بنای انقلاب اسلامی بر اساس وحدت حوزه و دانشگاه است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از گناباد، 27 آذر هرسال را به نام «روز وحدت حوزه و دانشگاه» می‌شناسیم، وحدتی که به فرموده مقام معظم رهبری ازجمله بهترین و طبیعی‌ترین وحدت‌هاست. زمینه‌های گسترده‌ای برای وحدت و همکاری این دو نهاد فرهنگی و فکری و دو قشر روحانی و دانشجو که هر دو از جایگاه رفیع و ارزشمندی در جامعه برخوردار هستند وجود دارد. گام‌های مهمی نیز در این مسیر برداشته‌شده و در صورتی‌ که این وحدت کاملاً محقق شود، دستاورد آن به فرموده امام راحل، تحقق اسلام ناب محمدی خواهد بود.

به همین مناسبت و در آستانه سالروز شهادت آیت‌الله محمد مفتح که برای وحدت حوزه و دانشگاه تلاش‌های زیادی کرد و در راه آرمان و هدف بزرگش به شهادت رسید، پای صحبت استاد حوزه و دانشگاه، حجت‌الاسلام محمد تقوی مدیر گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد نشستیم. در بخشی از این گفتگو به مبحث وحدت حوزه و دانشگاه نیز پرداخته‌ شده است.

تقوی سال 1322 در روستای مند گناباد متولد و پس از مکتب، سال 1333 وارد حوزه علمیه گناباد شد و متعاقباً برای ادامه تحصیل به مشهد مقدس رفت. او هم‌زمان با تبعید حضرت امام خمینی(ره) به ترکیه به عراق رفت. در نجف اشرف دروس حوزوی سطح و سطح عالیه را به پایان رساند و وارد درس خارج و اجتهاد شد.

وی مدت 8 سال در محضر آیت‌الله خویی درس فقه و اصول را فرا گرفته، مدت 4 سال درس فقه را نزد حضرت امام خمینی (ره) گذرانده و پس از فارغ‌التحصیلی به امر امام خمینی (ره) 9 سال به فعالیت و تبلیغ در تهران مشغول شد. پس از پیروزی انقلاب برای مدیریت حوزه علمیه گناباد دعوت شد؛ زیرا طلبه‌ای می‌خواستند که درس خارج خوانده و بتواند همه دروس را تدریس کند. تقوی 16 سال مدیر حوزه علمیه شهرستان و هم‌زمان مسئولیت عقیدتی- سیاسی شهربانی گناباد را عهده‌دار و 16 سال رئیس افتخاری جمعیت هلال‌احمر گناباد بوده است.

تقوی دو خانواده‌ دارد؛ 11 فرزند، 4 پسر و 7 دختر، 11 عروس و داماد، 19 نوه و یک نبیره  که از این تعداد 16 نفر تحصیلات دانشگاهی از مقطع کارشناسی تا دکتری دارند که بیشترشان دانش‌آموخته دانشگاه آزاد اسلامی هستند. از سال 1343 که دستور تدریس در نجف اشرف گرفت 54 سال است که در حوزه و حدود 30 سال است که در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی شهرستان گناباد از تربیت‌معلم و دانشکده پرستاری آن‌وقت تا دانشگاه پیام نور، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه علوم پزشکی تدریس می‌کند و تنها مدرس دانشگاه در گناباد است که مجوز تدریس در همه دروس معارف اسلامی از نهاد مقام معظم رهبری را دارد.

در ادامه، متن گفتگوی خبرنگار خبرگزاری آنا با مدیر گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد را می‌‌خوانیم.

آنا: شما رزمنده و جانباز جنگ تحمیلی هستید، چه سالی به جبهه اعزام شدید؟

تقوی: در هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع مقدس این توفیق را داشته‌ام که 9 بار به جبهه بروم؛ سال 1362 نیز در عملیات خیبر در جزیره مجنون مجروح شیمیایی شدم و جانباز هستم.

آنا: از فعالیت در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد و مسئولیت‌ها و سمت‌هایی که داشته‌اید، بفرمایید.

تقوی: سال 1371 بنا به دعوت دکتر افضلیان رئیس وقت واحد گناباد، فعالیت خود را با این واحد دانشگاهی آغاز کردم و تا زمان بازنشستگی، رئیس دفتر فرهنگ اسلامی این دانشگاه بودم. اکنون مدیر گروه معارف اسلامی، مشاور فرهنگی و امام جماعت مسجد این دانشگاه هم هستم.

آنا: در آستانه چهلمین سال پیروزی انقلاب و سی‌وچهارمین سال فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی گناباد هستیم. آیا واحد گناباد توانسته تأثیری بر آموزش عالی و در مجموع کارنامه‌ای موفق داشته باشد؟

تقوی: دانشگاه آزاد اسلامی گناباد از واحدهای موفق در کشور است. این واحد دانشگاهی در کشور به‌عنوان قطب برق شناخته می‌شد. یادم هست مجموعه آزمایشگاهی برق و ماشین که راه‌اندازی شد، واحد گناباد در کشور سومین شهری بود که به این امکانات تجهیز می‌شد. - البته اکنون هم از بی‌نظیرترین‌هاست - اجلاس‌های ملی و سریالی برق، سه اجلاس ملی مددکاری، همایش ملی بهلول با حضور شخصیت‌های کشوری و چندین همایش دیگر برگزار شد که آورده‌های بسیاری برای دانشگاه و حتی شهرستان داشت. واحد گناباد تأثیر شگرفی بر آموزش عالی شهرستان داشته و حتی در آبادانی گناباد نیز تأثیرگذار بوده است.

در مقطعی و در چند سال اخیر با کمبود دانشجو مواجه شدیم؛ آن‌هم به دلیل کاهش جمعیت دانش‌آموزی و از همه مهم‌تر گسترش بی‌رویه برخی از مراکز آموزش عالی که بدون داشتن زیرساخت‌های لازم و اولیه و در نظر گرفتن ظرفیت و امکانات موجود واحد گناباد، راه‌اندازی شدند؛ البته مجموعه واحد گناباد اعم از هیات رئیسه، استادن، کارکنان و دانشجویان از تلاش و مساعی فروگذار نکرده‌ و کارنامه‌ای مثبت و قابل قبولی داشته‌اند و به حول و قوه الهی و با کوشش مضاعف به راهشان که اعتلا و ارتقای دانشگاه هست، با جدیت ادامه خواهند داد.

آنا: روز دانشجو را پشت سر گذاشتیم؛ تعاملی بین دانشجو و استاد وجود دارد؟ آیا خودتان با دانشجویان تعامل دارید و اصولاً به تعامل بین استاد و دانشجو اعتقاد دارید؟

تقوی: تعامل خوب و ارزنده‌ای با توجه به رعایت  ضوابطی که از سوی سازمان مرکزی دانشگاه و وزارت علوم ابلاغ می‌شود، در دانشگاه آزاد اسلامی گناباد برقرار است و این تعامل دوسویه است؛ از یک‌سو استاد باور دارد که باید دانشجو از نظر علمی اشباع شود و از سوی دیگر دانشجو باید به آنچه استاد ازنظر علمی مطالبه می‌کند، پاسخ‌گو باشد و در این مسیر نه‌تنها من، بلکه همه 12 استاد و مدرس گروه معارف دانشگاه به این مهم اعتقاد داریم و دروس را سؤال‌محور و پرسش‌محور پیاده می‌کنیم.

آنا: شما تجربه تدریس در هر دو نهاد حوزه و دانشگاه را داشته و دارید؛ کدام‌یک را ترجیح می‌دهید و هرکدام از این نهادها و دو قشر دانشجو و طلبه چه ویژگی دارند؟

تقوی: هر یک از این دو، ویژگی خاص خودش را دارد و نمی‌توان گفت کدام‌یک بر دیگری مقدم و یا ارجح است. هر دو مهم هستند؛ هرچند که در حیطه علوم انسانی، دانشگاه و حوزه در یک ایستگاه قرار دارند؛ اما آن چیزی که از دانشگاه انتظار می‌رود، به‌ویژه علوم نظری در یک میدان خاصی است. دروس حوزوی نیز رسالت انبیا و ائمه را بر عهده دارد.

دانشجو در دانشگاه پلکانی جلو می‌رود، یعنی اینکه درس می‌خواند تا امتحان بدهد، امتحان می‌دهد تا نمره بگیرد و نمره می‌گیرد برای دو منظور، ابتدا بتواند استخدام‌شده و شغلی پیدا کند و سپس به کشور خدمت کند و این البته قابل‌ احترام و مقدس است؛ اما در حوزه داستان چیز دیگری است؛ روحانی در جایگاه پیامبر و امام است. باید به میان مردم برود و آنان را ارشاد کند؛ بنابراین یک روحانی باید آنچه را که فرامی‌گیرد، در سینه برای همیشه و تا ابد حفظ کند. درمجموع سبک، فکر و مزاج درس حوزه با دانشگاه ازاین‌نظر با یکدیگر متفاوت است. روحانی می‌خواهد و باید نهفته علمی را در سینه‌اش ذخیره کند و در دانشگاه یک کانال تخصصی ایجاد می‌شود تا از آن طریق دانشجو به هدفش برسد.

آنا: برخی از دانشجویان شاید بخواهند از طریق تقلب در جلسه امتحان، نمره بهتری بگیرند، بین طلاب و در حوزه هم ازاین‌دست موارد داریم؟

تقوی: آموزه‌های اخلاقی حوزوی این کار را مشروع نمی‌داند و چنانچه لو رفت، حوزه فرد خاطی را اخراج می‌کند. در حوزه اگر طلبه‌ای تجدید شد، یک‌بار مهلت دارد تا دوره کند و اگر نمره قابل قبولی نیاورد، اخراج می‌شود؛ بنابراین تقلب و هر کار غیراخلاقی از یک طلبه و یا روحانی حتی در بیرون از حوزه سبب می‌شود از حوزه اخراج شود و حتی در حوزه دیگری اجازه تحصیل و تدریس ندارد.

آنا: پس با این اوصاف شرایط و مقررات آموزشی و قوانین بسیار دشوار و سختی در حوزه‌ها حاکم است.

تقوی: بله، ببینید یک طلبه و روحانی خط‌کش جامعه است. درصورتی‌که خط‌کش کج از حوزه بیرون برود، خط‌ها در بیرون کج خواهد شد. پس باید در مسیر و راه حوزه حرکت کند؛ چراکه طلبه و روحانی زیر نظر مرجع است؛ مرجع زیر نظر امام زمان، امام زمان زیر نظر پیامبر و پیامبر زیر نظر خداوند متعال قرار دارد.

آنا: به‌عنوان استاد حوزه و دانشگاه بفرمایید منظور از وحدت این دو نهاد فقط در زمینه علوم انسانی است یا اینکه از این گسترده‌تر است؟

تقوی: وحدت حوزه و دانشگاه به این معنا نیست که دورهم بنشینند و وحدت فیزیکی داشته باشند و یا در علوم انسانی خلاصه شود. اسلام یک دین کامل و جامع است. جابربن‌حیان که قرن‌ها غربی‌ها از کتب و دانش وی بهره می‌بردند، مسائل امروزی دانشگاه را داشته است. جابربن‌یزید جعفی هم مسائل معنوی را داشته است. حوزه و دانشگاه مکمل همدیگر هستند؛ اگر فلاسفه بگویند ما وحی را قبول نداریم، این ناقص است و پذیرفتنی نیست و چنانچه وحیانیان، آن‌کسانی که طرفدار قرآن هستند، عقل را قبول نداشته باشند، این هم ناقص است؛ پس وحی و عقل مکمل یکدیگر است و با این دو شهپر حوزه و دانشگاه است که کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی به پرواز درآمده و به سعادت می‌رسد.

آنا: آیا به آنچه هدف حضرت امام خمینی (ره) از وحدت حوزه و دانشگاه بود رسیده‌ایم؟

تقوی: مسلماً نرسیده‌ایم و تا آن اهداف فاصله‌ داریم؛ لیکن در طریق هستیم و مسلمان کسی است که اگر قله را فتح نکرده،  نباید برگردد و باید به راه خود ادامه دهد.

آنا: باید چه‌کار کرد تا آن اهداف بیشتر محقق شود؟

تقوی: باید تلاش کرد و دنباله‌رو مقام معظم رهبری بود؛ چراکه ایشان نقشه راه را ترسیم کرده‌اند. در دانشگاه‌ها دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری ایجاد و در این مسیر از زبده‌های دانشگاهی و حوزوی استفاده‌ شده است. به‌جز اینها در دانشگاه آزاد اسلامی همه امور فرهنگی، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها بر اساس منویات و تأکیدات مقام معظم رهبری تهیه و ابلاغ می‌شود. در حوزه‌ها هم به همین شکل، راه‌کارهای خوبی از سوی ایشان مدنظر قرارگرفته است.

آنا: تعامل و همکاری بین دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و به‌ویژه دانشگاه آزاد اسلامی گناباد و حوزه علمیه امام رضا (ع) و بالعکس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تقوی: بنای انقلاب اسلامی بر اساس وحدت حوزه و دانشگاه است، مؤید این مهم، شما می‌بینید که از استادان حوزه در دانشگاه و از استادان دانشگاه در حوزه استفاده می‌شود. به نظر من در دانشگاه آزاد اسلامی گناباد این تعامل به‌خوبی برقرار و حفظ‌ شده است. حجت‌الاسلام صادقی‌نسب امام‌جمعه گناباد علاوه بر تدریس، در مناسبت‌های گوناگون در واحد گناباد حضور پیدا می‌کن.، امام‌جمعه کاخک، حجت‌الاسلام خاکشور به همین شکل و دیگر روحانیون برجسته شهرستان با این واحد دانشگاهی در امر تدریس، کرسی‌های آزاداندیشی، کارگاه‌های آموزشی، مراسم و موارد مشابه همکاری دارند. عکس این قضیه را هم در حوزه داریم؛ علاوه بر این، حوزه در برخی از طرح‌های پژوهشی خود از استادان واحد گناباد استفاده می‌کند.

آنا: شما از شاگردان امام راحل هستید؛ دوست داریم از آن ایام و زمانی که در محضر ایشان تلمذ کردید، خاطره‌ای برایمان نقل کنید.

تقوی: در محضر حضرت امام خمینی (ره) بودن همه‌اش خاطره و توفیق بود. ایشان در نجف در مدرسه بزرگ آیت‌الله بروجردی که اکثر علما در آنجا تجمع می‌کردند، نماز مغرب و عشاء را به جماعت می‌خواندند. روزی طرفداران یکی از مراجع، عکس بزرگی از مجتهد خود نصب کردند. طرفداران انقلابی حضرت امام هم عکس بزرگی از امام راحل در مدرسه نصب کردند. خلاصه این کار بالا گرفت و نهایت طرفداران هر دو گروه یک درگیری باهم داشتند. خبر به امام رسید؛  ایشان به منبر رفتند و فرمودند: «من خیلی متأسف هستم برای شرایط حوزه، این خبرهای اخیر بی‌نهایت مرا دلگیر کرده، شما آمده‌اید درس بخوانید یا عکس نصب کنید؟ دین و عبادت که دعوا ندارد. چرا شیطان به پوست شما رفته است؟ در دنیایی زندگی می‌کنیم که دشمنان به فکر بلعیدن ما هستند. نه‌تنها حوزه‌های علمیه نجف و ایران، بلکه همهٔ مجامع شیعه و سنی نیز باید علیه آمریکا و اسرائیل وحدت داشته باشند». امام سپس با ناراحتی مدرسه را ترک کردند. امام راحل عظیم‌الشان از همان ابتدای نهضت اسلامی بر وحدت تأکید کردند.

آنا: و سخن پایانی....

تقوی: از شما متشکرم، علاوه بر مسئولیت‌های رسمی به‌عنوان امام جماعت مسجد دانشگاه از کارکنان، استادان و دانشجویان می‌خواهم که در نماز جماعت شرکت کنند. شهید محمدعلی رجایی می‌گفت: «به نماز نگویید کاردارم؛ به کار بگویید وقت نماز است.» از نماز اول وقت و نماز جماعت هیچ کاری مهم‌تر نیست. طواف خانه خدا در وقت نماز تعطیل می‌شود. پس همگی در نماز جماعت شرکت کنند که این مایه رستگاری و سعادت دنیا و آخرت همه ماست.

گفتگو از محمدحمید مروی‌شهری

انتهای پیام/4117/4062/خ