تبعات اجرای برجام بدون رعایت شروط رهبری بر عهده نظام نیست

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا موضوع کانال مالی اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا که ابتدا به نام «اس پی وی» و سپس به شکل مینیاتوری و بسیار ناکارآمد در قالب شرکت «اینستکس» رونمایی شد، یکی از مهم‌ترین موضوعات و محورهایی بود که از سال گذشته مطرح و در اولین سخنرانی رهبر معظم انقلاب در سال جدید نیز بازتاب داشت: «این کانال مالی بیشتر شبیه یک شوخی تلخ است و هیچ معنایی ندارد... میان وظایف اروپایی‌ها در برجام با آنچه انجام می‌دهند، زمین تا آسمان تفاوت وجود دارد و اروپایی‌ها در قضیه برجام نیز از پشت خنجر زدند.» (98/1/1)

اینستکس در حالی به جریان افتاده است که اروپایی‌های برای تکمیل آن، اجرای کامل لوایح FATF و محدود کردن توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای را خواستار شده‌اند و خنده‌دارتر اینکه این کانال اقلامی را پوشش می‌دهد که اساساً ایران مشکل تحریمی برای تهیه آن‌ها ندارد. به‌بیان‌دیگر، اینستکس قرار است قاعده «نفت در برابر غذا» را برای تأمین غذا و دارو  و اقلامی که صادرات آنها به نفع غرب است و تحت مدیریت خود آنهاست، پوشش دهد!

این سریال جدید از بدعهدی آمریکا و سیر تطور اجرای برجام بدون الزام به شروط رهبر حکیم انقلاب، دستمایه گفتگوی خبرگزاری آنا با دکتر ابراهیم کارخانه‌ای، نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی هسته‌ای شد تا به ارزیابی زوایا و ابعاد پیدا و پنهان این موضوع بپردازیم.

آنا: اولین سؤال را در ارتباط با مسئله سازوکار مالی اتحادیه اروپا مطرح می‌کنم. اروپایی‌ها همان زمان که ترامپ اعلام کرد که از برجام خارج می‌شود، پیشنهاد کردند که می‌خواهند یک سازوکار مالی خارج از دلار طراحی کنند. در اردیبهشت‌ماه سال گذشته دو بار وعده کردند، بعد قول دادند که هم‌زمان با اجرایی شدن سری دوم تحریم‌ها در نیمه آبان ماه آن را عملیاتی کنند. دوباره آن را به تأخیر انداختند و گفتند در پایان سال میلادی گذشته آن را اجرا می‌کنند، تا اینکه بالاخره به‌صورت نمایشی از آن رونمایی کردند. الان هم که اجرایی شده فقط یک ویترین است و می‌گویند که کانال مالی آن‌ها (INSTEX) صرفاً برای تجارت غذا و دارو به کار می‌رود! این رفتار اروپایی‌ها چه عوامل و پس‌زمینه‌هایی دارد؟

کارخانه‌ای: برای پاسخ به این سؤال باید کمی به عقب برگردیم. به نظر من مسئله خروج آمریکا از برجام یک مسئله حساب‌شده و توافق شده‌ای بود بین اروپا و آمریکا. در حقیقت با یکدیگر تقسیم‌کار کردند و متأسفانه برخی مسئولین ما نیز زمینه این کار را فراهم کردند. وقتی رئیس‌جمهور متوهم آمریکا مطمئن می‌شود که اگر از برجام خارج شود، نه‌تنها می‌تواند تحریم‌ها را با قدرت بیشتری بازگرداند، بلکه تحریم‌های بیشتری را هم علیه این ملت تحمیل کند و در مقابل، ایران همچنان در برجام باقی بماند، خب این خیلی طبیعی است که یانکی‌ها مسئله خروج از برجام را به‌عنوان یک حربه اساسی علیه کشورمان به‌کار گیرند.

وقتی برخی علناً و رسماً گرا می‌دهند که دستمان خالی است، طرف عهدشکن مطمئن می‌شود که هر غلطی انجام دهد، هستند کسانی که بازهم با ذلت به دنبال توافق باشند.

اس پی وی ابزاری برای اخذ امتیاز بیشتر بود

نکته دوم اینکه هم‌زمان با خروج آمریکا از برجام و بسط ید واشنگتن برای اعمال شدیدترین تحریم‌ها علیه کشورمان، اروپا نقش چانه‌زنی برای اخذ امتیازات بیشتر را به عهده گرفت و برای اینکه این چانه‌زنی دوام داشته باشد، نیاز به حربه داشتند که عبارت بود از SPV یا کانال ویژه مالی که با محوریت آن بتوانند ایران را در میدان نگه‌ دارند. برای اینکه به مستمسک و ابزاری بودن این سازوکار کذایی پی ببریم لازم است به سیر زمانی رونمایی از آن نگاهی بیندازیم.

همان شبی که رئیس‌جمهور کشورمان هم‌زمان با ترامپ اعلام کرد که ما در برجام می‌مانیم، گفتند که سه الی چهار هفته صبر می‌کنیم تا ببینیم که اروپا برای جبران مافات چه می‌کند. این مدت گذشت اما خبری نشد. بعداً اروپایی‌ها زمان بیشتری خواستند و علی‌الدوام اجرای راهکارشان را به تأخیر انداختند. سپس SPV به فکرشان رسید و آن را اعلام کردند. بعد از آن مطرح کردند که تا قبل از کلید خوردن مرحله دوم تحریم‌های آمریکا در نیمه آبان آن را به فاز اجرا درخواهند آورد. این تأخیرهای پی‌درپی باعث شد که آقای عراقچی اعلام کنند اگر تا آن زمان، SPV اجرایی نشود، دیگر به درد ما نمی‌خورد! سپس دیدیم که بازهم وعده سر خرمن دادند و عملیاتی شدن آن به پایان سال 2018 موکول شد اما بازهم بخت آن باز نشد تا اینکه به‌صورت نمادین و محدود از آن رونمایی کردند.

«اینستکس» در حد یک شوخی است! / SPV عاملی فریبنده برای نگه‌داشتن ایران در برجام

این تسلسل وقایع ثابت می‌کند که اروپا از مسئله SPV به‌عنوان یک عامل فریبنده برای نگه‌داشتن ایران در برجام استفاده می‌کرد و اگر بخواهیم به‌صورت جامع و کامل به موضوع نگاه کنیم، کانال مالی جدید اروپا که به نام «اینستکس» شناخته می‌شود فاقد کارایی لازم بوده و عملکرد بسیار محدودی دارد. ضمن اینکه تحریم‌های آمریکا را هم جبران نمی‌کند. شاهد این مدعا آن است که سخنگوی سفارت آمریکا در آلمان، در واکنش به راه‌اندازی سازوکار اروپا برای ایران گفته است: «راه‌اندازی سازوکار مالی ویژه اروپا نمی‌تواند فایده‌ای برای ایران داشته باشد. این سازوکار مالی به‌هیچ‌عنوان برنامه آمریکا در خصوص اعمال فشار حداکثری بر اقتصاد ایران را تحت‌الشعاع قرار نخواهد داد»!

تحلیلگر اندیشکده بروکینگز در واکنش به گزارش بلومبرگ که تأسیس SPV را «سریع و غافلگیرکننده» خوانده بود گفته است: «شوخی می‌کنید! تأسیس SPV نه سریع بود و نه غافلگیرکننده. بعید هم هست که فعلاً اثر قابل‌توجهی داشته باشد.»

اینستکس اقلام غیرتحریمی را پوشش نمی‌دهد و چیز جدیدی برای ایران ندارد/ باید قدرتمندانه بگوییم اینستکس نمی‌خواهیم!

آنا: بفرمایید آیا ازنظر حضرتعالی طرح سازوکار مالی از سوی اروپا یک نوع تعویض ریل برای فرار از تعهداتشان نیست؟ چرا این‌قدر شاه‌بیت «اینستکس» را تکرار می‌کنند اما وقعی به الزامات برجامی خود نمی‌نهند؟!

کارخانه‌ای: دقیقاً همین‌طور است. اروپایی‌ها تعهدات اساسی خود را در برجام انجام نداده‌اند. الان تعهدات اروپا بر زمین مانده و بعد برخی عنوان می‌کنند که اروپایی‌ها بیایند مسئله تحریم‌های آمریکا را از طریق «اینستکس» جبران کنند! ما می‌گوییم اصلاً نمی‌خواهیم اروپا تحریم‌های آمریکا را جبران کند، بیایند و فقط تعهداتشان را به مرحله اجرا برسانند. اگر اروپا الزاماتی را ذیل برجام پذیرفته، نمی‌تواند بگوید که برای عدم معامله شرکت‌های اروپایی مسئولیتی ندارد. اینکه گفته شود شرکت‌ها و بانک‌ها نمی‌پذیرند که به ایران بیایند، قابل‌قبول نیست؛ فلذا یکی از مشکلات ما فارغ از خروج آمریکا از برجام و اینکه تحریم‌ها را مجدداً اعمال کرده است، مسئله تعهدات خود اروپاست که بر زمین مانده. ما باید در این رابطه قدرتمندانه برخورد کنیم و بگوییم اینستکس نمی‌خواهیم.

باید به‌صورت صریح و شفاف به طرف‌های بدعهد اروپایی گفت که تعهدات شما در برجام کاملاً مشخص است، بیایید به این تعهدات عمل کنید، اسمش را هر چه می‌خواهید، بگذارید، ولی این‌ها را عملیاتی کنید. اروپایی‌ها باید بدانند اگر به الزاماتشان پایبند نباشند و آن‌ها را عملیاتی نکنند برجامی وجود نخواهد داشت. اشتباه است که بیاییم تماماً متمرکز شویم روی اینکه اروپا گویا می‌خواهد یک اعطایی و چیز جدیدی به ما بدهد.

بر اساس آنچه درباره سازوکار مالی اروپا (اینستکس) از سوی مقامات اروپایی اعلام‌شده، این به‌اصطلاح کانال مالی هیچ‌یک از اقلام تحریمی را پوشش نمی‌دهد و در عوض، قرار است به اقلام غیرتحریمی مثل دارو و غذا اختصاص یابد! بنابراین باید از آن‌ها پرسید که این سوئیفت غیردلاری چه خاصیتی برای ما دارد که اجرایی شدن آن را به‌مثابه یک امتیاز تلقی می‌کنند؟!

اروپا از طریق اینستکس حاشیه امنی برای فرار از انجام تعهداتش ایجاد کرده است/ غرب به دنبال آن است که ایران تعهداتش را بدون مابأزاء انجام دهد

این در حالی است که تعهدات اروپا بر زمین مانده و باید بیایند و معوقات خود را انجام دهند. به نظر من، این یکی از مسائلی است که در حال حاضر مورد غفلت واقع‌شده و اروپا می‌کوشد از این طریق، حاشیه امنی برای خودش ایجاد کند. به‌بیان‌دیگر، اروپا در حال سرگرم کردن مسئولین ما از طریق «اینستکس» است، درحالی‌که عامدانه از انجام تعهدات برجامی خود طفره می‌رود. باید در این رابطه قاطعانه و قدرتمندانه برخورد کرد. به نظر من اروپا دنبال یک راه‌حل است و مسیر را طوری دارد ادامه می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران درنهایت قانع شود که تمام تعهدات هسته‌ای خود را بدون مابأزاء انجام دهد. حتی آن‌ها به این هم قانع نیستند و هدف اصلی خود را که در پس پرده برجام وجود داشت و در ابتدا عنوان می‌کردند، اکنون با صراحت بیشتری مطرح می‌کنند و آن مسئله قدرت موشکی و اقتدار منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران است. درنتیجه ما باید در این رابطه قدرتمندانه برخورد کنیم.

آنا: مسئولین کشور چندین بار تاکنون از واکنش‌های شدید و قاطع در مقابل بدعهدی‌های طرف مقابل سخن به میان آورده‌اند اما در عمل، اقدام درخوری صورت نگرفته است. برداشت حریف از انفعال برخی مسئولین در این خصوص چه خواهد بود؟

کارخانه‌ای: وقتی‌که برخی مسئولان جمهوری اسلامی ایران علی‌الدوام تهدید می‌کنند که اگر طرف‌های مقابل بخواهند خلاف برجام عمل کنند، قدرتمندانه با آن‌ها برخورد می‌کنیم اما واکنشی نشان نمی‌دهند، طبیعی است که غربی‌ها جری‌تر شوند. ابتدا اروپا و آمریکا به هیچ‌کدام از تعهداتشان به شکل جامع عمل نکردند، سپس مسئله خروج آمریکا از برجام مطرح شد و مسئولین تصریح کردند که چنانچه کاخ سفید این تصمیم را عملی کند، قدرتمندانه مبهوتشان می‌کنیم، چه می‌کنیم، فلان و بهمان می‌کنیم ولی بازهم خبری نشد. الان کار به‌جایی رسیده که وزیر امور خارجه کشورمان در یک عقب‌نشینی آشکار می‌گوید که اصلاً هدف برجام اقتصادی نبود! وقتی گفته می‌شود که هدف ما از برجام اقتصادی نبود، این اظهارنظر چه پیامی برای اروپا دارد؟! این حرف یعنی اینکه اروپا دیگر به تعهدات اقتصادی خود عمل نمی‌کند و ما از مطالبه خود کوتاه آمده‌ایم. دستگاه دیپلماسی ما باید هوشمندانه عمل کند و دقیقاً بسنجد که دشمن از این سخن چه برداشتی دارد؟

وقتی گفته می‌شود که هدف برجام اقتصادی نبود و فقط حل مسئله هسته‌ای مدنظر بوده تا دست از سر ما بردارند، خب اروپا هم می‌گوید که پس ایران به آن چیزی که می‌خواسته رسیده و ازاین‌رو لازم نیست به بقیه تعهداتمان عمل کنیم. با این حساب، ما خودمان هم آب به آسیاب دشمن می‌ریزیم تا آن‌ها بتوانند با چرخش این آسیاب، فشار بیشتری بر ملت ما وارد کنند.

اینستکس، ابزار نظارت آمریکا بر درآمدهای ارزی کشور

در حال حاضر، به‌اندازه‌ای اینستکس و پیش از آن SPV را مطرح و درباره آن غلو و بزرگنمایی می‌کنند که گویی اروپا به تمام تعهدات خود عمل کرده است. اینستکس در حقیقت عاملی است تا معاملات جمهوری اسلامی ایران را کاملاً تحت کنترل قرار دهد! به‌این‌ترتیب که ما بیاییم به آن‌ها نفت بدهیم و آن‌ها پول نفت را تحت نظر خودشان در یک حساب واریز کنند - بدون اینکه ارزی وارد کشور شود - و در مقابل آن به ما غذا و دارو بدهند که اصلاً در آن‌ها تحریم نیستیم! جالب اینکه این پول و ارز نفت ما دقیقاً زیرنظر آمریکا هزینه می‌شود! خب آمریکا همین را می‌خواهد. یکی از حرف‌های آمریکا چیست؟ می‌خواهند بر هزینه‌های ارزی ما نظارت تمام داشته باشند. اتفاقاً اینستکس یکی از آن عوامل نظارتی آمریکا و اروپا بر اقتصاد کشور است. باید به اروپایی‌ها گفت اینستکس ارزانی خودتان! تعهدات خود را که به‌صورت شفاف در برجام وجود دارد، عملیاتی کنید و چیزی را که مطلوب ما نیست به ما تحمیل نکنید. بنابراین، اینستکس را نباید خیلی بزرگ کرد. هر از گاهی هم شنیده می‌شود که شرط و شروط می‌گذارند تا آن را بزرگ جلوه دهند، درحالی‌که خواسته کشور ما فقط عمل به همان تعهداتی است که باید اجرا کنند.

اینستکس حاشیه امنی برای غرب ایجاد کرده تا از جمهوری اسلامی زمان بخرند و به تعهداتشان عمل نکنند.

آنا: قبل از خروج ترامپ از برجام، دیدیم که تروئیکای اروپایی به نیابت از آمریکا کوشیدند که کشورمان را مجاب کنند تا در موضوع هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای کوتاه بیاید و ترامپ در برجام باقی بماند. آن موقع اصطلاحاً لولوی سر خرمن، خروج آمریکا از برجام بود، حالا هم با علم کردن اینستکس و تحمیل شروطی برای تکمیل آن، مجدداً در حال زدن همان ساز هستند. آن موقع خروج ترامپ از برجام بهانه فشار بر این بود، حالا اینستکس شده بهانه که موشکی و منطقه‌ای را زیر سؤال ببرند. در این مورد هم توضیح بفرمایید.

کارخانه‌ای: در آن زمان فشار شدیدی بر ایران وارد می‌شد که با واگذاری امتیازاتی، ترامپ در برجام باقی بماند اما درنهایت خارج شد. رئیس‌جمهور آمریکا آن زمان تمام خواسته‌های هسته‌ای خود را به دست آورده بود و واقعاً مسئله هسته‌ای ما به یک موجود ضعیف و نحیفی تبدیل‌شده بود که در هر قدمی که می‌خواهد بردارد، تحت شدیدترین نظارت‌های آژانس باشد. ما در تاریخ هسته‌ای جهان، کارهایی انجام داده‌ایم، تعهداتی سپرده‌ایم و بدعت‌هایی به وجود آورده‌ایم که برای اولین بار در دنیا اتفاق افتاده. در تاریخ جهان چیزی به‌نام تعلیق وجود نداشت. ما اولین بار در سال‌های 82 تا 84 مسئله تعلیق را پذیرفتیم. پذیرفتن اینکه در نظارت‌ها از پیشرفته‌ترین وسایل رصد موجود استفاده شود و تمام قطعات سانتریفیوژها کدگذاری و حسابرسی شوند، در تاریخ جهان بی‌سابقه است. ما تا این اندازه در مورد هسته‌ای کوتاه آمدیم، در حقیقت نظر آن‌ها را کاملاً تأمین کردیم و فقط پیچ و مهره تعدادی از سانتریفیوژها را نگه‌داشتیم.

غفلت سال 82 تا 84 در حال تکرار است

بعدازاینکه این اقدامات را به‌صورت داوطلبانه انجام دادیم، ترامپ آمد مسئله موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران را مطرح و تأکید کرد که ایران باید برجام‌های 2، 3 و 4 را بپذیرد. طبیعی بود که جمهوری اسلامی ایران این شرایط ظالمانه را نپذیرد، فلذا ترامپ از برجام خارج شد. مستأجر کاخ سفید در حالی از برجام خارج‌شده که تمام تحریم‌ها و حتی تحریم‌هایی به‌مراتب قوی‌تر و قدرتمندانه‌تر را در سطح جهان با آن سفرها و هماهنگی‌هایی که در کشورهای جهان انجام دادند علیه ملت ما اعمال کرده است؛ تحریم‌هایی که در تاریخ سیاسی - اقتصادی دنیا بی‌سابقه است.

نقش اروپا یک نقش میانه است و تصمیم‌گیرنده نهایی آمریکاست، چراکه مسئولین ما گفتند که ما باید برویم با کدخدا صحبت کنیم. الان دوباره آن غفلت سال 82 تا 84 دارد تکرار می‌شود. دوباره آمریکا ایستاده بیرون، اروپا آمده وارد میدان شده. آن موقع بهانه‌شان هسته‌ای بود و الان بهانه‌شان تکمیل اینستکس است. اروپا می‌گوید ما این سازوکار را تکمیل می‌کنیم؛ منتهی شما باید مسائل هسته‌ای، قدرت منطقه‌ای و موشکی را اصلاح کنید. به‌بیان‌دیگر، آن سناریوی سال 82 تا 84 الان در قالب اینستکس دارد تکرار می‌شود، درحالی‌که آیا واقعاً این سازوکار نمادین، مشکل ایران را حل می‌کند؟ آیا باز کردن این حساب و واریز پول نفت به آن و اینکه کالاهای غیرتحریمی باید تحت نظر و نظارت آن‌ها خریداری شود، مشکل اقتصادی ما با جهان را حل می‌کند؟ قطعاً این‌گونه نیست!

متأسفانه الان فضایی به وجود آمده که گویی اگر اروپا اینستکس را کامل کند، برجام قدرتمندانه سر جای خودش می‌ماند که این هم یکی از غفلت‌هایی است که دارد صورت می‌گیرد.

28 شرط اجرای برجام بر زمین مانده است

آنا: سال گذشته از آقای عراقچی در دانشگاه علامه طباطبایی شنیدیم که گفتند برجام به مویی بند است و عن‌قریب است که از هم بپاشد. آقای صالحی هم در کنفرانسی که مربوط به غزه بود گفتند که ادامه حضور ایران در برجام منوط به تصمیم هیئت نظارت است. قبلاً خیلی محکم و سفت و سخت از برجام دفاع می‌شد و تعابیری همچون «آفتاب تابان» و «برجام را خدا آورد» و... در تمجید از توافق هسته‌ای را از زبان برخی مسئولین می‌شنیدیم. الان می‌بینیم که دیگر به آن شدت از برجام دفاع نمی‌شود و مشخص است که یک اتفاقی دارد می‌افتد. با توجه به این مسائل، شما آینده توافق هسته‌ای را چطور می‌بینید؟ آیا ایران در برجام خواهد ماند یا از آن خارج خواهد شد؟

کارخانه‌ای: آن هدفی که اروپا پیگیری می‌کند این است که جمهوری اسلامی ایران همچنان در برجام باقی بماند. به‌بیان‌دیگر، برنامه آن‌ها این است که جمهوری اسلامی ایران را بدون ما‌بازاء همچنان در برجام نگه‌دارند. تاکنون که برجام به این شکل ادامه یافته و البته بعد از این مرحله، همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، اروپا آمد مسئله SPV را در قالبی مطرح کرد تا نظر خود را تأمین کند. اما یقیناً در کشور کسانی وجود دارند که هوشمندانه این مسائل را نظارت و در فضای عمومی جامعه روشنگری می‌کنند که این سازوکار مالی که اروپا می‌گوید یک راهکار نمایشی است که می‌خواهند از این طریق ابتکار عمل را در دست بگیرند و بحث اجرای مفید و کامل آن وجود ندارد. نکته دیگر اینکه تاکنون مسئولان جمهوری اسلامی ایران در عرصه عمل موضع شفاف و قدرتمندی در مقابل عهدشکنی‌های اروپا و آمریکا اتخاذ نکرده‌اند. شروط 9 گانه حضرت آقا، شروط 9 گانه مجلس، شروط 10 گانه شورای عالی امنیت ملی در ارتباط با اجرای برجام مجموعاً 28 شرط می‌شود. جالب اینکه عنوان می‌شود که برجام تصمیم نظام است!

برجام تصمیم نظام است اما درصورتی‌که 28 شرطی که نظام مشخص کرده اعم از شروط مقام معظم رهبری، مجلس و شورای عالی امنیت ملی رعایت شوند. وقتی‌که آن شروط رعایت نشده، خب نمی‌توانیم این را به‌حساب نظام بگذاریم.

آنا: منظور شما این است که بر اساس این شروط، جمهوری اسلامی باید از برجام خارج می‌شد؟

کارخانه‌ای: دقیقاً. مقام معظم رهبری در بند دو شروط 9 گانه خود با صراحت تمام اعلام فرمودند که اگر اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به هر بهانه‌ای، اعم از تروریسم، حقوق بشر و... به تعهداتشان عمل نکردند، دولت باید بر اساس بند سه مصوبه مجلس، برجام را متوقف و از آن خارج شود. همه مسئولان از همان بدو اجرای توافق هسته‌ای نقض عهدهایی همچون مسئله ویزا و ممنوعیت ورود اتباع آمریکایی، اجرای قانون کاتسا و بلوکه شدن 2 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در آمریکا اعلام کردند که این موارد نقض صریح برجام است، و پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای هم به‌صراحت آن را تکرار کردند. سؤال اینجاست که اگر عضوی از کشورهای 1+5 مثل آمریکا که 70 درصد تعهدات برجام مربوط به این کشور می‌شود، اجرای برجام را متوقف کند، آیا چیزی از آن باقی می‌ماند؟! با این حال برخی مقامات کشورمان اصرار دارند که در برجام باقی بمانند!

آقای عراقچی اعلام کرده بود که اگر اروپایی‌ها تا قبل از دور جدید تحریم‌های آمریکا SPV را اجرا و مسئله تحریم‌ها را حل نکنند، برجام دیگر فایده‌ای ندارد؛ یا بارها اعلام کرده‌اند که ما آن‌ها را مبهوت می‌کنیم، همین کلمه «مبهوت» دقیقاً سخن یکی از این آقایان است!

آنا: نتیجه عملی نشدن تهدیداتی که ایران در مقابل بدعهدی طرف مقابل اعلام کرده چیست؟

کارخانه‌ای: خب اروپایی‌ها می‌بینند که در جمهوری اسلامی ایران شعارهای تند زیادی در رابطه با اقدام متقابل در برابر عهدشکنی طرف مقابل سر داده می‌شود ولی از آنجا که تنها در حد حرف باقی‌مانده، به تهدیدات توجهی نمی‌کنند و راه خودشان را می‌روند. درحالی‌که اگر ما قدرتمندانه برخورد می‌کردیم، هرگز از این دست اتفاقات نمی‌افتاد. یک نمونه قابل ارجاع در این خصوص، رویکرد قاطع مقاومت اسلامی لبنان در برابر صهیونیست‌هاست. سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان در برابر اشغالگران همیشه طوری صحبت می‌کند که وقتی تل‌آویو را تهدید می‌کند رژیم صهیونیستی به وحشت می‌افتد و مقامات اشغالگر می‌گویند که «سید مقاومت» تهدیداتش را عملیاتی می‌کند! در رابطه با تأسیسات آمونیاک که سیدحسن نصرالله تهدید به نابودی آن‌ها کرده بود، مردم سرزمین‌های اشغالی به وحشت افتادند و به دولت فشار وارد کردند که تأسیسات آمونیاک را به‌جای دیگری منتقل کند.

شخص مقام معظم رهبری چه به‌صورت شفاهی، چه به‌صورت مکتوب دائماً این مواضع لازم الاتخاذ را فریاد می‌زنند. خب چه کسی باید این‌ها را عملیاتی بکند و از طرف‌های مقابل بخواهد؟ مقام معظم رهبری که مستقیماً با آمریکا و اروپا وارد مذاکره نمی‌شوند؛ این مذاکره‌کنندگان ما هستند که در خط مقدم ارتباط با آن‌ها هستند. ازاین‌رو باید در جلساتی که با اروپایی‌ها برگزار می‌کنند قدرتمندانه در مقابل استنکاف آن‌ها از عمل به تعهداتشان بایستند. متأسفانه یکی از مسائلی که برای ما مشکل ایجاد کرده، همین انعطاف و برخورد منفعلانه تصمیم‌گیرندگان در مقابل اروپا و آمریکا در چارچوب برجام است. اگر ما از همان اول قدرتمندانه عمل می‌کردیم، اگر از همان روز بعد از اجرای برجام تمام تعهدات خود را یکجا پیش‌پرداخت نمی‌کردیم، اروپا و آمریکا به الزامات خود فقط روی کاغذ عمل نمی‌کردند! ما همه تعهداتمان را انجام دادیم، زیرساخت‌های بتنی سانتریفیوژها را تخریب کردیم، با پتک به جان آن‌ها افتادیم، ولی آن‌ها آمدند روی کاغذ نوشتند که عمل می‌کنیم، سپس به آن چیزی که روی کاغذ نوشتند هم پایبند نشدند و به‌کلی هر آنچه گفته بودند را فراموش کردند! کاش فقط فراموش می‌کردند. فردای اجرای برجام (28 دی 94) آمریکایی‌ها 11 شخصیت حقیقی و حقوقی جمهوری اسلامی ایران را تحریم کردند. اگر همان روز، طبق بند دو شروط 9 گانه رهبری برجام را متوقف می‌کردیم و قدرتمندانه می‌ایستادیم، امروز وضعیت ما در برجام این‌گونه نبود.

تحریم‌های پسابرجامی آزمونی برای وضع تحریم‌های بعدی بود

آن تحریم‌ها آزمونی برای آمریکایی‌ها بود که ببینند جمهوری اسلامی که تا این اندازه قدرتمندانه می‌گوید ما شرط گذاشتیم، برخورد می‌کنیم، چه می‌کنیم، چطور برخورد می‌کنند. دیدند هیچ برخوردی نشد. بعد از آن دیدیم که بلافاصله مسئله تحریم ویزا را مطرح کردند، بازهم دیدند خبری نشد. 2 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران را بلوکه کردند، دیدند خبری نشد، بعد کاتسا را مطرح کردند آیسا را تمدید کردند، بازهم خبری نشد. خب وقتی دشمن می‌بیند که یک‌تنه دارد تمام تعهداتش را زیر پا می‌گذارد، تحریم‌های جدید اعمال می‌کند اما از این طرف هیچ خبری نیست، معلوم است که جری می‌شود. از سوی دیگر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم طی 13 گزارش تصریح کرده است که ایران 100 درصد تعهداتش را انجام داده است. یک‌طرف باآن‌همه تهدیدات، باآن‌همه تحریم‌ها و عهدشکنی‌ها در حال انجام 100 درصدی تعهداتش است و طبیعی است که به این جمع‌بندی برسند که به‌رغم همه فشارها، این‌ها دارند تعهدشان را انجام می‌دهند، فشار وارد می‌کنیم ولی در عوض تعهد خود را انجام می‌دهند، خب چه چیزی از این بهتر که ما مرتب فشار بیشتری وارد کنیم!

واقعاً در این رابطه درست برخورد نکردیم. انتظار این بود که هیئت نظارت بر اجرای برجام، قدرتمندانه وارد میدان شود. ما 40 سال است که در اوج قدرت در معادلات سیاسی منطقه قرار گرفته‌ایم، چون قدرتمندانه در مقابل اروپا و آمریکا، استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی ایستاده‌ایم. وقتی‌که رژیم صهیونیستی تهدید به حمله کرد، مقام معظم رهبری فرمودند تل‌آویو و حیفا را با خاک یکسان می‌کنیم! قدرتمندانه جوابشان را دادند، دیدیم که کنار کشیدند؛ ولی متأسفانه در عرصه هسته‌ای منفعلانه برخورد کردیم. یعنی اجازه دادیم قوانین بازی را آن‌ها بنویسند و تنظیم کنند و دشمن از همه این‌ها آمد و سوءاستفاده کرد.

لزوم استفاده از دیپلماسی فعال در مقابل هوچی‌گری‌های آمریکا

آنا: با این حساب، دستگاه دیپلماسی باید قوی‌تر عمل می‌کرد.

کارخانه‌ای: بله به طور حتم باید عملکرد و رویکرد قوی‌تری داشته باشد. آمریکا که فقط 300 سال از عمرش می‌گذرد، 90 درصد عمرش را در جنگ سپری کرده، بیش از 70 کودتا در کشورهای دیگر انجام داده، در دهه اخیر به چند کشور این منطقه ازجمله عراق، افغانستان و سوریه لشکرکشی کرده جنگ‌طلب است یا جمهوری اسلامی؟! ما در طول 200 سال گذشته به کدام کشور تجاوز کرده‌ایم؟! دستگاه دیپلماسی ما باید فعالانه وارد میدان شود. باید در معادلات سراسر جهان به‌وسیله دیپلماسی قوی موج ایجاد کنیم و به کشورهای دنیا بگوییم که فعالیت 19 هزار سانتریفیوژ را متوقف کردیم، غنی‌سازی 20 درصد را متوقف کردیم، تنها رآکتور بومی کشور را بتن‌ریزی کردیم، ما همه این‌ها را انجام دادیم به خاطر اینکه تحریم‌ها را بردارند، نه‌اینکه برنداشتند، بلکه حتی تحریم‌ها بیشتر و بیشتر شده است. فضای رسانه‌ای جهان را باید تحت تأثیر قرار داد. آیا این اتفاق دارد می‌افتد؟ هنوز هم دیر نیست، هنوز هم باید دست به اقدام پدافندی زد. جمهوری اسلامی ایران با هوشمندی در معادلات سیاسی منطقه‌ای دست ابرقدرت‌ها را بسته، سیاست‌های آن‌ها را به شکست کشانده، خب چرا از این هوشمندی سیاسی در عرصه هسته‌ای استفاده نکنیم؟ چرا این‌قدر در مقابل آن‌ها منفعلانه برخورد کردیم؟ کشوری بااین‌همه توان و ظرفیت سیاسی چرا در اینجا این‌قدر ضعیف عمل کرده؟ این‌ها قابل‌ بررسی است. ما می‌توانیم جبران کنیم. می‌توانیم با یک برنامه‌ریزی قوی، قدرتمندانه و هوشمندانه عمل کنیم و به حریف بفهمانیم که دوره هوچی‌گری به پایان رسیده و ایران اسلامی تعیین‌کننده معادلات منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای است.

انتهای پیام/4106/ن