INSTEX اروپایی؛ نفت در برابر غذا و دارو

گروه سیاسی خبرگزاری آنا-محمدعلی حسن‌نیا؛  پیوند سیاسی دولت حسن روحانی با پدیده‌‌ای به‌نام «برجام» گره خورده است. سپهر رفتاری دولت یازدهم در چارچوب سیاست‌خارجی و تعامل با کشورهای غربی استوار شد. این نوع نگاه به غرب دارای منتقدان و البته موافقان زیادی است. روحانی در مناظره‌های ریاست‌جمهوری سال 92 با کلیدی بر دست به تمام مردم ایران وعده داد، مشکلات اقتصادی آنها را برطرف می‌کند؛ همین مورد سبب رأی آوری وی در آن سال شد. حالا بعد از شکست برجام، تیم دولت به سراغ پیمانی به نام INSTEX رفته است.

از طرفی دیگر تیم دولت یازدهم نیز بر همین اساس چینش شد و یکی از دیپلمات‌های که در دوره‌های سابق در تیم مذاکره‌کننده کشور حضور داشت، مسئولیت ارشد مذاکرات هسته‌ای را برعهده گرفت. این تیم به رهبری «محمدجواد ظریف» در ماراتون مذاکره با  طرف‌های غربی در 23 تیر ماه سال 1394 به سندی دست یافتند که نام مختصر آن برجام شد.

این در صورتی است که در تمام این سال‌ها قبل و بعد از برجام، روحانی و تیم مذاکره‌کننده به مردم وعده‌ دادند، تمام تحریم‌های مالی، پولی، بانکی و نفتی ایران برداشته خواهد شد. حتی حسن روحانی شب تصویب برجام به همراه برخی از وزیران خود در صفحه تلویزیون ظاهر شد و اعلام کرد، دیگر از تحریم خبری نیست و امشب باید شب آخر تحریم‌ها باشد.

تیم مذاکره‌کننده ایران قهرمان بود؟

از سویی دیگر روزنامه‌های اصلاح‌طلب نیز در زنجیره‌ای تیترهای پُر زرق و برق خود فردای تصویب برجام، تیم مذاکره‌کننده ایران را «قهرمانان دیپلماسی» معرفی کرده و تیترهای نظیر پایان تحریم، خداحافظ تحریم و شب بدون تحریم زدند. البته اجرایی شدن لغو تحریم‌ها از سوی طرف‌های غربی به دی ماه همان سال موکول شد.

در روز بعد از امضای برجام، جان کری وزیر وقت خارجه آمریکا اعلام کرد، این کشور تحریم‌های بخش‌های دیگر اختلافی با ایران نظیر برنامه‌های موشکی، ادعاهای حقوق‌بشری و کمک ایران به ملت‌های یمن، سوریه و عراق را در دستور کار خود دارد و اوباما نیز اعلام کرد اگر دوست داشت تمام پیچ و مُهره‌های برنامه هسته‌ای ایران را درمی‌آورد.

اما تمام ماه‌عسل دولت با برجام و وعده‌های این‌گونه به مردم دوامی دو سال بیشتر نداشت و تازه در زمان رشد این توافق‌نامه بود که زلزله‌ای همه جهان و به‌ویژه دولت روحانی را دچار دستخوش جدی کرد. دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بر مسند قدرت این کشور نشست و بعد از کش و قوس‌های فراوان و ایجاد تحریم‌های گوناگون علیه ملت ایران، از برجام خارج شد. ترامپ در همین ایام تحریم‌های داماتو قدیم و ISA جدید از نقض‌های اصلی و اساسی در برجام بود. ظریف نیز در زمان قبل از ایجاد این تحریم در مجلس شورای اسلامی گفته بود که این قانون آمریکایی متناقض برجام است.

ترامپ و پایان برجام

بعد از این بود که اروپا چند ماه بدون هیچ عمل مناسبی تنها به ایران پیشنهاد حضور در برجام را می‌داد. ابتدا آنها اعلام کردند طرحی با نام مخفف SPV در دستور کار دارند، تا ایران بتواند تمام مراودات مالی و بانکی خود را با کشورهای جهان در قالب این طرح انجام دهد و بتواند تحریم‌های آمریکا را دور بزند. اروپایی‌های چند ماه ایران را در پشت درهای قاره سبز قرار دادند. در آخر با جنجال و تبلیغات فراوان طرحی با نام اینستکس( INSTEX ) را در اتحادیه اروپا تصویب کردند. 

وزرای امور خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس پنج‌شنبه هفته قبل از راه‌اندازی سازوکار مالی خبر دادند. در حالی که از مدت‌ها پیش اروپایی‌ها از راه‌اندازی SPV یا کانال ویژه تبادلات مالی سخن گفتند؛ اما تروئیکای اروپایی اعلام کرد نام سازوکار اعلامی اینستکس INSTEX مخفف Instrument in Support of Trade Exchange به معنای «ابزاری برای حمایت از تبادلات تجاری» است. این تفاهم‌نامه نیز دارای شرط و شروطی است، از جمله لزوم حضور ایران در FATF.

SPV نشد، INSTEX رسید

در همین زمینه، محمدجواد کولیوند در گفتگو با خبرنگار حوزه مجلس گروه سیاسی خبرگزاری آنا، اظهار کرد: این کانال به آن دست از تحریم‌های اتحادیه اروپا مانند دارو، پزشکی و ارزاق عمومی بازمی‌گردد.

وی با اشاره به اینکه این دسته از موارد به تحریم‌های غذایی و دارویی ملت مربوط است، افزود: اروپا این مسیر را برای مانور تبلیغاتی درباره برخی از تحریم‌ها باز کرده است.

نماینده مردم کرج، فردیس و آسارا در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اینستکس اروپایی‌ها، گره‌ای از مشکلات ایران باز نمی‌کند. در  اینستکس اروپایی‌ها معبری با شرط برای ایران قرار داده‌اند و ملزم کرده است تا FATF را بپذیریم.

وی با تأکید بر اینکه کشورهای غربی قدم به قدم کاری می‌کنند، تا ایران شرایط آنها را بپذیرد، عنوان کرد: ایران باید محکم از خواسته‌های خود در برجام بایستد و بیشتر اینستکس برای مانور تبلیغاتی جهانی است و مقصدی برای ایران ندارد.

اینستکس نوعی کلاهبرداری است

حسین شریعتمداری نیز در این رابطه در گفتگو با خبرنگار حوزه احزاب گروه سیاسی خبرگزاری آنا،گفت: اینستکس در حقیقت دو مرحله پایین‌تر از سطح SPV است که اروپایی‌ها در گذشته از آن صحبت می‌کردند.

وی با بیان اینکه اینستکس نوعی کلاهبرداری است، افزود: آنچه که در این سامانه مالی از سوی اروپا دیده شده، مدافع اروپا و خسارت بیشتر برای ایران است. 

مدیرمسئول روزنامه کیهان با اشاره به متن اینستکس، گفت: در تصویب نهایی اینستکس قرار شده ایران ارز حاصل از فروش نفت را به کشورهای اروپایی بسپارد. از طرفی اروپای‌ها حاضر نیستند از ایران نفت بخرند و باید پول و ارز حاصل از فروش نفت ایران به کره‌جنوبی، هند و ژاپن را به این اروپایی‌ها بدهیم که امتیاز برای آنهاست.

شریعتمداری با بیان اینکه ارز ایران در بانک‌های اروپایی می‌ماند و آنها از این پول استفاده خواهند کرد، گفت: از طرفی دیگر ایران با اینستکس تنها می‌تواند از اروپایی‌ها کالا و دارو بخرد. این روش نوعی تحقیر ملت ایران است.

وی با اشاره به اینکه اینستکس مشابه طرح نفت درباره غذا برای عراق است، خاطرنشان کرد: ایران باید کالاهای مصرفی اروپا را خریداری کند و اینستکس «هیچ» سودی برای ایران نخواهد داشت.

خرید غذا و دارو از اروپا به منزله ورشکستگی کارخانه‌هاست

مدیرمسئول روزنامه کیهان با تأکید بر اینکه ایران از لحاظ دارویی و غذایی بسیار پیشرفت داشته‌، تصریح کرد: خرید غذا و دارو از اروپا به منزله ورشکستگی کارخانه‌هاست و بیکاری  را افزایش می‌‌دهد.

وی  با بیان اینکه تصویب اینستکس از سوی اروپایی‌ها در صورتی است که ایران پالرمو و FATF  را بپذیرد، عنوان کرد: ایران باید در کنار اینستکس، بیانیه‌ای پیوسته‌ای را بپذیرد که درباره توان موشکی و حضور کشورمان در منطقه نیز با آنها گفتگو کنیم.

شریعتمداری با تأکید بر اینکه اینستکس اروپا تأمین آرزوها و خواسته‌های ترامپ است، بیان کرد: ترامپ بعد خروج از برجام با این اطمینان که ایران در برجام می‌ماند، ۹ بار گفته که ایران با آمریکا مذاکره می‌کند، ولی این اتفاق نیفتاد.

وی با اشاره به اینکه مقامات اروپایی نیز اعلام کردند، اینستکس کاری را از پیش نمی‌برد، تأکید کرد: مجمع تشخیص مصلحت نظام، تکلیف خودش را می‌داند که FATF به اتفاق آرا رد شود و این جسارت‌های آمریکا و اروپا ناشی از دیپلماسی التماسی است.

هر چه که هست اروپایی‌ها به دنبال برجام‌های دو و سه برای ایران هستند و نسیه برجام را می‌خواهند با نسیه اینستکس تکمیل کنند.

انتهای پیام/4082/