ملاحظات اجتماعی و زیست محیطی زیادی باید در انتقال آب دریاچه وان به ارومیه لحاظ شود

حمید سرخیل در گفتگو با خبرنگار حوزه محیط‌زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا در ارتباط با انتقال آب دریاچه وان به دریاچه ارومیه اظهار کرد: پیش از بررسی امکان انتقال آب دریاچه وان به دریاچه ارومیه لازم است تعریفی از فرآیند انتقال آب‌های بین‌المللی ارائه شود که عبارتست از انتقال فیزیکی آب از نواحی با توان هیدرولوژیکی نسبتاً خوب در حوزه مبدأ به سایر نواحی با کمبود آب در حوزه مقصد با استفاده از حفر تونل، آبراهه یا لوله انتقال آب مطرح است.

وی در ارتباط با این انتقال گفت: دریاچه وان در ترکیه بزرگ‌ترین دریاچه آب شور ترکیه و دومین دریاچه آب شور خاورمیانه است که PH آن بین 9.7 تا 9.8 و ترکیبات شیمیایی همچون منیزیم، کلسیم، کربنات و سایر نمک‌ها را در خود دارد.

عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست با اشاره به این که شوری آب دریاچه وان به اندازه‌ای است که امکان استفاده برای مصارف کشاورزی را ندارد، گفت: متوسط شوری این دریاچه در عمق متوسط 170 متر، 22 گرم در لیتر است.

کارشناس ژئوفیزیک زیست‌محیطی و اکتشاف منابع آب در ارتباط با ویژگی‌های آب دریاچه ارومیه نیز گفت: PH دریاچه ارومیه 7.2 تا 7.6 است و موادی که در دریاچه ارومیه موجود است با ترکیبات دریاچه وان مشابه است ولی نکته‌ای که در این ارتباط وجود دارد این است که میزان شوری آب دریاچه ارومیه در حال حاضر340 گرم در لیتر است که این میزان بیش از 10 برابر دریاچه وان است که انتقال این آب در رقیق کردن آب دریاچه ارومیه تأثیر دارد و می‌تواند غلظت شوری آن را تا حد نرمال آن پایین بیاورد.

سرخیل موضوع دیگر در بحث فرآیند انتقال آب دریاچه وان به ارومیه را ملاحظات اقتصادی عنوان کرد و گفت: از نظر مهندسی فرآیندی که در صورت حل ملاحظات اقتصادی این پروژه مطرح است بحث ایستگاه پمپاژ، لوله‌گذاری و هزینه زمین‌هایی است که باید لوله از آنها عبور کند که این موضوع در صورت تفاهم طرفین از منظر سیاسی مشکلی ندارد.

وی با اشاره به این مطلب که در صورت در نظرگرفتن ملاحضات هیدرولوژیکی همچون رسوب در منابع آبی مهم‌ترین مسأله ملاحظات اجتماعی در مبدأ است، افزود: در پروژه‌های انتقال آب بین‌المللی موضوعاتی همچون مباحث قومی، اجتماعی و منطقه‌ای، مهاجرت، توسعه مصرف‌گرایی، افزایش شهرنشینی و حقابه‌های اجتماعی از مباحثی است که در ملاحظات اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرد.

این عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست تصریح کرد: دغدغه من به‌عنوان یک پژوهشگر این است که حفاری‌های غیرمجاز اطراف دریاچه وان توسط کشاورزها و باغدارها باعث شده آب شیرین از آب‌خوان‌ها به سمت مزارع رفته و با تخلیه سفره‌آب‌ها آب شور دریاچه به‌سمت آب‌خوان‌ها هجوم بیاورد و این موضوع کار انتقال آب را با معضلاتی مواجه می‌کند.

سرخیل با بیان این‌که انتقال آب وان می‌تواند سطح تراز آب این دریاچه را پایین آورده و با ایجاد منازعات محلی، مانع انتقال آب به دریاچه ارومیه شود، افزود: در صورت اجرایی شدن این طرح و حتی نبود مشکلات و ملاحظات اجتماعی موضوعاتی همچون تغییر کیفیت و حجم آب، تغییرات آب و هوا، مسائل مربوط به پسماندها، تغییر و تهدید تنوع زیست منطقه، ورود گونه‌های مهاجم به مقصد از جمله مواردی است که می‌بایست در این طرح مورد توجه کرد.

این کارشناس ژئوفیزیک زیست‌محیطی و اکتشاف منابع آب افزود: پایبندی ترکیه به تعهداتش از جمله دیگر موضوعاتی است که بسیار می‌بایست مورد توجه قرار گیرد زیرا اگر این کشور دلسوز دریاچه ارومیه بود چند سد مهمی که برروی رودخانه‌های اصلی تغذیه کننده دریاچه ارومیه بسته را باز می‌کرد زیرا همین منابع آبی می‌توانست حقابه بیشتری را به دریاچه ارومیه اختصاص دهد.

وی بار دیگر خاطرنشان کرد: موضوعی که در بحث انتقال آب دریاچه وان به ارومیه از نظر ترکیب شیمیایی و PH منعی وجود ندارد ولی این تنها ظواهر علمی آن است در حالی که ممکن است این موضوع در درازمدت  به‌واسطه ملاحضات زیست بومی مشکل‌آفرین شود مثل این‌که شما بعد از مدتی دریاچه‌ای پرآب داشته باشید ولی گونه‌های مهاجمی نیز وارد آن شده باشند.

این عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست با اشاره به این مطلب که گونه‌های آبزی دریاچه ارومیه در دریاچه وان هم هستند، افزود: البته که اجرای این طرح از لحاظ موجودات آبزی تأثیری بر ارومیه نخواهد داشت ولی پایین آمدن میزان شوری آب دریاچه ارومیه باعث ورود گونه‌های جدیدی همچون پرنده‌های مهاجر را می‌تواند به دریاچه ارومیه افزایش دهد که این موضوع می‌تواند بر اکوسیستم دریاچه و چرخه‌های زیستی آن تأثیر گذارد.

سرخیل در پایان با بیان این‌که حتماً می‌بایست پیش از اجرای نهایی، این پروژه به‌صورت پایلوت در منطقه‌ای انجام شود تا مسائل زیست محیطی آن در مقصد در نظر گرفته شود، گفت: ما یکسری آبخوان‌های محلی داریم که با توجه به پایین آمدن آب دریاچه دیگر ورودی از دریاچه ارومیه ندارد و تراز ورودی آبخوان‌های بالاتر از سطح دریاچه ارومیه می‌تواند سفره‌های آب اطراف را شور کند که علاوه بر تأثیر برحیات آبزیان می‌تواند در کشاورزی منطقه هم تأثیرگذار باشد.

انتهای پیام/4105/