زباله‌های بیمارستانی گرفتار نبود مدیریت/ همه متهم؛ همه شاکی!
گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- میثم خاکپور؛ موضوع دفع زباله در شهرهای بزرگ همیشه به‌عنوان مسئله‌‌‌ای پرچالش برای مدیریت شهری مطرح بوده و است. در این میان دفع زباله‌های بیمارستانی نسبت به سایر انواع پسماندها بهدلیل عفونی بودن و تولید مداوم به‌علت فعالیت شبانه‌روزی مراکز درمانی، بیش از سایر پسماندها برای مسئولان حائز اهمیت است.
با توجه به این‌که پسماندهای بیمارستانی و دفع آن موضوعی است که فعالیت همزمان سه نهاد (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان مدیریت پسماند و سازمان حفاظت محیط‌زیست) را نیازمند است، ایجاد هماهنگی بین آنها از اهمیت زیادی در ایجاد یک فرآیند منظم برخوردار بوده و چه بسا عدم همسویی لازم بخش‌ها، این فرآیند را مختل کند و مثل داستان سه فردی شود که می‌خواستند زمین را کنده، لوله‌هایی را جای‌گذاری و سپس فرد سوم روی آن را بپوشاند و ممکن بود هر روز یکی از آنها نیاید، ولی بقیه کار خودشان را انجام می‌دادند!
این موضوع در شهر تهران به‌عنوان پایتخت کشور و به‌واسطه وسعت و تمرکز بسیاری از امکانات و مراکز درمانی در بحث پسماندهای بیمارستانی از اهمیت زیادی برخوردار است و از گذشته تا به امروز عدم هماهنگی سازمان‌های مسئول نقل محافل رسانه‌ای است.
در گفتگوهایی که با تنی چند از متولیان و مجریان این موضوع صورت گرفت، بعضاً اظهارات ضد‌ونقیضی از سوی آنان مطرح شد که به‌نظر می‌رسد این مسئله موضوع را پیچیده‌تر کرده و نگرانی‌های زیادی را نسبت به این موضوع ایجاد میکند.
رضا عبدلی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در این‌باره می‌گوید: وزارت بهداشت نه تنها هیچ‌گونه اطلاعی درباره مبادی تولید و تناژ این زباله‌ها در اختیار ما قرار نمی‌دهد و به وظیفه‌ای که قانون صد درصد برعهده‌اش گذاشته عمل نمی‌کند، بلکه هزینه‌ای را هم که شورای شهر بر عهده آنها گذاشته تا براساس آن شهرداری اقدام به احداث زباله‌سوزهای پزشکی کند را نیز نمی‌پردازد.
عبدلی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره عدم همکاری وزارت بهداشت در بحث پسماندهای بیمارستانی و عملکرد سازمان متبوعش این‌طور عنوان میکند: در حال حاضر ما به‌طور سنتی حدود ۴۲ دستگاه خودرو را به زباله‌های پزشکی اختصاص داده‌ایم تا زباله‌های بیمارستان‌هایی که همکاری می‌کنند را جمع‌آوری کرده و در شرایط خاص خود در سایت‌های ایزوله شده، از مخلوط شدن خونابه با شیرابه‌ها جلوگیری شده و سپس دفن شوند.
این در حالی است که محسن فرهادی، معاون مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معتقد است تقریباً ۱۰۰ درصد بیمارستان‌های موجود در تهران به جز یکی- دو بیمارستان، مجهز به دستگاه‌های بی‌خطرساز بوده و در محدوده‌ای که قانون مشخص کرده، عملیات بیخطرسازی غیر‌سوز را انجام و تحویل سیستم جمع‌آوری شهری قرار می‌دهند ولی برخی از اقدامات سازمان مدیریت پسماند این اقدامات را خنثی میکند.
یکی از مواردی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معتقد است اقدامات آنان در راستای بیخطرسازی زباله‌های بیمارستانی را بی‌اثر میکند، تعرفه یکسانی است که از سوی مدیریت پسماند برای جمع‌آوری پسماندهای بی‌خطر و تفکیک نشده صورت می‌گیرد و این موضوع به مرور این گرایش را برای مراکزی که فرآیند بیخطرسازی را انجام می‌دهند ایجاد میکند تا به‌منظور جلوگیری از استهلاک دستگاه‌ها و صرف هزینه برای نیروی کار، گرایش به سمت عدم بیخطرسازی پیدا کنند.
مورد دیگری که معاون مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به آن اشاره میکند وجود 11 هزار مرکز درمانی خرد همچون مطب‌ها و درمانگاه‌ها است که برخی از این‌ها زباله‌های عفونی تولید می‌کنند و بدون بیخطرسازی، آن را تحویل مدیریت پسماند می‌دهند و با توجه به این‌که شهرداری تنها یک ناوگان و سیستم را برای جمع‌آوری پسماندهای بیمارستانی در نظر گرفته، این موضوع باعث می‌شود تا پسماندهای بی‌خطر شده و پسماندهای بی‌خطر نشده با هم مخلوط شوند و عملاً زباله‌های بی‌خطر شده هم، مجدداً خطرناک شوند.
این اظهار‌نظر وزارت بهداشت آنجا تعجب‌برانگیز است که زهرا صدراعظم نوری رئیس کمیسیون سلامت محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران می‌گوید: شهرداری تهران تنها آن دسته از زباله‌های بیمارستانی را جمع‌آوری میکند که از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست بی‌خطر بودن آن مورد تأیید باشد و در غیر‌این‌صورت سازمان مدیریت پسماند مسئولیتی در قبال جمع‌آوری این نوع زباله‌های خطرناک ندارد.
در این میان محمدحسین بازگیر رئیس اداره محیط زیست شهر تهران نیز معتقد است: در حال حاضر مراکز درمانی، پسماندهای خود را بیخطرسازی کرده و تحویل سازمان مدیریت پسماند می‌دهند و این سازمان هم این نوع زباله‌ها را با ناوگانی کاملاً مجزا نسبت به دیگر پسماندهای شهری، به محلی پنج هکتاری و ایزوله شده در آراد‌کوه منتقل میکند، اما مشکل ما در این فرآیند، مراکز درمانی خرد همچون برخی از مطب‌ها، کلینیک‌ها، مطب‌ها و ساختمان‌های پزشکی هستند که پسماندهای پزشکی تولیدکرده و اقدامی در راستای بیخطرسازی آن انجام نمیدهند و این موضوع نیازمند نظارت و مراقبت جدی است.
با توجه این‌که همه مسئولان، مراکز درمانی خرد که فرآیند بیخطرسازی پسماندهای خطرناک خود را انجام نمیدهند را نقطه چالش میان شهرداری و وزارت بهداشت می‌دانند، عامل قصور و راه‌حل‌های هر کدام از آنها نیز قابل توجه است.
مدیرعامل مدیریت پسماند شهرداری تهران می‌گوید: صراحتاً در ماده ۷ قانون مصوب سال ۱۳۸۳ مجلس شورای اسلامی گفته شده که زباله‌های پزشکی جزو زباله‌های ویژه هستند و تولید‌کننده آن باید ذخیره‌سازی، حمل و دفع آن‌را برعهده بگیرد ولی متأسفانه وزارت بهداشت هیچ‌گونه همکاری در این خصوص انجام نداده است.
معاون مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همچنین عنوان میکند که ما وظایفی را که قانون و ضوابط برای تفکیک و بیخطرسازی مشخص کرده، انجام داده و آن را به عوامل اجرایی تحویل می‌دهیم و ما مراکزی که زباله‌های بیمارستانی خود را بی‌خطر نکرده تحویل شهرداری می‌دهند را مکلف به انجام این کار کرده‌ایم و در تلاش هستیم تا با اعمال فشار بر آنها از طریق نظام اعتبار‌بخشی و نظارت معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی سراسر کشور از جمله تهران، با این‌گونه مراکز برخورد کنیم و حتی در مورد برخی از آنها برخورد قضایی هم انجام شده است.
اما فرهادی در این میان به این نکته هم اشاره میکند که تا تکمیل فرآیند نظام اعتبار‌بخشی و با توجه به این‌که برخوردهای قضائی در وهله اول به تعطیلی این درمانگاه‌ها منجر نشده و این موضوع به تداوم تولید زباله‌های عفونی می‌انجامد، شهرداری تهران را مکلف به ایجاد یک سیستم مجزا برای این دست مراکز درمانی می‌داند.
رئیس کمیسیون سلامت محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران ولی با نظر وزارت بهداشت موافق نیست و می‌گوید: وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی مسئول پیدا کردن ساز‌وکاری در راستای بی‌خطر کردن پسماندهای بیمارستانی هستند که واحدهای درمانی خرد اقدام به بیخطرسازی آن نمی‌کنند و در این خصوص هیچ مسئولیتی متوجه شهرداری تهران نیست.
در میان این اظهار‌نظرها، دیدگاه رئیس اداره محیط زیست شهر تهران درباره موضوع پسماندهای بیمارستانی و فرآیند دفع و امحای آن بسیار تأمل‌بر‌انگیز است و آن را این‌طور مطرح میکند: مشاجره وزارت بهداشت و سازمان مدیریت پسماند در ارتباط با پسماندهای بیمارستانی، داستان بسیار تلخی است و سال‌هاست که ادامه دارد و موضوع آن بر سر انجام درست تعهداتشان نیست، بلکه ماجرا ناشی از هزینه‌هاست؛ به‌طوری‌که یک طرف می‌خواهد هزینه بیشتری بگیرد و طرف دیگر می‌خواهد هزینه کمتری پرداخت کند.
با توجه به اظهار‌نظرها و دیدگاه‌های متولیان، در موضوع مدیریت پسماند بیمارستانی شهر تهران به‌نظر نمی‌رسد که خلأ قانونی چندانی در ارتباط با آن مطرح باشد، بلکه نبود هم‌افزایی لازم در راستای فراهم کردن شرایط زیست مناسب برای شهروندان به‌عنوان عاملی مهم رخ می‌نمایاند که امید آن می‌رود تا در شرایطی که کشور تحت فشارهای شدید اقتصادی و سیاسی قرار دارد، خودمان زندگی را برای شهروندانمان سخت و طاقت‌فرسا نکنیم.
انتهای پیام/4105/خ
انتهای پیام/