حفظ استقلال با پیشرفت علمی میسر است

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا٬ دکتر محمدمهدی طهرانچی در «همایش بین‌المللی ظرفیت انقلاب اسلامی، کارآمدی و کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران» که صبح امروز به میزبانی واحد یادگار امام(ره) برگزار شد، با آرزوی سلامتی و تعجیل در فرج حضرت صاحب‌الزمان(عج) و درود به روح بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، اظهار کرد: انقلاب اسلامی ایران علی‌رغم دشمنی‌هایی که در چهل سال گذشته با آن مواجه بوده، اکنون در طلیعه چهل‌سالگی قرار دارد و بسیار خرسندیم که در جوار مرقد شریف امام راحل در این همایش به وصف آنچه در چهل سال گذشته صورت گرفته، می‌پردازیم.

وی با قدردانی از دست‌اندرکاران برگزاری این همایش که در آستانه چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی به بررسی ابعاد، آثار، پیامدها و دستاوردهای انقلاب اسلامی می‌پردازد، تصریح کرد: با توجه به ظرفیتی که دانشگاه‌ها در سایه انقلاب اسلامی داشته‌اند، در این همایش به بررسی دستاوردهای علم و فناوری در چهل‌سالگی انقلاب اسلامی می‌پردازم.

وی افزود: باوری که در این چهل سال از زبان ولی امر مسلمین جهان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بارها و بارها به ما تذکر داده‌شده و همچنین کلام امیرالمؤمنین علی(ع) که می‌فرمایند: العلم السلطان، یعنی اگر می‌خواهید خودتان باشید و به سمتی نروید که بر شما سلطه یابند، باید بر این حدیث تکیه کنید که این موضوع تبدیل به باور اصلی انقلاب شد.

علم یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌های استقلال است

عضو هیئت‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه علم یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌های استقلال است، خاطرنشان کرد: روزی که زنان و مردان در خیابان‌های ایران به خروش آمدند و استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی شعار آنان شد، معمار کبیر انقلاب حضرت امام خمینی (ره) به ما تذکر دادند که اگر می‌خواهید استقلال داشته باشید و این استقلال حفظ شود، باید به «العلم السلطان» تکیه کنید و این نکته اصلی بود که به باور مردم تبدیل شد.

دکتر طهرانچی ادامه داد: برای اینکه بدانیم چگونه این باورمندی در بین مردم ما به وجود آمد، لازم است که تاریخ آموزش عالی در ایران را مرور کنیم. برای اولین بار در سال 1288دولت به فکر ورود به آموزش عالی افتاد، درصورتی‌که تا پیش از آن سرزمین ما تمدن علمی داشت که مدارس با حمایت مردم و هدایت عالمان اداره می‌شدند، اما پیرو آنچه در غرب اتفاق افتاد و نظام مدیریتی غربی که در ایران حاکم شد، سال 1288 وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستضعفه در کشور شکل گرفت و پیرو آن نگاه دولتی سازی علم به وجود آمد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بابیان اینکه پس از 25 سال از این تاریخ، اولین دانشگاه در ایران تأسیس شد، گفت: تا پیش از انقلاب اسلامی جمعیت کشور 33 میلیون نفر بود که از این تعداد 157 هزار و 675 نفر یعنی حدود نیم درصد دانشجو بودند و تعداد اعضای هیئت‌علمی در آن دوره کمتر از 8 هزار و 300 نفر بود، یعنی از هر 10 هزار نفر دو نفر عنوان هیئت‌علمی داشتند.

وی ادامه داد: اکنون باوجودآنکه جمعیت کشور از 33 میلیون نفر به 85 میلیون رسیده و رشد 2.5برابری داشته، اما آمار تعداد دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی تحول اساسی یافته است، چراکه معمار انقلاب اسلامی به‌عنوان کسی که از بستر حوزه علمیه و نظام سنتی علمیه برآمده علیه دانشگاهی که نهاد برآمده از مدرنیته غرب در کشور بود، نه‌تنها نگاه منفی نداشت و آن را نفی نکرد، بلکه بر قوام آن تأکید داشت و دانشگاه را مبدأ تحول و انسان‌سازی دانستند.

دکتر طهرانچی با اشاره به اصل دوم و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، خاطرنشان کرد: این موضوع نشان می‌دهد 39 سال پیش در قانون اساسی که برمبنای مبانی انقلاب اسلامی تدوین‌شده، علم به‌عنوان یکی از ارکان نظام دیده‌شده و این موضوع شرایطی ایجاد می‌کند که تبدیل به بستر تحول می‌شود.

وی بابیان اینکه این موضوع نشان می‌دهد دستاوردهای علمی که در این 40 سال داشته‌ایم اتفاقی نبوده و در اصول دوم و سوم قانون اساسی به‌صراحت بر آن تأکید شده است، گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در اوایل انقلاب و در دوره‌ای که کتاب درسی متناسب با انقلاب وجود نداشت، تأسیس شد و در آن دوره سه سال دانشگاه‌ها به حالت تعطیل درآمدند و محققان بنیاد دانشگاه را برای حرکت روبه‌جلو اصلاح کردند که نتیجه آن افزایش جمعیت دانشجویی از 175 هزار نفر به بیش از 4 میلیون نفر بود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: با توجه به اینکه رشد جمعیتی کشور 2.5برابر افزایش یافت، اما جمعیت دانشجویی رشد بیش از 25 برابر داشت و این وعده‌ای بود که انقلاب اسلامی به مردان و زنان این سرزمین داده بود که آگاهی شما باید افزایش یابد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بابیان اینکه در دوران انقلاب اسلامی زنان همپای مردان به صحنه آمدند، خاطرنشان کرد: مردان و زنان دوشادوش هم انقلاب اسلامی و پس‌ازآن توسعه علمی کشور را رقم زدند و همه در این توسعه شریک شدند، بنابراین در انقلاب اسلامی و نظام توسعه علمی تفاوتی میان زنان و مردان وجود نداشته و این توسعه با یک ریشه و چارچوب حاصل شد.

ماهیت دانشگاه زمانی معنا پیدا می‌کند که تحصیلات تکمیلی رونق داشته باشد

عضو هیئت‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی بابیان اینکه علم در تولید و ماهیت دانشگاه زمانی معنا پیدا می‌کند که تحصیلات تکمیلی رونق داشته باشد، خاطرنشان کرد: نکته مهمی که در توسعه علمی و دوران انقلاب اسلامی وجود دارد، توسعه کارشناسی ارشد است، چراکه دانشگاه قرار نبود فقط کارشناس برای صنایع تربیت کند، بلکه می‌خواست به مفهوم علم ورود کند.

وی افزود: جمعیت کارشناسی ارشد پیش از انقلاب یک در هزار نفر بود، اما این جمعیت اکنون به 187 هزار نفر رسیده و دانشجوی دکتری که در آن دوره فقط در دانشگاه‌های غربی تربیت می‌شدند، اکنون علاوه بر آنکه در دانشگاه‌های داخلی آموزش می‌بینند، جمعیت آن‌ها از 8هزار نفر تا پیش از سال 57 به بیش از 82 هزار نفر رسیده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر جایگاه پژوهش و محققان در توسعه علمی کشور، گفت: وقتی به اسناد غرب در حوزه آموزش عالی نگاه می‌کنیم، حاکمیت در نگاه اقتصاد دانش‌بنیان است و گسترش آموزش عالی را رکن برتری این اقتصاد می‌دانند و ایران را جزو 5 کشوری عنوان می‌کنند که در توسعه آموزش و تحصیلات تکمیلی در سرزمین خود موفق بوده و تا 10 سال آینده این کشور جزو 10 کشور اول تحصیلات تکمیلی است.

وی بابیان اینکه یکی از ثمرات انقلاب اسلامی ارتقای جایگاه علم در منطقه است، تصریح کرد: بر اساس اسناد موجود در کشور، مفهوم مطالعه و پشتیبانی مطالعاتی و پژوهش برای اولین بار در سال 1316 مطرح شد، درحالی‌که تا پیش از انقلاب این مسیر در کشور وجود نداشت، چراکه مستشاران خارجی وظیفه مطالعات را بر عهده داشتند، همان‌طور که در اسناد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آمده: «توسعه کشور بر اساس نظریات غربی­‌ها بود، اما با پیروزی انقلاب اسلامی این نگاه تغییر یافت و در سال 82 سند 20 ساله به تصویب رسید.»

جنبش علمی پس از انقلاب اسلامی به جریان علمی تبدیل شد

دکتر طهرانچی ادامه داد: در این سند تأکید شده که جمهوری اسلامی ایران باید برای رسیدن به جایگاه نخست اقتصادی، علمی و فناوری در جنوب غربی آسیا تلاش کند. در این مسیر برخورداری از علم به‌عنوان ملاک اصلی قرار گرفت و در سال 89 نقشه جامع علمی کشور تدوین شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بابیان اینکه در دهه اخیر، ایران در حوزه پژوهش بیشترین رشد درزمینهٔ دستاوردهای علمی را داشته است، اظهار کرد: اساساً جنبش علمی پس از انقلاب به یک جریان علمی تبدیل شد و این جریان اکنون به گفتمانی تبدیل‌شده که ایران را در میان کشورهای سرآمد در علم قرار داده که بدون رهبری داهیانه مقام معظم رهبری این دستاورد هرگز محقق نمی‌شد.

وی با تأکید بر اینکه توسعه کشور بر اساس الگویی خاص محقق شد، اظهار داشت: استقلال در توسعه علمی یک رکن اساسی است و این موضوع مربوط به استقلال در انتخاب و روش موضوع می‌شود، چراکه پس از انقلاب اسلامی ما دیگر قرائت کننده، تابع محض و مدعو نبودیم، بلکه با یک نگاه ویژه به توسعه علمی پرداختیم.

دکتر طهرانچی یادآور شد: ایران در سال 1996 جایگاه پنجم در آسیای شرقی و جایگاه 53 جهان را در رتبه پژوهش کسب کرد و در طی 10 سال، محققان توجه ویژه‌ای به بحث پژوهش پیدا کردند و توانستند در آزمایشگاه‌هایی که تحریم بود و تجهیزات آن به‌سختی به دست می­‌آمد، مدل‌های توسعه مبتنی بر سابقه تمدنی ایران و باورمندی و روحیه انقلابی ایجاد کنند که این حرکت خیلی زود مورد اعتراف پیشروان علم جهان قرار گرفت.

وی با اشاره به مقاله منتشرشده در مجله نیچر درباره بازسازی مرجعیت علمی در ایران، گفت: در مقاله‌ای که در سال 2005 در مجله نیچر منتشر شد، اذعان کردند که مرجعیت علمی در حال بازسازی دوباره در ایران است و این بازسازی به رهبری مقام معظم رهبری بر اساس مدل توسعه علمی در حال شکل‌گیری است و جامعه علمی ایران با همه وجود به موفقیت‌ها و دستاوردهای دوره تمدنی خود واقف است درنهایت، این مقاله تنها راه توقف بازسازی مرجعیت علمی را اعمال تحریم‌ها عنوان می‌کند.

دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه شتاب علمی به وجود آمده در کشور حرکت بسیار باارزشی است، گفت: این حرکت یک کار نمایشی نبود، بلکه دستاوردی بود که باعث مباهات مردم مستضعف شد، به‌طوری‌که در طول این 40 سال باوجودآنکه در منطقه شاهد ناامنی و جنگ‌های مختلف بودیم، جمهوری اسلامی ایران را به امن‌ترین کشور منطقه تبدیل کرد که یکی از دلایل آن ماحصل حرکت علمی بود.

وی افزود: در طول این 40 سال هیچ سلاح دفاعی به ایران فروخته نشد و از روز اول در این بخش تحریم بودیم، اما دانشمندان و محققان ما در صنعت دفاعی و امنیتی و در حیطه بازدارندگی، فعالیت‌های هسته‌ای و فضایی خود را تقویت کردند که ماحصل آن امنیت کنونی کشور است.

عضو هیئت‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه پیشرفت‌های علمی و پژوهشی ایران متعلق به جامعه اسلامی و مردمانی است که می‌خواستند مستقل باشند، خاطرنشان کرد: زمانی بنده یک دانشجوی آفریقایی داشتم و در جلسه دفاع این دانشجو سفیر آن کشور به من گفت که ما می‌توانستیم این دانشجو را برای تحصیل به کشورهای اروپایی بفرستیم، اما حقیقت این است که آنچه شما به او یاد داده‌اید در هیچ جای جهان به او نمی‌آموختند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان گفت: آنجایی که ما به دانشمندان و محققان اعتماد کردیم، موفق بودیم چراکه انقلاب اسلامی کوثر جوشانی است که ثمرات آن پایان ندارد.

انتهای پیام/4107/4007/