مشکل رابطه اعراب با ایران نداشتن زبان مشترک است

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا-مجتبی اسماعیلی: «جمیل الذیابی»، سردبیر روزنامه عکاظ چاپ عربستان در گزارشی به سفرهای اخیر مقام‌های ایرانی و سعودی به چین پرداخت و نوشت: «میانجی‌گری چین برای حل اختلاف میان تهران و ریاض در جریان سفر محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان به پکن دور از انتظار نیست».

وی افزود: «در سیاست همه‌چیز امکان‌پذیر است. اگر چین از اراده عربستان و ایران برای حل اختلاف‌هایشان اطمینان داشته باشد، ممکن است درخواست خود را برای میانجی‌گری دو کشور که در 2017 اعلام کرده بود، بار دیگر تکرار کند». 

این موضوع و برخی تحولات منطقه در آفریقا دستمایه گفتگوی تفصیلی خبرنگار خبرگزاری آنا با «امیر موسوی»، رایزن فرهنگی سابق ایران در سودان شد که در ادامه تقدیم می‌شود.

آنا: نظرتان درباره تعامل با کشورهای عربی به‌ویژه عربستان سعودی چیست؟ آیا با سیاست‌های آل سعود امکان برقراری رابطه وجود دارد؟

موسوی: با عرب‌ها باید با روش خاصی صحبت کنید. من مطمئنم ما می‌توانیم مشکلات را با سعودی‌ها، امارات و ... حل‌وفصل کنیم ولی متأسفانه زبان مشترک نداریم و بلد نیستیم روش آن را انتخاب کنیم. می‌توان با ایجاد رابطه با شیوخ عرب بسیاری مشکلات را حل کرد که ما این روش را رها کردیم و آن را در دامن غربی‌ها گذاشتیم. غربی‌ها ضعف عرب‌ها را فهمیده‌اند و مرتب آنها را می‌دوشند. این توانمندی در اختیار ایران وجود دارد و می‌تواند با دیپلماسی پویای خود پول‌ و توانمندی‌های کشورهای حوزه خلیج فارس را به سمت خود جلب کند. 

آنا: با این اوصاف مشکل رابطه ایران و عربستان در کجاست؟

موسوی: به‌خاطر این است که ما دیپلماسی خود را خوب پیش نمی‌رانیم. سیستم باید جلودار میدان باشد و یک شخص نمی‌تواند به‌تنهایی کار انجام دهد. سیستم باید سیگنال‌هایی بفرستد تا آنها به تصمیم ما اطمینان کنند.

باید یک پاک‌سازی گسترده در سطوح ارشد سیستم انجام شود. رهبر انقلاب اسلامی هم در سخنان اخیر خود اشاره درستی به جوان‌گرایی کردند. مسئولان و مدیران رده بالایی که 35 سال به دور بزرگان ماندند باید جابه‌جا شوند و نظام باید غربال شود. ما حاضریم کنار برویم و هرچه در ذهن‌مان است به جوانان انتقال دهیم. چگونه وقتی 19 سالم بود شروع به کار کردم، بالاخره چیزهایی را خراب کردیم و یاد گرفتیم. چطور در اوج جوانی من 25 ساله بودم در سودان رایزن بودم و در 32 سالگی بازگشتم. چطور ما آن زمان توانستیم، الان به جوان‌ها اعتماد نمی‌کنیم؟! جوانان الان خیلی فهمیده‌تر هستند و با همه تحولاتی که رخ می‌دهد خیلی خوب واکنش نشان می‌دهند.

آنا: درباره اوضاع آفریقا به‌ویژه در سومالی شاهد حضور فعال تروریست‌ها هستیم. آیا فعالیت تروریست‌ها با نقشه قبلی برخی قدرت‌ها انجام می‌شود؟

موسوی: در رابطه با سومالی، این کشور در قسمت شمالی و جنوبی خود مشکلاتی دارد. کلاً در چند سال اخیر منطقه از سوی تروریست‌ها مدیریت می‌شد و آمریکا و رژیم صهیونیستی از این موضوع سوءاستفاده کردند. یک عده آدم‌های بی‌عقل با گرایش دینی افراطی، با پشتیبانی مالی کشورهای حوزه خلیج فارس و با برنامه‌ریزی دقیق رژیم صهیونیستی و آمریکا درحال برهم ریختن منطقه بودند؛ به‌همین‌دلیل یکی از علت‌های اصلی دشمنی‌ای که با جمهوری اسلامی ایران می‌شود، این است که تهران نقشه‌هایشان را نقش بر آب کرده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شخص سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بدجور تلاش‌هایشان را ناکام گذارده‌اند. 

آنها نقشه داشتند که عراق، سوریه و مصر را به هم بریزند و بعد به سمت ایران بیایند و آشوب به پا کنند. آنها  این توطئه را در سر می‌پروراندند که از نظر جغرافیایی خود را توسعه دهند و به مرزهای سرزمین‌های اشغالی برسانند و بتوانند توانمندی‌‌های خود را با رژیم صهیونیستی شریک شوند. دراین‌راستا نقشه‌ای که برای اقلیم کردستان عراق کشیده شد، بسیار خطرناک بود. یکی از آرزوهای رژیم صهیونیستی این است که بتواند با ایران هم‌مرز شود و حتی‌المقدور این موضوع قبل از مواجهه با ایران باشد، زیرا از دو سمت یعنی شمال، سرزمین‌های اشغالی و جنوب غربی‌، غزه موشک‌های ایرانی به تل‌آویو و مناطق اشغالی می‌رسد. لذا آنها می‌خواستند از ایران انتقام بگیرند یا دست‌کم به مرزهای ایران نزدیک شوند و به‌وسیله گروه‌های وابسته و سرسپرده رژیم صهیونیستی تحرکاتی علیه ایران انجام دهند. 

وقتی داعش وارد موصل شد مستقیم به دیاله رفت تا موقعیت قصر شیرین را به خطر بیندازد که جمهوری اسلامی در موضع قاطعی درباره ادامه نفوذ آنها از 50 کیلومتری مرزهای ایران هشدار داد. صهیونیست‌ها این هدف را داشتند که خود را به مرز ما برسانند ولی حکومت خودمختار کردستان نمی‌توانست، زیرا آنها وضعیت خاص خود را داشتند. ببینید خطر چقدر جدی بود و اگر صهیونیست‌ها مستقر می‌شدند، معلوم نبود در داخل ایران چه رخ می‌داد. متأسفانه مردم ما به‌خاطر اختلافات جناحی و داخلی توجهی به این خطرات ندارند و رسانه‌های ما خوب نمی‌نویسند و امور را مناسب بازگو نمی‌کنند.

آنا: به نظر می‌آید سعودی‌ها و آلات دستشان در منطقه، چتر حمایتی از تروریست‌ها را به سمت غرب آسیا و بیشتر آفریقا کشانده‌اند.

موسوی: متأسفانه مردم فکر می‌کنند ما با اصرار از پول جیب مردم برای عراق سوریه و فلسطین و ... خرج می‌کنیم. آنها واقعاً خطرات و اوضاع سخت کشور را درک نمی‌‌کنند و البته برخی از آنهایی که می‌دانند، به روی خود نمی‌آورند. قرار بود برای مدتی کل منطقه ازسوی تروریست‌ها اداره شود؛ طبعاً بی‌خود نبود که سومالی، شاخ آفریقا و منطقه باب‌المندب را تحت تأثیر خود قرار داده بودند. در ورودی دریای سرخ به‌‌دلیل مشکلات یمن، اماراتی‌ها کل بنادر منطقه را خریدند و اکنون امارات در سومالی، جیبوتی، یمن جنوبی و اریتره حضور پررنگی دارد. آنها در نقشه‌ای شیطانی با کمک آمریکا و رژیم صهیونیستی همه بنادر این کشورها را خریدند و به‌نوعی آنها را فلج کرده‌اند. آنها حتی بندر عدن را خریدند ولی بازسازی‌ نکردند. این روند ادامه یافت تا اینکه دولت جیبوتی‌ به خود آمد و آگاه شد و توانست دست اماراتی‌ها را از استثمار کشور خود قطع کند.

اماراتی‌ها در جیبوتی قراردادی بستند که طبق آن باید بندر این کشور را بازسازی‌ کنند، ولی به‌طور مداوم قرارداد را به تعویق می‌اندازند و کاری انجام نمی‌دهد. دولت جیبوتی‌ نقشه‌ آنها را فهمید که قصد داشتند با این کارشان کشتی‌ها را به‌ سمت ابوظبی هدایت کنند.

در یمن و سومالی نیز وضعیت به همین‌ منوال است؛ ولی این‌بار حضورشان را فیزیکی و نظامی کرده‌اند. آنها پایگاه‌هایی ایجاد کردند که با بالگرد پروازهای شناسایی انجام دهند و به نوعی از کشتیرانی تجاری صهیونیست‌ها، عربستان و خود حمایت کنند. آنها نگران این هستند که ناوشکن‌های سهند، جماران و ... ارتش جمهوری اسلامی ایران در آنجا حرکت و بار دیگر نقشه‌هایشان را نقش بر آب کنند. من فکر می‌کنم درباره وضعیت سومالی، ما این کشور را رها کرده‌ایم. ما در سومالی قبایلی داریم که عاشق ایران هستند و می‌توانستند در زمینه مقابله با دزدان دریایی به کشورمان کمک کنند و همچنین می‌توانستند در زمینه صیادی، ماهیگیری و سنگ‌های قیمتی دریایی کارهای بزرگی انجام دهند. این همکاری می‌تواند بر ثروت ما بیفزاید و باعث اشتغال‌زایی برای جوانان ما شود. متأسفانه این فرصت را از دست دادیم و یک گرایش جدی برای ازسرگیری همکاری‌ها نمی‌بینم.

آنا:‌ درحال حاضر وضعیت رابطه‌ دیپلماتیک ما با سومالی چگونه است؟

موسوی: ما اکنون با سودان جنوبی و شمالی رابطه خوبی نداریم و متأسفانه با قبایل ارتباط برقرار نکرده‌ایم. فرصت‌های خوبی پیش آمده بود و تلاش‌های خوبی ازسوی دولت سومالی‌ انجام شد و تماس‌هایی گرفتند و درخواست‌هایی داشتند، ولی متأسفانه ما آنها را جدی نگرفتیم.

آنا: به نظر می‌آید تروریست‌های الشباب بیشتر مناطق سومالی را در کنترل خود درآورده‌اند و احساس می‌شود آمریکا روند مقابله با آنها را رها کرده است. آیا آمریکا می‌خواهد میدان را به الشباب واگذار کند؟

موسوی: الشباب را به‌وسیله قبایل خیلی راحت می‌توان راحت خنثی کرد. معتقدم آمریکا می‌خواهد دیگر گروه‌ها را با شکل‌ و اسامی مختلف جایگزین کند. آنها وقتی داعش را بیرون می‌کنند، به نیروهای ملی‌ بها نمی‌دهند؛ به‌عنوان نمونه «قسد» [قوات سوريا الديمقراطية‎] (کردهای جدایی‌طلب) را روی کار می‌آورند و همیشه جایگزین بدی سر کار می‌آید.

از سوی دیگر اولویت‌ ما جاهای دیگر بوده و به آن مناطق نرسیدیم، وگرنه می‌توانستیم با همکاری اریتره، سودان و حتی یمن کارهای بزرگ‌تری در منطقه انجام دهیم.

چندوقت پیش در حساب کاربری‌ فیس‌بوکم نوشتم که قدرت‌های بزرگ به گونه‌ای مطالبات خود را به کشورهای منطقه و دوست ایران مطرح می‌کنند تا آنها را از ایران بترسانند که اگر از ایران جدا شوید وضع اقتصادی و امنیت‌تان بهبود پیدا می‌کند. تجربه ثابت کرده که چنین نقشه‌ای خوب نیست. وضع اقتصادی‌ مغرب افتضاح است. در لیبی، قذافی را در 2005 از ما جدا کردند.

واقعاً سرنگونی در انتظار کسی است که از ایران جدا شود و حماقت است کشوری به‌خاطر وعده‌های آمریکا بخواهد از ایران جدا شود و فکر کند که خواهد ماند؛ کاری که آقای بشار اسد، رئیس جمهور سوریه انجام نداد و امروز نتیجه‌اش را می‌بیند.

انتهای پیام/4033/پ