طرح زوج و فرد دیگر کارایی ندارد/ کاهش درآمد شهرداری با طرح ترافیک

به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که با گسترش شهرنشینی پدید می‌آید، بحث تردد شهروندان و شیوه رفت‌و‌آمد آن‌ها در سطح شهر است که تبدیل به معمای لاینحلی برای مدیریت شهری شده است.

موضوعی که راه‌حل‌های مختلفی برای آن درنظر‌ گرفته شده که از آن‌جمله می‌توان به توسعه شهر هوشمند و توسعه حمل‌و‌نقل عمومی به‌ویژه حمل‌و‌نقل پاک اشاره کرد.

یکی از راهکارهایی که همچون نقاط دیگر دنیا در تهران هم به آن توجه شده استفاده از طرح ترافیک به‌منظور کاهش استفاده از خودروهای شخصی و گرایش شهروندان به استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی است.

اخیراً موضوعی از سوی معاونت حمل‌‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران نسبت به کاهش سفر با خودروی شخصی مطرح شده که بر اساس آن محدوده زوج‌و‌فرد حذف و به محدوده طرح ترافیک اضافه می‌شود.

بررسی دقیق این موضوع ما را پای صحبت مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران کشاند.

علی پیرحسین‌لو در گفتگو با خبرگزاری آنا در خصوص اینکه طرح جدید ترافیک با انگیزه کسب درآمد بیشتر نبود، اظهار کرد: رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر مهم‌ترین منتقد به کاهش درآمد‌های طرح ترافیک نسبت به سال گذشته است که این موضوع نشان می‌دهد هدف ما از طرح ترافیک کسب درآمد نبوده و این کاهش درآمد نیز پیش‌بینی شده بود.

وی با بیان این‌که در طرح ترافیک جدید محدودیت تغییر نکرده و تنها شیوه اخذ عوارض تغییر کرده است، افزود: در این طرح مثلاً سهمیه‌ای‌ها مبلغ 2 میلیون تومان پرداخت می‌کردند و ما به آنها اعلام کردیم که صرفاً اول سال یک میلیون و صد هزار تومان در حساب خود پرداخت کنید و میزان محاسبه هزینه شما بر‌اساس میزان تردد شماست و طبق تعرفه اگر در زمان اوج ترافیک صبح بیرون رفته و به زمان اوج ترافیک عصر نرسیدید هزینه بدون معاینه فنی برتر فقط 24 هزار تومان از حساب شما کسر خواهد شد و این یعنی اول سال درآمد زیادی نداریم و در طول سال نیز درآمد کمتر خواهد شد.

اجرای طرح ترافیک با هدف مالی اساساً توهم است

مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران خاطرنشان کرد: این روش باعث حذف رانت‌ها، عادلانه کردن دسترسی، بازکردن درها برای دسترسی همگانی بود و استفاده از اهرم قیمت‌گذاری به‌طور مؤثر برحسب ساعات اوج و غیر اوج ترافیک تنظیم شده است و کارشناسان ذی‌صلاح نسبت به نقدهایی که در خصوص پولی‌تر شدن و فشار بر مردم مطرح می‌شد توجهی نداشتند چون منطق کارشناسی، مدیریت ترافیک بود تا دسترسی به شهر را همگانی‌تر کند، هرچند که از درآمد ما در این بخش کاسته شود، بنابراین مطرح کردن اجرای طرح ترافیک با هدف مالی اساساً یک توهم است.

پیرحسین‌لو با بیان این‌که نظم دوربینی بیشتر شده، قیمت‌ها برای متقاضیان سهمیه‌ طرح ترافیک افزایش یافته و هزینه برای عموم مردم کمتر شده، ولی همچنان رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر نسبت به کاهش درآمدهای طرح ترافیک نقد دارد، گفت: ما کاهش ترافیک را در اولویت قرار دادیم هر چند که از درآمدمان کم شود.

وی تصریح کرد: با وجودی‌که گزارش‌های کارشناسی کم‌شدن ترافیک در محدوده را نشان می‌داد، نقدهایی را به آن وارد می‌کردند که احتمالاً کم شدن ترافیک به‌خاطر تابستان و یا ماه رمضان بوده است، اما به‌جز نیمه اول مهر که متغیرهای دیگری نیز در آن دخیل هستند، آمارها همچنان بیان‌گر آن است که هم در حوزه آلودگی هوا و هم طرح کاهش، اقدامات ما مؤثر بوده و محدوده مرکزی خلوت‌تر شده است.

مردم نیز به کاهش ترافیک در محدوده طرح اذعان دارند

مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در ادامه افزود: اصلاً من شما را به اپلیکیشن‌هایی که ترافیک محدوده را نشان می‌دهد ارجاع می‌دهم؛ هر روز صبح که به این محدوده نگاه می‌کنید، هیچ نقطه‌ای از محدوده طرح ترافیک به‌جز نرسیده به میدان منیره، بخش کمی از انقلاب از کالج به سمت ولیعصر و میدان فردوسی به‌سمت ابتدای نجات‌اللهی که آن هم گره ترافیکی است و نه حجم تردد، دیگر نقطه قرمزی مشاهده نمی‌شود و به‌جز آمار و ارقام ترافیکی و کاهش درآمدها، مردم نیز نسبت به کاهش ترافیک در محدوده اذعان دارند.

از وظایف حاکمیت محلی درآمدزایی و صرف آن در اداره زندگی جمعی است

پیرحسین‌لو در ارتباط با طرح لغو شیوه زوج یا فرد و تبدیل آن به‌نوعی طرح ترافیک یا زون (منطقه) دوم طرح ترافیک، با انگیزه درآمدزایی نیز گفت: یکی از وظایف دولت، حاکمیت و حاکمیت محلی ازجمله شهرداری این است که از فعالیت‌هایی که قابل احصا هستند و به‌خصوص آن‌هایی که عارضه‌ای را به محیط جمعی تحمیل کرده، مثلاً ایجاد ترافیک و ایجاد آلودگی می‌کنند و فضا و یا زمینی از شهر را اشغال می‌کنند، عوارض گرفته و این عوارض را به‌عنوان عواید عمومی خرج اداره زندگی جمعی کند نه‌تنها کار بدی نیست بلکه بسیار هم کار خوبی است.

وی اذعان کرد: این ایراد عوامانه‌ای است که بگوییم چرا شهرداری به دنبال درآمدزایی است، بلکه ایراد آنجا وارد است که گفته شود چرا شهرداری کسب درآمدش از محل درستی نیست و یا آن را در محل مناسبی هزینه نمی‌کند، پس بهتر است گفته شود درآمدهایی را که شهرداری از طرح زوج و فرد، طرح ترافیک و معاینه فنی به‌دست می‌آورد کجا هزینه می‌شود، نه این‌که بگوییم چرا درآمدزایی می‌شود؟

مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در ادامه نسبت به تعیین عوارض نیز گفت: در قیمت‌گذاری عوارض باید تجدیدنظر شود، مثلاً قیمت‌گذاری منطقه‌ای املاک باید بازنگری شود؛ متوسط قیمت خودروهای نو در حدود 40 میلیون و عوارض دریافتی آن به‌طور متوسط سالانه 100 هزار تومان است، بنابراین ما باید تلاش کنیم تا از افرادی که لطمه بیشتری به شهر می‌زنند، عوارض بیشتری گرفته و آن را در جهت عادلانه‌ و همگانی‌تر کردن شهر صرف کنیم و نه این‌که تنها لطفی که به شهروندان کردیم تعیین مسیر ویژه برای اتوبوس‌های بی‌کیفیت باشد ولی از طرف دیگر همان را هم پلیس راهور بیاید و اجازه ورود ماشین‌های دیگر را در آن بدهد.

طرح زوج و فرد در کوتاه مدت به کاهش تردد و آلودگی هوا منجر شد

پیرحسین‌لو در ارتباط با مبنای وجودی که به شکل‌گیری طرح زوج و فرد منجر شد، اظهار کرد: محدوده زوج و فرد از آذر سال 84 با ایجاد محدودیت زوجی و فرد در تهران آغاز و از بهار 95 این محدودیت دائمی شد. مبنای محدودیت این بود که شهرداری وقت تهران تصور می‌کرد که تردد خودروها در تهران بیش از حد شده؛ لذا در یک محدوده مرکزی به‌مساحت حدود 30 کیلومتری، که 13 درصد مساحت کل تهران محسوب می‌شود، تردد خودروها را برحسب رقم سمت راست پلاک خودروها، با توجه به ایام هفته تعیین کرد.

وی با اشاره به این‌که در این طرح نصف خودروها در نصف روزها و نصف دیگر خودروها در نصف دیگر روزها حق تردد دارند و به‌جز خودروهای دارای سهمیه و یا دارای طرح ترافیک روزانه، در روزهای مخالف دیگر امکان تردد وجود ندارد، افزود: این محدوده در قدم اول روی ترافیک اثر قابل توجهی داشت، چون زمانی‌که شما به نیمی از خودروها بگویید که در محدوده‌ای وارد نشوند، قطعاً تردد شما در این مناطق کم خواهد شد. البته در سال 90 این طرح  از سمت شمال به اتوبان همت و از سمت شرقی هم به اتوبان امام علی(ع) گسترش یافت.

مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران تصریح کرد: الگوی زوج و فرد در ایران مثل الگوهای ترددی در جهان در کوتاه مدت به کاهش تردد و آلودگی هوا منجر شد، اما چند اتفاق باعث شد، این رفتار پایدار نمانده و منجر کاهش تقاضای سفر در این مناطق نشد، که از آن جمله می‌توان به: عدم کاهش تقاضای سفر به دلیل ترددهای اجباری، عدم ایجاد حمل و نقل‌های جایگزین و افزایش سرانه مالکیت خودرو (خرید خودروی دوم) که بعضاً این خودروها به‌واسطه قیمت پایین‌تر و دست دوم بودن، بی‌کیفیت و نوعاً آلاینده‌تر بوده‌اند اشاره کرد.

پیرحسین‌لو با بیان این‌که افزایش سرانه مالکیت در تهران حدود 8 الی 9 درصد افزایش یافت، گفت: تأثیر این اتفاق هم بر روی آلودگی هوا و هم ناکارآمدی محدود کردن ترافیک تأثیر داشت، چون وقتی ما بازار مالکیت را گسترش دهیم، طبیعتاً بازار تقاضا در سفرهای شخصی هم افزایش یافته و کنترل بر روی آلودگی و ترافیک از بین می رود. ما حدود سه الی چهار سال است که به چنین نتیجه‌ای رسیده‌ایم ولی در این مدت هیچ‌کس جایگزین جدی که جرئت اعمالش را داشته باشد را نیز نداشت.

شورای اسلامی شهر قیمت طرح ترافیک را تعیین می‌کند

وی در ادامه از سناریوهای جایگزین طرح زوج و فرد سخن به‌میان آورد و راه‌حل دو رینگی را بهترین راه حل موجود دانست و در توصیف آن اظهار کرد: در این سناریو محدودیت طرح زوج و فرد برداشته می‌شود و یک منطقه (زون) ترافیکی عوارضی جایگزین آن می‌شود. پیشنهاد سناریو این است که یک‌سوم عوارض طرح ترافیک را برای محدوده زوج و فرد درنظر بگیریم که اگر این اتفاق بیفتد تغییراتی که در قیمت‌ها لحاظ می‌شود، چنین است: الان قیمت طرح ترافیک از 16 هزار و 800 تومان و در صورت معاینه فنی برتر از 13 هزار و 440 تومان آغاز و تا 36 هزار تومان در ساعات تردد اوج صبح و عصر محاسبه می‌شود. 

مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان این مطلب که به‌لحاظ قانونی محدودیت را شورای ترافیک و قیمت را شورای شهر تعیین می‌کند، گفت: متوسط قیمتی که در حال حاضر مردم پرداخت می‌کنند در میانگین واقعی 18 هزار و 700 تومان است، حال شما فرض کنید این میانگین یک سوم شود و میانگینی که مردم پرداخت می‌کنند بابت تردد به 6 هزار و خرده‌ای برسد و آن فردی که صرفاً یک روز تردد دارد و قبلاً  18 هزار و 700 تومان پرداخت می‌کرد، الان در زوج و فرد متوسط 6 هزار تومان پرداخت می‌کند و این را بابت پنج روز هفته می‌پردازد و در هفته 30 هزار تومان می‌شود و بجز دو هفته اول سال، در 50 هفته باقیمانده این مبلغ به یک میلیون و 500 هزار تومان می‌رسد، که در ماه 120 هزار تومان می‌شود.

عوارض‌گذاری قرار است رفتار ترافیکی را مدیریت بکند، نه این که شهر را گران کند

پیرحسین‌لو تصریح کرد: حال فرض را بر این بگیرید که مادری مجبور است در محدوده زوج و فرد تردد کرده و فرزندش را به مهد‌کودک ببرد، اگر خوش‌شانس باشد و صاحب پلاک زوج، دو روز در هفته را باید طرح کامل بخرد و یا با ماشین دوم تردد کند که در طرح قیمت‌گذاری جدید، پولی شدن آن قطعاً به صرفه‌تر از دو راهکار قبلی خواهد بود.

وی افزود: به بیان ساده‌تر در طرح جدید، ما دو طرح ترافیک خواهیم داشت؛ اولی همان طرح ترافیک فعلی است و طرح ترافیک دوم که شامل محدوده زوج و فرد کنونی می‌شود و در صورتی که بخواهید وارد این محدوده شوید، به جای این‌که هزینه تردد هر دو طرح را پرداخت کنید، با یک سوم قیمت طرح ترافیک فعلی می‌توانید وارد محدوده زوج و فرد شوید و دیگر زوج و فرد بی‌معنی است و رقم سمت راست پلاک شما تأثیری در این موضوع نخواهد داشت.

مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در پایان به وضعیت شهروندانی که در این مناطق سکونت دارند اشاره کرد و گفت: در حال حاضر گزینه‌ای برای افراد شاغل وجود دارد و آن این است که با تأیید مدارک سکونت افراد در صورتی که قبل از هشت و نیم صبح، بعد از پنج بعدازظهر تردد داشته باشند هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند و البته در طرح جدید این موضوع هنوز نهایی نشده است ولی بنابراین انگیزه اجتماعی که عوارض‌گذاری قرار است رفتار ترافیکی را مدیریت کند، و نه این‌که در شهر مداخله و یا آن را گران کند، امتیاز تخفیفی برای آنها در نظر گرفته خواهد شد.

شایان ذکر است در جلسه امروز شورای‌عالی ترافیک موضوع حذف طرح زوج و فرد و اعمال عوارض‌گذاری جدید در سال آینده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

امید است تا با بررسی‌های کارشناسانه در شورای‌عالی ترافیک زمینه برای تبدیل تهران به شهری زیست‌پذیر برای شهروندان فراهم شود.

انتهای پیام/4105/ن