وقتی زبان زنانه می‌شود، شعر هم می‌تواند زنانه شود
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «شب شعر» در دوازدهمین نشست خود، شامگاه دوشنبه با موضوع «شعر زنان در ایران» و اجرای محمود اکرامی‌فر، میزبان زهره الله‌دادی دستجردی پژوهشگر و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و فریبا یوسفی شاعر و منتقد ادبی بود.
شعر زنانه و مردانه
یوسفی در پاسخ به این پرسش که آیا شعر زنانه و مردانه داریم، گفت: اگر نفس شعر را در نظر بگیریم، فرقی نمی‌کند که به شعر زنانه یا مردانه اطلاق شود؛ اما از آن جهت که تفاوت‌هایی بین شعری که شاعرش زن است با شعری که شاعرش مرد است به طور طبیعی ایجاد می‌شود، می‌توانیم اینها را جدا کنیم. از یک تاریخی به بعد که بیشتر شعر معاصر را در بر می‌گیرد، این تفاوت‌ها بسیار روشن شد. بعد از پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد اولین کسی بود که نشانه‌های شخصی زنانه را وارد شعر کردند. این ویژگی‌ها به صورت علمی قابل بررسی است.
دستجردی هم گفت: زبان‌شناسی اجتماعی می‌گوید عواملی چون سن، جنسیت، طبقه اجتماعی می‌توانند مستقیماً بر زبان تأثیر بگذارند. زن، زبان خود و چیزهایی که با آن درگیر است مانند آشپزی را وارد شعر می‌کند. وقتی زبان می‌تواند زنانه شود، پس شعر هم زنانه می‌شود. اما یک سری مسائل مثل عشق و محبت عام هستند و فارغ از جنسیت هستند.
وی در پاسخ به این سؤال که مؤلفه‌های شعر زنانه و مردانه چیست؟ گفت: نقش‌هایی که زن می‌پذیرد مانند نقش مادری و معشوق می‌توانند از سوی زنان با ظرافت بهتری بیان شوند.
بیشترین نقش خانم‌ها در شعر فارسی
یوسفی اظهار کرد: نقش معشوق بیشترین نقشی است که خانم‌ها در شعر داشتند و بعد نقش مادر بوده است، اما در ادبیات معاصر نقش‌های متفاوتی مانند نقش همسر را هم می‌بینیم.
الله‌دادی دستجردی در مورد لالایی‌ها گفت: مفهوم لالایی‌ها در زمان معاصر متفاوت شده است؛ بدین معنا که جنبه‌های مهر مادری در آن کمرنگ شده است و جاهایی خشمناک می‌شود و می‌گوید مادری سخت است و او را از نقش‌های دیگر وا داشته است.
یوسفی در مورد ویژگی‌های شعر زنان گفت: نشانه‌های زبانی و موضوع عاطفه و موضوع‌های مطرح شده در شعر زنان متفاوت است. حضور زنان در جامعه در تمام مشخصه‌های زیر بنایی یک شعر خودش را نشان داده است.
در ادامه، الله‌دادی دستجردی به شعر زنان در دوران مشروطه که نوعی شعر اعتراضی و مرد ستیزانه بود و روند دوران گذار از سنت به مدرنیته اشاره کردند.
تصویر زن در شعر کلاسیک تخیلی است
یوسفی در مورد نقش زن در شعر افزود: در گذشته تصویر زن در شعر بیشتر تخیلی است، اما در زمان معاصر این تشبیه‌ها عینی‌تر شده‌اند.
الله‌دادی دستجردی شخصیت نوعی یا تیپیک در شعر شاعران بنام گذشته، در ژانر غنایی و عاشقانه را یک شخص با ویژگی‌های غیرواقعی و یکسان دانست و ادامه داد: اما در شاهنامه یا ژانرهای اجتماعی این نگاه متفاوت می‌شود و زن چهره خاص دارد، اما در شعر مشروطه، شاعران مرد خود را به عنوان حامی زنان معرفی کردند.
الله‌دادی دستجردی در بخش پایانی از رسانه ملی درخواست کرد که در معرفی شاعران زن فارسی‌گوی جهان کمک کند.
مجله ادبی «شب شعر» به تهیه کنندگی کوروش انصاری، هر دوشنبه شب در حوزه ادبیات، ساعت 23 روی آنتن شبکه چهار می‌رود.
انتهای پیام/4072/4104/خ
انتهای پیام/