دانشگاه استاد محمود فرشچیان؛ یک بازخوانی، 2 ماه پس از گشایش

به گزارش خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، چند روز پیش خبر تقدیر کمیسیون هنر و معماری شورای عالی انقلاب فرهنگی از رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در خبرگزاری آنا منتشر شد؛ تقدیری که نشان‌دهنده روند رو به رشد آماده‌سازی این نهاد علمی و هنری برای جذب دانشجو در آینده‌ای نزدیک است.

دو ماه از گشایش دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان می‌گذرد و در این مدت دست‌اندرکاران علمی و اجرایی این دانشگاه همچنان مشغول فعالیت هستند تا در اولین فرصت شاهد حضور هنرمندان استادکار و هنرجویان علاقه‌مند در این مجموعه نوبنیاد باشیم. در این گزارش اظهارنظر مدیران دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی و برخی چهره‌های فرهنگی و هنری را در ارتباط با اهداف پیش روی این دانشگاه مرور خواهیم کرد.

آرزویی دیرین که برآورده شد

هنرهای سنتی ایران‌زمین، تاریخی پربار از هنرمندی بی‌نظیر استادکاران و هنرمندان گمنام و مشهوری است که خاک را به هنر خویش کیمیا ساخته‌اند. تلاشی که نمود بیرونی آن در آثار ارزشمندی که در جغرافیای این خطه پراکنده شده‌اند، خود را نشان داده و امروز مایه مباهات ایران و ایرانی است. هنرهایی که گاه در دست‌بافته‌های زنان روستانشین و گاه در طرح‌های آسمانی و شگفت‌انگیز کاشی‌کاری‌ها خود را نشان می‌دهد. این گنجینه پنهان با اندیشه و تلاش صدها استادکار هنرمند در بستر تاریخی چند هزار ساله از معدن فرهنگ ایرانی استخراج شده و پیش چشم جهانیان است. هنری که مبتنی بر نظام معرفتی استاد شاگردی است و با تمرین و ممارست هنرجویان جوان و تحمل سختی‌ها از سوی آنان معنا پیدا می‌کند. این فرایند با نقش هدایتگرانه استاد تکمیل می‌شد. نقشی که نه‌ تنها آموزش هنر که بعضاً تمام جنبه‌های زندگی شاگرد را تحت تأثیر قرار می‌داد.

از حدود یک قرن پیش با ورود الگوهای آموزشی مدرن دانشگاهی به ایران، هنر هم در دایره رشته‌هایی قرار گرفت که تدریس آن بر پایه روش‌های غربی تعریف شد. این موضوع البته در حوزه هنرهای مدرن اشکالات زیادی را ایجاد نمی‌کرد، امّا آموزش هنرهای سنتی یا کاملاً به حاشیه رفت و یا در قالب همان روش‌های وارداتی که با جوهره هنرهای سنتی بیگانه بودند دنبال می‌شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با وجود تحولات بنیادین در محتوا و شیوه‌های تدریس رشته‌های هنری در نظام دانشگاهی، آموزش روشمند هنرهای سنتی همچنان در اولویت گروه‌های آموزشی هنر قرار نداشت. تلاش پیش‌کسوتان و چهره‌های مطرح رشته‌های مختلف هنرهای سنتی در سال‌های اخیر هم برای ایجاد نهادی دانشگاهی و تدوین شیوه آموزشی همخوان با ماهیت هنرهای سنتی ناکام مانده بود.

از جمله اساتیدی که در این زمینه سعی وافری از خود نشان داد، استاد محمود فرشچیان چهره ماندگار هنر نگارگری و از مفاخر هنر ایران در دوران معاصر بود. این هنرمند 89 ساله با آثار ماندگاری همچون عصر عاشورا، ضامن آهو، یتیم‌نوازی امام علی (ع) و طراحی ضریح مطهر حضرت امام رضا (ع) و حضرت سیدالشهدا (ع) برای همه ایرانیان شناخته شده و محبوب است. وی از سال‌ها پیش طرحی را برای تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی به نهادهای مسئول در این زمینه ارائه داد، امّا این طرح در هزارتوی بوروکراسی نظام اداری و آموزشی کشور دست به دست شد و فرجامی نیافت. شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نهادهایی بودند که به‌عنوان متولیان دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی در این مدت طولانی مطرح شدند.

تلاش و عزم این نهاد‌ها برای تأسیس این دانشگاه کافی نبود و این طرح به مرور به حاشیه رفت و این گونه بود که محمود فرشچیان در شهریورماه 1396 در حاشیه آیین رونمایی از کتاب خود اعلام کرد که از آن جایی که عملاً هیچ مسئولی از تأسیس این دانشگاه حمایت نمی‌کند، از پیگیری آن خسته و ناامید شده است. نگارگر پیش‌کسوت کشورمان اعلام کرد تأسیس این دانشگاه می‌تواند تحولی عمیق در هنرهای اسلامی ایرانی ایجاد کند و حتی کشورهایی نظیر ژاپن با ایجاد چنین دانشگاه‌هایی توانسته‌اند هنر خود را به دنیا معرفی کنند. فرشچیان در آن روزها با انتقاد از تأخیر در اجرایی شدن این طرح، عنوان کرد که دلسوزی‌های وی در این مسیر نتیجه‌ای نداشته و تیرش به سنگ خورده است.

کار به دست کاردان‌ها افتاد

مدتی پس از رسانه‌ای شدن اظهار نظر استاد محمود فرشچیان، خبر اعلام حمایت دانشگاه آزاد اسلامی از ایجاد دانشگاه هنرهای سنتی منتشر شد. در ابتدا بسیاری از کارشناسان این عرصه و اصحاب رسانه، این خبر را نیز در راستای قول‌ها و تصمیمات پیشین ارزیابی کردند که پس از مدتی فراموش خواهد شد، اما اتفاقات بعدی نشان داد که این بار کشتیبان را سیاستی دگر آمده است و عزم دانشگاه آزاد اسلامی برای تأسیس این دانشگاه جدی است.

دکتر علی‌اکبر ولایتی رئیس هیأت مؤسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی در بخشی از صحبت‌های خود در آیین افتتاحیه دانشگاه فرشچیان در‌این‌باره می‌گوید: این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد و ما در دانشگاه آزاد اسلامی داوطلب شدیم که برای راه‌اندازی این دانشگاه اقدام نماییم و تلاش خود را به کار بندیم تا دانشگاهی در شأن استاد فرشچیان که احیاکننده هنر اصیل ایرانی است، تأسیس شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی از چهره‌هایی بود که با جدیت، تحقق این ایده بر زمین مانده را دنبال کرد و در نهایت با حمایت‌های مستمر دکتر علی‌اکبر ولایتی توانست سنگ بنای این نهاد علمی هنری را در دانشگاه آزاد اسلامی بنا کند.

دکتر محمدمهدی طهرانچی در آیین افتتاحیه این دانشگاه با بیان این که هنر باید هویت خود را در آموزش عالی پیدا کند، گفت: می‌خواهیم به نام و با هدایت استاد محمود فرشچیان و حمایت همه ارکان آموزش عالی، پای در این راه بگذاریم.

دکتر طهرانچی اعلام کرد که در دانشگاه استاد فرشچیان، شاگرد به استادان سپرده خواهد شد و با طراحی نظام دکترای حرفه‌ای در عرصه هنر مدل جدیدی از استادان برجسته هنر تربیت می‌شوند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در گفتگو با آنا، با اشاره به این که تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان سه سال پیش به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، گفت: سازمان میراث فرهنگی در اولویت شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت، اما هر چند تلاش‌­هایی از سوی مدیران وقت سازمان صورت گرفت، اما اقدام مهمی از طرف سازمان میراث فرهنگی صورت نگرفت و پیگیری­‌ها موفقیت‌آمیز نبود.

دکتر محمدرضا مخبردزفولی در همین ارتباط گفت: بعد از حضور دکتر علی‌اکبر ولایتی به‌عنوان یک شخصیت برجسته فرهنگی، علمی و تمدنی کشور، در ریاست هیأت امنا و محوریت دانشگاه آزاد اسلامی، با وی طرح مسئله و مشورت کردیم و با استقبال خوبی روبه‌رو شدیم. ساختمانی هم از سوی دانشگاه آزاد اسلامی در نظر گرفته شد تا فضای لازم تعبیه گردد.

وی همچنین از پیگیری و علاقه‌مندی دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز تقدیر کرد.

در نهایت در 30 مهرماه 1397 دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان با حضور دکتر علی‌اکبر ولایتی رئیس هیأت مؤسس و هیأت‌ امنای دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، استاد محمود فرشچیان، محمدرضا مخبردزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، حجت‌الاسلام مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، علی‌اصغر مونسان معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، سید محمودرضا آقامیری سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران و واحد تهران مرکزی، جمعی از اعضای هیأت رئیسه و رؤسای واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی، فرهیختگان، هنرمندان و شخصیت‌های فرهنگی افتتاح شد و کار خود را آغاز کرد.

دانشگاهی برای احیای نظام سنتی استاد شاگردی

عضو شورای سیاست‌گذاری دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی فرشچیان در گفتگویی با آنا اعلام کرد که مدیران دانشگاه آزاد اسلامی به‌ویژه آقای دکتر محمدمهدی طهرانچی در ماه‌های گذشته، همکاری بسیار خوبی با ما داشتند. ساختمان خوبی برای استقرار دانشگاه در نظر گرفته شد و امکانات لازم را هم در اختیار گذاشتند.

دکتر حسن بلخاری درباره شیوه آموزش در این دانشگاه نیز گفت: در این دانشگاه به‌ دنبال احیای نظام سنتی استاد شاگردی هستیم. نظامی که مبنای اصلی تعالی هنر اسلامی ایرانی در طول تاریخ بوده است.

وی با ذکر مثالی، نظام دانشگاهی فعلی را دارای آسیب‌هایی دانست: برای مثال درس مبانی نظری معماری یا مبانی نظری هنرهای تجسمی ارائه می‌شود. طبق ضوابط مثلاً 16 جلسه برگزار می‌شود و بعد هم نوبت ارزیابی در قالب امتحان است. این در حالی است که واقعاً بحث به هیچ‌جا نمی‌رسد و ناقص می‌ماند. 

رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر به ویژگی دیگر نظام استاد شاگردی نیز این گونه اشاره کرد: ما در روند تاریخ هنرهای اسلامی ایرانی، شاهد یک آداب معنوی خاص بین استاد و شاگرد هستیم که یک رابطه عمیق اخلاقی و معنوی ایجاد می‌‌کرد. کسب تخصص از استاد ممکن بود سه تا پنج سال طول بکشد، یعنی چیزی شبیه به همان نظام آموزشی که اکنون در قلمرو حوزه‌های علمیه داریم. ما در این دانشگاه به دنبال احیای آن نظام آموزشی هستیم که در آن، آداب معنوی بر مسائل روزمره آموزشی مقدم باشد. تا زمانی که دانشجو در یک رشته خاص به آن مرحله نرسد که بتواند هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ تخصصی به مرحله استادی کامل برسد، استاد او را رها نمی‌کند.

بلخاری همچنین ایجاد دهکده هنرهای سنتی را دورنمای دانشگاه استاد فرشچیان معرفی کرد. آن‌گونه که عضو شورای سیاست‌گذاری دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی فرشچیان گفته است، در این دهکده قرار است یک چرخه کامل تولید شامل کارگاه‌های مجهز و نظام مدون بازاریابی و فروش محصولات شکل بگیرد. از این طریق دانشگاه به درآمدزایی می‌رسد و می‌تواند خودش را اداره و محصولش را هم توزیع کند.

دانشگاهی که می‌خواهد الگو باشد

سرپرست دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان هم با اشاره به این که هنرهای اسلامی ایرانی، به دلایل مختلف در معرض خطر است و از سوی دیگر بخش عمده‌ای از این هنرها به ورطه تکرار افتاده‌اند، فراموش شدن مبانی این هنرها را نیز یک تهدید جدی دانست.

دکتر بهمن نامور مطلق بر این نظر است که در حوزه فلسفه و حکمت هنر، کم‌کار بوده‌ایم؛ هم‌اکنون هم کم‌کار هستیم. مبانی مرتبط با حکمت و معنویت هنرهای اسلامی ایرانی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بیشتر به جنبه‌های ثابت شکلی و زیبایی‌شناختی ‌توجه می‌شود. آن عنصر حکمت که در این هنرها بود، در حال از دست رفتن است.

وی دانشگاه استاد فرشچیان را دارای ظرفیتی برای الگو شدن دانست که بر مبنای آن محافل علمی و هنری دنیا شاهد تدوین نظام تازه استاد شاگردی و صیانت از هنرهای اسلامی ایرانی باشند؛ کاری که اگر به خوبی صورت بگیرد، حتی می‌تواند به کشورهای دیگر منطقه که با ایران میراث مشترک هنری دارند، گسترش یابد. از سوی دیگر، حتی الگویی برای کشورهای دیگر باشیم تا از هویت هنری خودشان صیانت کنند.

تعظیم عالی قاپو به مسجد امام

دکتر صالح اسکندری رئیس سازمان چاپ و انتشارات و امور رسانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی هم با انتشار متنی در فضای مجازی نوشت: اگر خوب بنگرید می‌بینید در میدان نقش جهان اصفهان، عالی‌قاپو به مسجد امام تعظیم کرده است. افتتاح دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان، تعظیم مدیریت آموزش عالی کشور به هنر متعهد و در خدمت اهل‌بیت (ع) است.

دانشگاه آزاد اسلامی و روشن نگه داشتن چراغ هنرهای سنتی

مدیرعامل خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا) نیز گفت: هنرهای بومی و سنتی را می‌توان ذخیره فرهنگی هر کشوری دانست. ضرورت تقویت این هنرها بر هیچ‌کس پوشیده نیست. ایران اسلامی با توجه به پیشینه فرهنگی و تمدنی 7 هزار ساله قابل توجه خود، دارای گنجینه‌ای با ارزش در این عرصه است.

دکتر حسن کربلایی اظهار کرد: این گنجینه، هم شامل استادان و هم شامل آثار مرتبط با هنرهای اسلامی ایرانی می شود. متأسفانه از چند دهه قبل، فرایند جهانی شدن فرهنگی که شکل منفی آن به صورت شبیخون فرهنگی خود را نشان داد، فرهنگ و هنرهای بومی کشورمان را به شدت به حاشیه برد. گسترش مکاتب هنری غربی در نظام آموزش هنر و مرعوب بودن برخی هنرمندان نیز عوامل دیگری بودند که هنرهای بومی را با خطر نابودی مواجه ساخته است.

وی افزود: البته خوشبختانه چراغ این هنرها به همت هنرمندان متعهد و انقلابی کشورمان و استادکاران گمنام همچنان روشن مانده است، امّا این نور در برابر هجوم بادهای مسموم بیگانه گاهی ضعیف و کم‌سو می‌شود و نیازمند حمایت و تقویت است. اینجاست که اقدام دانشگاه آزاد اسلامی در حمایت از ایده تشکیل دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی برجسته می‌شود. طرحی که حدود دو دهه بود توسط استاد محمود فرشچیان پیگیری می‌شد و سرانجام در مهرماه امسال توسط دانشگاه آزاد اسلامی به ثمر نشست و عملیاتی شد.

پیشنهاد نصیریان به دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی

توجه دانشگاه آزاد اسلامی به احیای هنرهای سنتی، از چشمان تیزبین و گزینشگر هنرمندان و اهالی فرهنگ نیز پنهان نماند.

استاد علی نصیریان هنرمند شناخته شده سینما، تئاتر و تلویزیون در گفتگو با آنا، این اقدام دانشگاه آزاد اسلامی را کار درخشانی دانست. این پیش‌کسوت بازیگری عنوان کرد: این که استاد محمود فرشچیان در قالب این دانشگاه بتواند شاگردانی را تربیت کند که سنت نگارگری ایرانی را حفظ کرده و این سبک هنری ایرانی را تداوم ببخشند، حرکت قابل تحسینی است و من هم آن را تأیید می‌کنم.

نصیریان در عین حال پیشنهاد کرد که در کنار هنرهایی همچون نگارگری، خوشنویسی و صنایع دستی که قرار است در دانشگاه استاد فرشچیان تدریس شود، به هنرهای نمایشی ایران هم توجه شود و پیگیری این موضوع از سوی دانشگاه آزاد را امری مطلوب توصیف کرد. وی در توضیح این پیشنهاد گفت: همان‌طور که نگارگری ایرانی و هنر مینیاتور را حفظ می‌کنیم، از هنرهایی همچون موسیقی و نمایش ایرانی با این پیشینه قوی هم صیانت کنیم. سال‌ها پیش فرهنگستان هنر از من خواست که برنامه‌ای برای کارگاه‌های آموزشی نمایش‌های سنتی و ایرانی طراحی کنم. مقدمات این کار هم فراهم آمد، امّا نمی‌دانم چرا انجام نشد.

این هنرمند پیش‌کسوت آمادگی خود را برای مشاوره در این زمینه این‌گونه بیان کرد: اگر مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه فرشچیان، از من راهنمایی و مشورت بخواهند، حاضر هستم استادان و هنرمندانی که در این حوزه دارای ارزش علمی و هنری هستند را معرفی کرده و راهنمایی‌های لازم را هم در این زمینه ارائه کنم. 

خوشحالی از یک تجلیل فرهنگی و لزوم توجه به اساتید گمنام

امرالله احمدجو که خود اهل اصفهان و از همشهریان استاد محمود فرشچیان است نیز با اعلام خرسندی از این تصمیم گفت: این که نهادی فرهنگی و آموزشی را با نام آقای فرشچیان بشناسیم، کار قشنگی است. من زمانی که نام هنرمند توانایی را روی سردر برخی از بناهای فرهنگی از جمله دانشگاه می‌بینم، خیلی خوشحال می‌شوم.

این نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون بر تجلیل از اساتید کمتر شناخته شده در عرصه‌های مختلف هنری به‌ویژه نگارگری هم تأکید کرد و افزود: ما اکنون اساتیدی همچون امیرهوشنگ جزی‌زاده و عباس رستمیان را در اصفهان داریم که آثاری خلق کرده‌اند که انسان از تماشای آنها حیرت می‌کند و سیر نمی‌شود.

تربیت هنرمندانی در تراز سازندگان مسجد شیخ لطف‌الله

مشاور امور هنری رئیس هیأت مؤسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی هم سنت استاد شاگردی را به تاریخ کهن فرهنگ ایران مربوط دانست.

حامد عنقا در گفتگو با آنا گفت: من به‌عنوان مشاور هنری آقای دکتر علی‌اکبر ولایتی از ابتدا در جریان شکل‌گیری این دانشگاه بودم و در جریان انتخاب ساختمان فعلی دانشگاه نیز به ایشان گزارش هم دادم. این ایده از سال‌ها قبل در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده بود، امّا این دانشگاه آزاد اسلامی بود که پای کار آمد. آقای دکتر ولایتی به این موضوع اعتقاد داشته و دارند و آقای دکتر محمدمهدی طهرانچی هم به روند تأسیس دانشگاه سرعت دادند.

این نویسنده و کارگردان تلویزیون امیدوار است دانشگاه استاد فرشچیان، آن شکل از نظام آموزشی را احیا کند که در سایه آن هنرمندانی همچون طراحان و سازندگان مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان تربیت شوند.

دانشگاه فرشچیان؛ اقدامی برای بازشناسی فرهنگ معرفتی

جهانگیر الماسی هم تأسیس دانشگاه استاد محمود فرشچیان را اقدامی برای بازشناسی فرهنگ معرفتی و پشتوانه اعتقادی ما در حوزه هنرهای سنتی دانست.

این بازیگر پیش‌کسوت سینما و تلویزیون، هنرهای ملی و سنتی را مختصات عینی هنر ایرانیان معرفی کرد و گفت: دانشگاه آزاد اسلامی با تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی مبلّغ این تفکر بی‌نظیر شرقی و حامیان و حافظان آن شده است. این اقدام و ارج‌گذاری دوباره به این حوزه معرفتی، کار بی‌نظیری است و من هم به سهم خودم به متولیان این امر تبریک می‌گویم.

امیدواری برای احیای خوشنویسی در سایه تدریس دانشگاهی

بیژن بیژنی خواننده موسیقی ایرانی که از هنرمندان خوشنویس مطرح کشور نیز هست، درباره دانشکده خوشنویسی در دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان گفت: من از این تصمیم استقبال می‌کنم. در روزگاری که هنر خوشنویسی با وجود رایانه کم‌رنگ شده است، چه‌ بسا این اقدام باعث شود هم هنرمندان خوشنویسی فعال‌تر شوند و هم این هنر در مسیر ارتقا قرار گیرد.

این هنرمند خوشنویس همچنین به لزوم بهره‌گیری دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی از اساتید کاربلد هنر خوشنویسی تأکید کرد و به‌عنوان یک پیشنهاد گفت: استادان بسیار خوبی در هنر خوشنویسی داریم که شاید بهترین آنها استاد محمد احصایی باشد. ایشان سال‌ها در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و دانشگاه‌های دیگر تدریس داشته‌اند و در زمینه خوشنویسی و نقاشی‌خط به ‌شیوه سنتی، از چهره‌های ممتاز هستند.

جای خالی هنرهای اسلامی ایرانی در نظام دانشگاهی

حسین رفیعی بازیگری است که بیشتر به واسطه اجرا در تلویزیون یا بازی در آثار طنز و کودک شناخته می‌شود؛ امّا وی پیش و بیش از بازیگری و اجرا، یک نقاش است و هنر نقاشی را، هم به‌عنوان رشته تحصیلی و هم به‌عنوان علاقه و کار خود پیگیری می‌کند. رفیعی پس از گشایش دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد محمود فرشچیان در گفتگویی، به دانشگاه آزاد اسلامی بابت این اقدام تبریک گفت و افزود: به ‌هر حال من خود جزء اولین ورودی‌های رشته نقاشی دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۶۹ هستم. سال‌هاست که با دوستان نگارگر و مجسمه‌ساز و گرافیست چه در دانشگاه و چه در محیط بیرون دانشگاه، رفیق و همکار هستیم.

این بازیگر و نقاش در ادامه گفت: در طول این سال‌ها به دلایل شغلی و برنامه‌هایی که داشتم، به کشورهای مختلفی سفر کرده‌ام. همیشه جای خالی هنرهای سنتی و هنرهای اسلامی ایرانی را در نظام آموزش عالی کشور احساس می‌کردم؛ ما را در همه جای دنیا با همین هنرها می‌شناسند، رشته‌هایی مانند نگارگری، آینه‌‌کاری، نقاشی‌هایی که مخصوص دوره قاجار بود و حتی نقاشی قهوه‌خانه‌ای تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی را باید به فال نیک گرفت.

تزریق روحی تازه به کالبد نهاد دانشگاه

نادر طالب‌زاده هم با اعلام اینکه به استاد فرشچیان ارادت خاصی دارد، انتخاب نام وی را بر دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی را کاری مناسب و ارزنده دانست؛ عنوان مناسبی برای این دانشگاه انتخاب شده است و ان‌شاءالله که ایشان همواره موفق باشند.

این کارگردان تلویزیون تصریح کرد: خودِ اسامی بزرگان و چهره‌های ماندگار به مراکز علمی و دانشگاهی روح تازه‌ای می‌دهد و برای دانشجویان انرژی‌بخش است.

توجه دانشگاه فرشچیان به بازار کار هنر

سامان احتشامی هم با اعلام این که استاد محمود فرشچیان را می‌توان بهترین نگارگر ایران‌زمین نامید، گفت: ایشان انتخاب خوبی برای تأسیس این دانشگاه محسوب می‌‌شود.

این آهنگساز و نوازنده شناخته شده پیانو از این که قرار است در کنار دانشگاه استاد فرشچیان، دهکده هنرهای سنتی برای فروش آثار هنری هنرجویان و فارغ‌التحصیلان نیز ایجاد شود، ابراز خرسندی کرد. احتشامی بر این نکته تأکید کرد که نباید بازار کار دانشجویان هنر فراموش شود.

وی در‌این‌باره گفت: دانشجویان این دانشگاه باید پس از پایان دوران تحصیل خود، پول برگزاری نمایشگاه یا امکان فروش آثارشان را داشته باشند. لازم است که هم‌زمان با کارهای اداری و آموزشی، برای این دانشگاه حامیان مالی معتبر و مطمئنی هم پیدا کنیم. یک سری حامیان مالی که به فرهنگ کشورمان کمک کنند و فقط دنبال جذب دانشجو و استاد نباشیم. البته خدا را شکر آن گونه که پیداست مواردی که من گفتم در نظر گرفته شده و انجام می‌شود.

دانشگاه فرشچیان، ثمره تلاش فرهیختگان

دکتر اسماعیل آذر مدیر گروه زبان و فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات هم بر این نکته تأکید دارد که افراد فرهیخته‌ای با جان و دل برای به ثمر رسیدن ایده استاد محمود فرشچیان تلاش کردند. تعدادی از این عزیزان از شخصیت‌های تراز اول نظام هستند. امیدوارم این پروژه در کشور ما موفق شود و شاهد ارتقای هنرهای اسلامی ایرانی باشیم.

این استاد ادبیات فارسی که اجرای آیین گشایش دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی را نیز بر‌عهده داشت، محمود فرشچیان را از دوستان هنرمند و هنردوست خود دانست. از همین رو، برای تأسیس دانشگاهی که نام ایشان را بر پیشانی خود می‌بیند، از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است.

تعامل استاد و شاگرد در بستر دانشگاه هنرهای سنتی

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت دهم نیز تقدیر از محمود فرشچیان را تجلیل از کمالات انسانی و ارزش‌های والا دانست.

دکتر سید محمد حسینی در یادداشت اختصاصی خود برای خبرگزاری آنا، با اشاره به آغاز به کار این دانشگاه با سه رشته خوشنویسی، نگارگری و صنایع دستی ابراز امیدواری کرد همان‌گونه که مدیران دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کرده‌اند، دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی به این سه رشته محدود نشود و به سمت جامعیت پیش رود.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران معتقد است: باید تنوع رشته‌ها را داشته باشیم و اساتیدی تربیت کنیم که علاوه بر تجربه، توان و خلاقیت مدارج عالی علمی را هم پشت سر بگذارند و پشتوانه‌ای برای هنرهای سنتی باشند.

حسینی در این یادداشت، به نظام آموزشی دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی هم اشاره کرد؛ نظامی که قرار است متفاوت از نظام معمولی فعلی و بر پایه تعامل استاد و شاگردی باشد.

وی در توضیح مزایای احیای این نظام گفت: در حوزه‌های علمیه بنابر یک سنت تاریخی، دروس توسط اساتید موشکافانه و عمیق ارائه می‌شود. در کنار درس، مباحثه بین طلاب صورت می‌گیرد و یک ارتباط مداوم بین استاد و شاگرد وجود دارد. شاگردپروری به ‌گونه‌ای است که طلاب، همواره کنجکاو و پرسشگر هستند و اساتید با سعه‌صدر از مباحث چالش‌برانگیز استقبال می‌کنند و این شیوه، پویایی و نوآوری را به همراه دارد. این‌طور نیست که استاد صرفاً یک‌سری محفوظات و معلومات را یک‌طرفه منتقل کند و طلاب هم بدون درک کامل، فقط داده‌های استاد را تقریر کنند و به خاطر بسپارند. این روش‌های تعلیم و تربیت به خوبی در فرهنگ سنتی ما وجود داشته و امروز هم توجه به آنها نتایج و فواید ارزنده‌ای را به ارمغان می‌آورد؛ در عین ‌حال که روش‌های جدید و ابزارهای نوین آموزشی را نمی‌‌توان نادیده گرفت و تلفیقی از این دو شیوه می‌تواند بسیار مفید و مؤثر باشد.

کیفیت محوری را فراموش نکنیم

پیام دهکردی هم ایجاد دانشگاه هنرهای سنتی استاد فرشچیان را حرکت بسیار مبارکی دانست. این چهره هنری که مدتی است اجرای برنامه شب‌های تئاتر شبکه چهار سیما را نیز بر‌عهده دارد، کامیابی این اقدام را منوط به رعایت یک شرط دانست: به ‌شرط اینکه نقایصی که پیش از این در برخی زیرساخت‌های دانشگاه آزاد اسلامی وجود داشت، در این نهاد جدید و در قالبی دیگر تکرار نشود. اگر دغدغه متولیان این دانشگاه در فرایند تدریس هنرهای سنتی به جای کمیت‌محوری، کیفیت‌محوری باشد قطعاً می‌تواند برکات بسیار زیادی را برای امروز و فردای هنر این مرز و بوم به ارمغان بیاورد.

این بازیگر و کارگردان تئاتر، نام‌گذاری اماکن و نهادهای علمی و فرهنگی به نام مفاخر و مشاهیر را رسمی پسندیده و آشنا در همه جای دنیا دانست.

دهکردی با اعلام این که نخبگان هنری و فرهنگی اسباب فخر و مباهات آن کشور هستند، گفت: حضور مفاخر هنری و فرهنگی در هر جایی مایه افتخار است، گاهی عکسشان را در نقاط مختلف شهر نصب کرده و اماکن فرهنگی را به‌نامشان می‌کنند؛ باید هم همین‌طور باشد، چون ما با این اقدام می‌خواهیم بگوییم از لحاظ هنری در چه جایگاه و ترازی ایستاده‌ایم. می‌خواهیم هویت فرهنگی و غنای هنری خودمان را به آیندگان و فرزندانمان منتقل کنیم، امیدوارم گسترش پیدا بکند، یعنی ما نام این عزیزان را در فضاهای مختلف بیشتر ببینیم. بی‌تردید چهره‌ها و اساتیدی مانند محمود فرشچیان، زنده‌یاد حمید سمندریان و زنده‌یاد عزت‌الله انتظامی از ذخایر فرهنگی ما هستند. 

گامی برای ارتقای هنر خوشنویسی

جلیل رسولی هم در گفتگویی با آنا به اين نكته اشاره كرد كه از جزئیات محتوای آموزشی این دانشگاه اطلاع چندانی ندارم، امّا باید بگویم تدریس هنر خوشنویسی به صورت دانشگاهی قطعاً کار پسندیده‌ای است و می‌تواند در ارتقای این هنر مؤثر باشد.

استاد برجسته هنر خوشنویسی کشور، وجود نهادی دانشگاهی برای آموزش هنر خوشنویسی در مکانی مشخص، با روش مدون و مبتنی بر هندسه کاری درست را مفید دانست؛چرا که پیش از این به جز آموزشگاه‌های آزاد و مراکز محدود تعلیم خوشنویسی، یک رشته دانشگاهی با این عنوان موجود نبود.

این هنرمند پیش‌کسوت گفت: باید حضور اساتید مطرح خوشنویسی در کشور را ظرفیتی دانست که بر پایه آن می‌توان دپارتمانی برای این رشته هنری داشت به این شرط که در انتخاب اساتید دقت کنیم. کسانی را انتخاب کنیم که خودشان زیر و بم این هنر را درک کرده و بتوانند آن را انتقال دهند و به اصطلاح این‌کاره باشند.

پیگیری مداوم آرزویی که اجرایی شد

با توجه به اعلام سرپرست دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد محمود فرشچیان مبنی بر این که جذب دانشجو و آغاز فعالیت علمی در این دانشگاه در مهرماه 1398 آغاز خواهد شد، به نظر می‌رسد فرصت کافی برای پی نهادن یک ساختار علمی هنری مستحکم در سایه این دانشگاه فراهم باشد. مرور اجمالی ماجرای تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی و اظهارنظرهای هنرمندان و اهالی فرهنگ و رسانه، نشان‌دهنده مسئولیت بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه راهی است که با ایده و طرح استاد محمود فرشچیان آغاز شد. همان‌گونه که در این گزارش نیز اشاره شد بسیاری از چهره‌های هنری و فرهنگی در کنار تحسین اقدام دانشگاه آزاد اسلامی، پیشنهادات خود در ارتباط با دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی را نیز ارائه کرده‌اند. پیشنهاداتی که توجه به آنها می‌تواند مدیران این دانشگاه را در رسیدن به سر منزل مقصود یاری کند.

در این گزارش در کنار بازخوانی اظهارنظرها و شرح مختصر آنچه در جریان گشایش دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد محمود فرشچیان گذشت، در پی آن بودیم تا صدای هنردوستان مشتاق و استادکاران هنرهای سنتی را به گوش مدیران این دانشگاه برسانیم. گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا به موازات پوشش خبری رویدادهای مرتبط با این نهاد فرهنگی و هنری، نقش پل ارتباطی میان اساتید و علاقه‌مندان و هنرجویان پیگیر هنرهای سنتی و دانشگاه استاد فرشچیان را نیز ایفا می‌کند.

گواه آن که در دو ماه گذشته نیز تعدادی از مخاطبان و هنرجویان مشتاق به تحصیل در این دانشگاه با خبرگزاری آنا تماس گرفتند که برای کسب اطلاعات بیشتر به دانشگاه استاد فرشچیان رهنمون شدند.

به همین منظور، علاقه‌مندان می‌توانند با شماره تماس 66461173 تماس گرفته و یا به دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد محمود فرشچیان، واقع در تهران، خیابان انقلاب اسلامی، خیابان دوازده فروردین، خیابان شهید وحید نظری، پلاک ۹۷ مراجعه نمایند.

انتهای پیام/4072/4104/خ