ارتباط مواد روان‌گردان با حملات تروریستی
به گزارش حوزه غرب آسیا و محور مقاومت گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا از کادراس، مصرف مواد محرک به‌ویژه آمفتامین از سوی برخی نظامیان و جنگجویان در مناقشات، سابقه‌ای طولانی دارد. از دیرباز تاکنون نقش مصرف مسکرات در جنگ‌ها از سوی گروه‌های نظامی، گروه‌های غیردولتی مسلح و شبه‌نظامیان، غیرقابل‌انکار بوده است. از سوی دیگر مصرف مواد روان‌گردان در صحنه‌های نبرد نیز تاریخچه‌ای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دارد. در کنار برخی مواد سنتی از جمله نیکوتین/توتون و کافئین، برخی دیگر از مواد به‌ویژه محرک‌های نوع آمفتامین تقریباً بدون‌استثنا همواره تحت کنترل رژیم‌های دولتی و بین‌المللی مبارزه با مواد بوده‌اند. تاریخچه مصرف مواد از مصرف تریاک توسط جنگجویان یونان باستان و همچنین حشاشین در قرون‌وسطی آغاز و شکل مدرن آن، مصرف برخی مواد روان‌گردان توسط شورشیان، تروریست‌ها، کارتل‌ها و تروریست‌های مخدری و به‌ویژه کودک‌سربازها در سال‌های اخیر است.
به‌علاوه، درآمد عاید از قاچاق مواد گاهی منبع درآمد برای گروه‌های تروریستی و برخی شورشیان است. به‌رغم این‌که اثبات و یافتن شواهد و منابعی مبنی بر پیوند مستقیم میان مصرف مواد و تروریسم اندکی دشوار است، شواهدی به‌ویژه از سوی رسانه‌ها مبنی بر ارتباط غیرمستقیم وجود دارد. گزارش برخی رسانه‌ها حکایت از رابطه میان مصرف مواد و تروریسم افراط‌گرای دینی به‌ویژه در جنگ داخلی سوریه و حملات تروریستی دارد؛ تا آنجا که گاه کپتاگون «ماده داعش» و یا «اکسیر جادوی افراط‌گرایی» نامیده‌می‌شود.
برخی آزمایش‌ها بر روی جسد تروریست‌ها حکایت از مصرف برخی مواد به‌ویژه کپتاگون دارد. بنا به اذعان قاضی تونسی مسئول یکی ازاین‌دست پرونده‌ها، اطلاعاتی نیز موجود است که نشان از احتمال مصرف کپتاگون توسط سیف‌الدین رزگویی، عامل حمله مرگبار با کلاشنیکف در 26 ژوئن سال 2015 (5 تیر 94) در تونس دارد. همچنین بنا بر مقاله‌ای که در آوریل 2016 (اردیبهشت 95) در مجله «ونیتی فِیر» با عنوان «کپتاگون، بررسی در زمینه ماده تروریستی» منتشر شد، یک مقام عالی‌رتبه وزارت کشور تونس اعلام کرد، شواهدی دال بر مصرف ماده کپتاگون به مدت چندین هفته پیش از مرگ در پرونده رزگویی وجود دارد. این مقام که نامش فاش نشده‌است، تصریح کرد که عاملان حمله موزه باردوی تونس در سال 2015، پیش از انجام حمله، کپتاگون مصرف کرده‌اند. به گفته قاضی این پرونده، از تأثیرات این ماده، افزایش میزان خشم و عصبانیت و تقویت وضع جسمی و ذهنی می‌تواند باشد. به گزارش یک روزنامه انگلیسی و به نقل از یک منبع آگاه تونسی، این تروریست حین ارتکاب، کوکائین مصرف کرده بود. پیش‌تر نیز در ژانویه سال 2015 (بهمن 94)، وب‌سایت «وایس‌نیوز» ویدئویی مبنی بر یافتن مقادیری کوکائین در خانه رهبر گروه داعش منتشر کرد که گفته می‌شود در شهر کوبانی، واقع در شمال سوریه در دوره‌ای که یگان‌های مدافع خلق کرد (YPG) مشغول نبرد با داعش بودند، فیلم‌برداری شده است.
به‌رغم حدسیات و گمانه‌زنی‌های برخی رسانه‌ها، بدیهی دانستن پیوند مستقیم میان مصرف کپتاگون و وحشیگری تروریستی کمی سخت می‌نماید. بااین‌وجود، مصرف محرک‌ها از سوی جنگجویان در بسیاری از مناقشات و جنگ‌ها به‌منظور تقویت کارایی و اهداف کارکردی، به‌ویژه برای غلبه بر خستگی رایج بوده است. شواهد حاکی از آن است که مصرف بیش‌ازحد آمفتامین در برخی از جرائم خشونت‌آمیز می‌تواند منجر به جنون (روان‌پریشی) موقتی شود. همین مشخصه، می‌تواند عامل جاذبه در بسیاری از مناطق جنگ‌زده و مناقشه‌آمیز باشد. هرچند اثبات این ادعا کمی سخت است. می‌توان این‌گونه بیان کرد که کپتاگون در برخی از کشورهای خاورمیانه که درگیر مناقشات داخلی به‌ویژه درگیری با سازمان‌های تروریستی هستند، بسیار در دسترس است. بنابراین هرچند به نظر رابطه‌ای میان افزایش مصرف محرک‌ها با سطح خشونت در این منطقه به‌ویژه کشورهایی که درگیر مناقشه و فعالیت‌های تروریستی هستند وجود دارد، نمی‌توان این‌گونه استدلال کرد که مصرف مواد به‌خودی‌خود، عامل سببی اصلی در فعالیت‌های تروریستی است.
درمجموع، به نظر می‌رسد کپتاگون به معنی امروزی آن چیزی جز آمفتامین به‌عنوان نوعی محرک نباشد و صرفاً لوگوی کپتاگون را به‌عنوان برچسب دارد. هرچند منبع و منشأ نخستین کپتاگون شرق اروپاست، تولید این ماده به‌سوی بازار اصلی آن یعنی خاورمیانه تغییر کرده است. بااین‌وجود کپتاگون ارتباط اروپایی خود را کماکان حفظ کرده، چراکه تخصص مجرمان اروپایی همچنان در خدمت تولید این ماده در خاورمیانه است. همچنین به نظر می‌رسد درصدی از آمفتامین تولیدشده در اروپا به خاورمیانه ترانزیت و قاچاق می‌شود و آنجا به قرص تبدیل می‌شود. همچون دیگر انواع مواد، بازار کپتاگون نیز می‌تواند به‌عنوان منبع مالی فعالیت گروه‌های تروریستی مورداستفاده قرار گیرد. هرچند، تعمیم و نتیجه‌گیری‌های قطعی پیرامون رابطه میان کپتاگون و تروریسم نیازمند تحلیل‌های دقیق قضایی- قانونی و مطالعات شیوع‌شناختی در بازارهای مصرف کلیدی این ماده است.
انتهای پیام/4106/خ
انتهای پیام/