مهم‌ترین تحولات جهان در سال 2018 

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، در سال 2018 نه آمریکا، آمریکای سابق بود؛ نه اروپا، اروپای سابق و نه آسیا، آسیای سابق؛ تنها آفریقا همان آفریقای جنگ‌زده و پر هرج‌ومرج باقی ماند. اروپا درگیر راست‌های جدید شده و ترمز جریان حاکم رسماً کشیده شده است. از سوی دیگر صف‌آرایی «اروپای شرقی» در برابر «اروپای غربی» و تشکیل جنبش‌های غیرحزبی در اروپا از دیگر تحولات قاره سبز بود. روسیه در سال 2018 جدی‌تر وارد عرصه سیاست شد. جام جهانی 2018 و تقویت رسانه‌هایی چون «راشاتودی»، نظرها را در اروپا به سوی مسکو برگرداند. در آمریکا ترامپ همه را درگیر تصمیمات عجیب و نامتعادل خود کرده است. او به دنبال کسب درآمد از تمام ابزارهای قدرت آمریکاست. بر همین اساس هم چندین بار به کشورهای منطقه غرب آسیا گفته که برای تأمین امنیت‌تان، باید پول آن را بپردازید. خروج از سوریه و افغانستان جنجالی‌ترین تصمیم او در سال 2018 بوده است.

در آسیا چین در حال سرعت بخشیدن به پیشرفت اقتصادی‌اش است. برای آنان سال 2025 سال ویژه‌ای خواهد بود. همانقدر که شرق درگیر مسائل اقتصادی است، غرب درگیر جنگی است که تخم آن را سال‌ها قبل در منطقه کاشت. سوریه پس از نابودی داعش، در اکثر عملیات‌های نظامی خود موفق بود و توانست کنترل بخش‌های زیادی از کشور را در دست بگیرد. همین مساله باعث سفر مقامات عربی به دمشق و تلاش کشورهای حامی تروریست‌ها برای بازگشایی سفارت‌شان شده است. در عراق وضعیت البته از سوریه بهتر است اما نبرد با تروریست‌ها به‌طور پراکنده ادامه دارد. در افغانستان هم جنگ بی‌پایان دولت و طالبان بدون نتیجه ادامه پیدا کرده است و معلوم نیست سرانجام آن چه می‌شود. در فلسطین اما گروه‌های مقاومت نه‌تنها در تسلیحات که در نبردهای اطلاعاتی و امنیتی نیز به پیشرفت‌های شگرفی دست پیدا کردند و باعث شدند در سرزمین‌های اشغالی صهیونیست‌ها برای تأمین امنیت، دست به تظاهرات بزنند. حالا نه غزه که کرانه باختری هم برای صهیونیست‌ها ناامن است. در مجموع می‌توان گفت که سال 2018 سال جبهه مقاومت در برابر جبهه غربی و هم‌پیمانانش در حاشیه خلیج‌فارس بوده است.

حوادث غیرمترقبه سهمگین

 ریزش پل در ایتالیا، آتش‌سوزی کالیفرنیا و سونامی در اندونزی 3 حادثه مهم جهان در سال 2018 بودند. 14 آگوست در «جنووا» شهری که در جهان بیشتر به نام تیم فوتبالش شناخته شده است، سقوط یک پل، باعث کشته شدن بیش از 35 ایتالیایی شد. پل «موراندی» در سال ۱۹۶۸ میلادی به‌عنوان نخستین پل کابلی اروپا ساخته شد. ساعت 11:30 و درست زمانی که دیوید کاپلو، سنگربان سابق تیم جنووا در هوای بارانی از روی پل در حال حرکت بود، پل فروریخت. او از این حادثه جان سالم به در برد اما چند ده نفر از هموطنانش کشته شدند. چند ماه بعد در هشتم نوامبر، جنگل‌های شمال کالیفرنیا با آتش‌سوزی گسترده‌ای مواجه شد. این حادثه که به علت تغییرات اقلیمی رخ داد، باعث مرگ دست‌کم 88 شهروند و ۶ مامور آتش‌نشانی و ناپدید شدن دست‌کم ۲۰۰ نفر شد. بیش از 6 هزار و 700 ساختمان نابود شدند. در این آتش‌سوزی، هفت هزار هکتار از پارک‌های ملی و جنگل‌ها در آتش سوخت. در مجموع بیش از ۳۰۰ هزار نفر در جنوب و شمال کالیفرنیا جابه‌جا شده‌اند. در اواخر دسامبر، فوران آتشفشان آناک کراکاتوآ اندونزی باعث ایجاد سونامی وحشتناکی شد. بر اساس آخرین آمارها، در این حادثه تاکنون ۳۷۳ نفر کشته، ۱۲۸ نفر ناپدید و بیش از ۱۴۰۰ نفر نیز مصدوم شدند.

قربانی پرهزینه

اگر ترور «آرشیدوک فرانتس فردیناند» ولیعهد اتریش- مجارستان در سارایوو پرهزینه‌ترین ترور دنیا بوده است، قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول نیز پرهزینه‌ترین قتل برای پادشاهی سعودی بوده است. خاشقجی با نقشه‌ای از پیش طراحی شده، در دهم مهرماه از آمریکا به استانبول کشانده شد و در کنسولگری این کشور به دستور محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی به شیوه‌ای فجیع به قتل رسید و اعضای بدنش با اره تکه‌تکه شد. دونالد ترامپ‌، رئیس‌جمهور آمریکا با وجود اینکه از تنبیه شدید عاملان این جنایت سخن گفته بود، پس از افشای نقش محمد بن‌سلمان در این پرونده، به بهانه موجودیت رژیم صهیونیستی و نقش ریاض در تامین منافع آمریکا از برخورد با وی خودداری کرد. چند وقت بعد سنا در قطعنامه‌ای بن‌سلمان را مسئول مستقیم این قتل معرفی کرد. از زمان قتل خاشقجی تا همین الان ملک سلمان پادشاه عربستان در برابر فشارهای داخلی و خارجی برای برکناری فرزندش از ولیعهدی ایستادگی کرده است.

خروج آمریکا از برجام

«خروج از برجام» یکی از وعده‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور آمریکا بود. دونالد ترامپ پس از چند بار تعلیق تحریم‌های ایران بر اساس برجام، زمستان 95 برای ماندن در برجام خواستار مهار قدرت موشکی و منطقه‌ای تهران شد. او همچنین خواهان محدودیت‌های مادام‌العمر غنی‌سازی ایران شد. ترامپ در اکتبر 2017 پایبندی ایران به برجام را تایید نکرد و از کنگره و متحدان آمریکا خواست ضعف‌های موجود در برجام را برطرف کنند. او هشدار داد در غیر اینصورت از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد. او در 8 می‌ (18 اردیبهشت) در نطقی 11 دقیقه‌ای از برجام خارج شد و از بازگشت تحریم‌ها ظرف 180 روز خبر داد. متحدان اروپایی آمریکا برای ماندن ایران در برجام، از ایجاد کانال مالی جدید که تامین‌کننده منافع ایران باشد، سخن گفتند. قرار بود این کانال 13 آبان و همزمان با اعمال تحریم‌ها رونمایی و از ابتدای سال جاری میلادی عملیاتی شود اما تا لحظه نگارش این گزارش، هیچ‌نشانه‌ای از این کانال مالی مشاهده نشده است.

تسخیر شانزه‌لیزه با «جلیقه زرد»

مالیات بستن برای بنزین و گازوئیل آن هم پس از گرانی 20 درصدی آن، چیزی نبود که طبقه متوسط و ضعیف فرانسه بتوانند آن را تحمل کنند. آنان که عمدتاً به دلیل هزینه‌های سنگین زندگی در شهر، در حاشیه آنها زندگی می‌کردند، از 17 نوامبر (26 آبان) با جلیقه‌های زرد در پاریس و دو هزار نقطه دیگر در فرانسه به خیابان آمدند. تأکید امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه بر اجرای این قانون و اهانت به معترضان باعث افزایش اعتراضات شد. دستور دولت به پلیس و نیروهای امنیتی برای سرکوب معترضان، اعتراضات را به اغتشاش کشاند. بر اساس آخرین آمار، اعتراضات هشت کشته و هفت هزار زخمی و بیش از هزار بازداشتی داشته است. عقب‌نشینی دولت از این تصمیم و حتی افزایش حقوق ماهیانه 100 یورو نیز نتوانست فضا را آرام کند و معترضان خواستار استعفای مکرون شده‌اند. اقتصاد فرانسه از اعتراضات مردمی بیش از 23 میلیارد یورو خسارت دیده است. اعتراضات در آستانه سال نو همچنان در فرانسه پابرجاست.

سال انتخابات اروپا

انتخابات‌در سال 2018 نقشه سیاسی اروپا را دستخوش تغییرات مهمی کرد. در این سال احزاب و طرفداران گروه‌های راست جدید (راست‌افراطی) توانستند خودی نشان داده و پس از چند دهه، بار دیگر پا به عرصه قدرت بگذارند. موج مهاجرت به اروپا که در پی ناآرامی‌های غرب آسیا و آفریقا شدت گرفت، باعث اقبال مردم به راست‌ها شد؛ کسانی که مخالف سرسخت مهاجرت هستند. در انتخابات پارلمانی ایتالیا، حزب راستگرای لگانور و حزب چپگرا و ضدساختار پنج ستاره با تشکیل دولتی ائتلافی، به جنگ با اتحادیه اروپا رفتند. در مجارستان نیز حزب راستگرای ویکتور اوربان نخست‌وزیر پوپولیست پیروز انتخابات شد. در سوئد راست‌ها با اقبال مواجه شدند و قدرت بیشتری در پارلمان پیدا کردند. در انتخابات محلی ایالت اندلس اسپانیا راست‌ها 12 کرسی پارلمان را کسب کردند. پیروزی پوتین در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه، آخرین پیام سخت انتخابات برای اروپا در سال 2018 بود. راست‌ها به دنبال تصاحب پارلمان اروپا در انتخابات سال 2019 هستند تا اختیارات اروپا را کمتر از همیشه کنند.

جنگ تعرفه‌ای اژدها و عقاب

چین در سال 2018 اصلی‌ترین رقیب یا شاید دشمن آمریکا بود. سال 2017 کسری تجاری 375 میلیارد دلاری با چین داشت و ترامپ می‌خواست این کسری را به صفر برساند. او برای این کار، در تابستان 2018 جنگ تعرفه‌ای را با پکن آغاز کرد و بر 50 میلیارد دلار از محصولات چینی تعرفه بست. چینی‌ها در ابتدا کمی خویشتنداری کردند اما وقتی ترامپ تعرفه‌های بیشتری بر محصولات‌شان بست، آنان هم دست به کار شدند و در اولین گام بر 34 میلیارد دلار از محصولات نفتی و کشاورزی آمریکا تعرفه 25 درصدی اعمال کردند. هدف اصلی ترامپ از این نبرد، ضربه زدن به طرح «چین 2025» بود که می‌کوشد اقتصاد چین را از بند مونتاژکاری برهاند. جنگ تعرفه‌ای اما در اوایل پاییز شدت بیشتری گرفت. این جنگ اما یکباره به  آتش‌بسی شکننده منجر شد. در آذرماه در حاشیه نشست جی 20 روسای جمهور دو کشور توافق کردند برای سه ماه به وضع تعرفه‌های اضافی پایان دهند.

امید در یمن

انصارالله یمن در حالی وارد سال 2019 می‌شود که پس از چند سال تهاجم گسترده ائتلاف سعودی- اماراتی به یمن، به‌عنوان بخشی از ساختار قدرت در این کشور شناخته شد. یمن از سال 2015 مورد هجوم ائتلاف متجاوز سعودی- اماراتی قرار گرفته است. بعد از نزدیک به چهار سال جنگ و مقاومت، این جنگ به ایستگاه مذاکرات صلح استکهلم در سوئد رسید. در این دور از مذاکرات صلح یمن که 6 دسامبر و پس از دوسال وقفه آغاز شد، موجودیت سیاسی انصارالله و دولت نجات ملی یمن به معارضان داخلی و عربستان سعودی تحمیل شد. در استکهلم طرف‌های درگیر در یمن بر سر مبادله اسرا، امدادرسانی به مردم یمن و نیز وضعیت شهر تعز و بندر الحدیده به توافقاتی دست پیدا کردند. از جمله دلایل برگزاری این دوره از مذاکرات ناکامی ائتلاف متجاوز از رسیدن به اهدافش در تصرف بندر الحدیده بود. سعودی‌ها از خرداد شدیدترین حملات هوایی، زمینی و دریایی را برای تصرف بندر صورت داده بودند.

جام جهانی و امپراتوری پوتین

جام جهانی فوتبال برای روسیه فرصتی فراهم کرد تا رسوایی دوپینگ ورزشکارانش در المپیک 2016 ریودوژانیرو را از اذهان محو کند. برای ولادیمیر پوتین جام جهانی مساله‌ای مهم‌تر از ورزش بود. او تلاش کرد با برگزاری مسابقات نشان دهد که مسکو توانایی مالی، مدیریتی و امنیتی کافی را دارد. او می‌خواست در جام جهانی بیش از نمایش قدرت، دست دوستی به سمت اروپا دراز کند. پوتین از این فرصت استفاده کرد تا چهره‌ای غیرسیاسی- نظامی از خود نشان دهد. حاکم بلامنازع روسیه با اجرای دیپلماسی فوتبالی خود تلاش کرد وجهه‌ای برای روسیه در چشم جهان بسازد که متفاوت از ذهنیت مردم درباره سختی و خشنی روس‌ها باشد. البته موفقیت‌ تیم ملی روسیه در این جام و شروع توفانی در بازی افتتاحیه برابر عربستان سعودی و رسیدن به جمع چهار تیم برتر این جام، در ترمیم چهره کمونیستی روس‌ها مؤثر بود. جام جهانی بیش از 850 میلیارد روبل (حدود 13.5 میلیارد دلار) به تولید ناخالص داخلی روسیه کمک کرد.

در دام برگزیت

اروپا در حالی درگیر تفکرات ملی‌گرایانه است که در انگلیس، گرایش‌های ناسیونالیستی در سال 2016 منجر به همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا شد. رای 9/51 درصدی مردم به خروج از اتحادیه، پرونده برگزیت را در عرصه سیاسی انگلیس باز کرد. استعفای دیوید کامرون و روی کار آمدن ترزا می‌ نخستین بازخورد این انتخاب بود. بریتانیا قرار است ساعت ۱۱ شب ۲۹ مارس ۲۰۱۹ اتحادیه را ترک کند. اختلافات اما از دو گزینه ماندن یا خروج به گزینه‌های متعدد چگونگی خروج رسیده است. همین مساله نیز باعث استعفای چند تن از وزرای کابینه یعنی کسانی شد که جایگاه مهمی در دولت و در مذاکرات برگزیتی بریتانیا داشتند. مهم‌ترین فرد جداشده از کابینه بوریس جانسون وزیر امور خارجه بود. جانسون از مخالفان سرسخت می ‌در برگزیت است. ترزا می ‌که در پی همه‌پرسی برگزیت به نخست‌وزیری رسیده تا این مشکل را حل کند خودش در چاه برگزیت افتاد. اکنون در انگلیس سخن از همه‌پرسی دوم شنیده می‌شود و خیلی‌ها نگران تبعات خروج از اتحادیه هستند.

بحران همچنان در آفریقا

چند قرنی است که نام قاره آفریقا با بحران گره خورده است. این قاره استعمارزده، اکنون به‌گونه‌ای دیگر مورد استثمار و بهره‌کشی قرار دارد. لیبی که چند دهه با دیکتاتور قذافی روی ثبات را به خود دیده بود، با سرنگونی وی به سال‌های قبل از او بازگشته است. سال 2018 این کشور همچنان ناآرام بود؛ هر روز بیشتر به عقب رانده شد و ته‌مانده زیرساخت‌هایش تا مرز ویرانی پیش رفت. مصر کماکان در آتش حملات پراکنده تروریستی می‌سوزد. تونس درگیر التهابات است و مراکش نیز همچنان با جبهه آزادی‌بخش پولیساریو درگیر است. سودان هم درگیر بحرانی مالی عمیق و کمبود آرد و نان است. اوضاع در دیگر نقاط قاره آفریقا نیز به هر چیزی شباهت دارد غیر از ثبات. اما تمام این درگیری‌ها باعث نشده طرف‌های بین‌المللی چشم خود را روی مواهب اقتصادی قاره سیاه ببندند و این قاره را به محلی برای رقابت‌های خود تبدیل کرده‌اند.

پاسخ مقاومت به صهیونیست‌ها

سال 2018 با ابداعات مهمی از سوی مردم فلسطین برای احقاق حقوق‌شان همراه شد. آنها از دهم فروردین (30 مارس) همزمان با سالگرد روز زمین در فلسطین، دست به تظاهرات و برپایی چادرها در طول مرزهای شرقی غزه با سرزمین‌های اشغالی زدند تا این‌گونه «راهپیمایی‌های بازگشت» را کلید زده باشند. در این راهپیمایی‌ها تاکنون بیش از 240 تن شهید و 24 هزار نفر زخمی شده‌اند. ابتکار دیگر فلسطینی‌ها در مقابل ظلم صهیونیست‌ها رها‌سازی بالن‌های آتش‌زا به سمت سرزمین‌های اشغالی بوده که میلیون‌ها دلار خسارت به مزارع سرزمین‌های اشغالی وارد کرده است. اما مهم‌ترین اتفاق سال 2018 در فلسطین، شکست ارتش رژیم صهیونیستی از نیروهای مقاومت در غزه آن هم طی دو روز نبرد بود. در این عملیات رزمندگان مقاومت از موشک‌های با قدرت تخریب بیشتر از موشک‌های قبلی استفاده کردند. بعد از این شکست، نهضت مقابله با اشغالگران در کرانه باختری نیز قوت گرفت و بیش از 10 صهیونیست به هلاکت رسیدند.

حفظ تمامیت ارضی سوریه

هفتمین سال بحران سوریه، متفاوت از قبل بود. ارتش این کشور توانست بخش‌های بیشتری از کشور را پاکسازی کند. در جنوب، برای نخستین بار ارتش سوریه توانست کنترل مرزهای خود با اردن و رژیم صهیونیستی را در دست گیرد. این کشور بسیاری دیگر از نقاط کشور را از دست تروریست‌ها خارج کرد. در آخرین خبرهای منتشرشده در پی اعلام خبر خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، کردهای حاکم بر مناطق شرقی کشور علاقه‌مندی خود را برای همکاری با دولت دمشق اعلام کرده‌اند. با پیوستن مناطق شرقی به دولت مرکزی سوریه، ادلب در شمال غرب سوریه تنها مامن تروریست‌ها در این کشور خواهد بود. تحولات نظامی در سوریه اثرات سیاسی نیز داشته و کشورهای زیادی از طریق کانال‌های رسمی و غیررسمی به دنبال برقراری ارتباط با دمشق هستند. آخرین موارد رسمی این حرکات سیاسی سفر عمرالبشیر به این کشور، بازگشایی سفارت امارات در دمشق و نیز سخنان دوستانه وزیر خارجه بحرین درباره سوریه بوده است.

کره شمالی؛ از عشق تا تنفر

یک ماه و نیم پس از اینکه دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد، در سنگاپور با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی برای خلع سلاح پیونگ‌یانگ دیدار و گفت‌وگو کرد. ترامپ که از ابراز عشق و علاقه خود به اون می‌گفت، دولتش در چندین نوبت علیه کره شمالی اعمال تحریم کرد تا در برابر آن کره نیز دست به آزمایش سلاح‌های جدید بزند. کره شمالی در مذاکرات خود حاضر به اجرای یکطرفه خلع سلاح بدون برداشته شدن تحریم‌ها نکرد. در پی تحریم‌ سه مقام عالی‌رتبه پیونگ‌یانگ، ضمن محکوم کردن واشنگتن مبنی‌بر تصویب تحریم‌های تازه علیه این کشور، آن را «اشتباهی بزرگ» توصیف کرد که می‌تواند منجر به «بازگشت به عقب» در روند مذاکرات خلع سلاح اتمی شبه‌جزیره کره شود. مقامات کره شمالی انجام خلع سلاح را منوط به خلع سلاح اتمی آمریکا کرده‌اند. حالا به نظر می‌رسد عشق ترامپ به اون، تبدیل به نفرت شده است.

منبع: روزنامه فرهیختگان

انتهای پیام/4028/