاد اسلامی مرکز خوبی است ولی اتفاقی که حالا چه در دانشگاه آزاد اسلامی و چه در دانشگاه‌های دولتی روی داده این است که متأسفانه کتاب معرفی نمی‌شود برای اینکه دانشجو برود بخرد. بیشتر به جزوات و پاورپوینت‌های اساتید اکتفا می‌شود که این در حقیقت لطمه‌ای که به بازار کتاب می‌زند، چه به دانشگاه آزاد اسلامی، چه به دانشگاه‌های دولتی و چه به بخش خصوصی، متأسفانه خیلی از ناشران ما که الان در حوزه کتاب‌های دانشگاهی کار می‌کنند به‌جز چند ناشر انگشت‌شمار که بنیان‌های قوی‌تری دارند، یا دولتی هستند، یا به کُر وصلند یا کتاب‌های‌شان خیلی اجبار هست که دیگران بخوانند، در یک حالت رقابتی و آنهایی که مجبورند در رقابت حرکت کنند متأسفانه وضعیت مناسبی ندارند.