توافق محرمانه ایران و آژانس؛ از ادعای رسانه‌های آمریکا تا تکذیب مقامات ایرانی
مجتبی اسماعیلی، گروه بین‌الملل: روز چهارشنبه گذشته پایگاه خبری «آسوشیتدپرس» گزارش جنجال‌برانگیزی منتشر کرد و در آن مدعی توافق محرمانه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد. «آسوشیتدپرس» اعلام کرد که برطبق این توافق محرمانه، تهران خود عملیات بازرسی ویژه‌ای را از تاسیسات نظامی پارچین انجام می‌دهد.
غرب مدعی است ایران مدت‌های زیادی است که در تاسیسات پارچین اقدام به آزمایش چاشنی‌های انفجاری کلاهک‌های هسته‌ای می‌کند.
در گزارش «آسوشیتدپرس» آمده بود: طبق این توافق محرمانه، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌توانند وارد این پایگاه شوند و به‌جای آن اجازه داده شده است تا مسئولان ایرانی مشاهدات عینی خود را از برخی نقاط حساس پارچین (و نه همه آن) در گزارشی تصویری و ویدئویی ارائه کنند.
پس از چندی «آسوشیتدپرس» در متن گزارش خود تغییراتی داد و به‌طور انتخابی بخش‌هایی از توافق محرمانه ادعایی میان ایران و آژانس را منتشر کرد که «جان کری» وزیر امورخارجه آمریکا درباره آن گفت: من حتی در اثنای جلسه استماع کنگره آمریکا در جولای گذشته چنین مواردی مشاهده نکرده بودم.
خبرنگار خبرگزاری «آسوشیتدپرس» برگه‌ای که از متن آن این ادعاها را مطرح کرده است، به‌عنوان پیش‌نویس سند محرمانه نهایی معرفی می‌کند. همچنین دو منبع آگاه که نامشان فاش نشده است گفته‌اند که این پیش‌نویس اختلاف زیادی با متن توافق محرمانه ندارد. در پیش‌نویس توافق آمده است: توافق جداگانه دوم که ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آن را امضا کردند، روز 11 جولای 2015 به دست آمد.
طبق متن منتشرشده، ایران و آژانس درباره پارچین بر موارد زیر توافق کرده‌اند:
- ایران با توجه به نگرانی‌های موجود از توان نظامی ایران، باید تصاویر پایگاه نظامی پارچین را در مناطقی که مشخص شده است، به آژانس ارائه کند.
- ایران با توجه به نگرانی‌های موجود از توان نظامی ایران، باید ویدئوهای مربوط به پایگاه نظامی پارچین را در مناطقی که مشخص شده است، به آژانس ارائه کند.
- ایران باید به آژانس هفت گزارش محیطی از نقاط مختلف داخل ساختمان شماره یک که پیشتر به‌وسیله آژانس مشخص شده بود و ایران با آن موافقت کرده بود، و نیز دو نقطه خارج از مجتمع پارچین (که بر آن نیز توافق شده بود) ارائه کند.
- آژانس صحت فنی فعالیت‌های بیان شده در بندهای ۱ تا ۳ را تضمین خواهد کرد. این فعالیت‌ها با استفاده از تجهیزات اعتبارسنجی‌شده ایران که هم‌ارز با مشخصات فنی معین‌شده توسط آژانس باشند، انجام خواهند شد
- بعد از اقدامات مذکور، مدیرکل (آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) به‌عنوان مهمان افتخاری دولت ایران، همراه با معاون خود بازدید عمومی خواهند کرد.
- ایران و آژانس میزگردی فنی درباره موضوعات مرتبط با پارچین برگزار خواهند کرد.
بلافاصله پس از مطرح شدن این ادعاها بود که «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار بیانیه‌ای ناراحتی خود را از اظهاراتی درباره اینکه آژانس مسئولیت انجام برخی بازرسی‌ها (از مراکز هسته‌ای ایران) را به تهران سپرده است، اعلام کرد.
«آمانو» گفت: این‌گونه اظهارات رویه‌ای را که ما برای انجام این ماموریت مهم اتخاذ کرده‌ایم، تحریف می‌کند.
این در حالی است که «رضا نجفی» نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر جزئیات توافق محرمانه ایران و آژانس درباره بازرسی از پارچین را که به‌وسیله «آسوشیتدپرس» منتشر شده بود، تکذیب نکرد و فقط آن را «جنجال رسانه‌ای» خواند.
وی گفت: انتظار داریم که جنجال‌های رسانه‌ای تا روز اجرای توافق برجام و حتی بعد از آن نیز ادامه یابد.
از سوی دیگر معاون امور بین‌الملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، مطالب منتشرشده در برخی رسانه‌های خارجی مبنی بر دسترسی به اطلاعات مربوط به توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را گمانه‌زنی دانست.
«بهروز کمالوندی» گفت: آژانس تاکنون به تعهداتش درباره حفظ اسناد و اطلاعات محرمانه توافق دوجانبه با کشورمان پایبند مانده است و اقدامی که حاکی از نقض این تعهدات باشد انجام نشده است.
وی تأکید کرد: در برنامه همکاری ایران و آژانس برای حل و فصل موضوعات گذشته، ملاحظات کشورمان مد نظر قرار گرفته است و این برنامه به‌خوبی پیش می‌رود.
«کمالوندی» گفت: به‌همین دلیل در چارچوب اقدامات اولیه، اطلاعات مرتبط با سؤالات مدنظر آژانس را تا پیش از موعد مقرر، یعنی 15 آگوست ارائه کردیم که آژانس نیز با صدور بیانیه‌ای آن را اعلام کرد.
از سوی دیگر، «بیزنس اینسایدر» در گزارش خود می‌نویسد: تاسیسات پارچین به خودی خود مهم نیستند ولی فعالیت‌هایی که در این پایگاه در سال‌های متمادی انجام شده است، حساسیت مقام‌های غربی را برانگیخته است. «ارون اشتاین» پژوهشگر مرکز خذمات تحقیقاتی «فاکس» گفته است که «پارچین» موضوعی است که برای گمراه کردن افکار از موضوعات مهم و واقعی طراحی شده است. ایرانی‌ها در آنجا هیچ چیز ندارند زیرا این پایگاه دارای هیچ مورد ارزشمندی نیست.
اما توافق نهایی تاکید می‌کند که هریک از طرف‌ها باید از نقشه راه وضع‌شده به‌وسیله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبعیت کنند.
| توافق نهایی تاکید می‌کند که هریک از طرف‌ها باید از نقشه راه وضع شده به‌وسیله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبعیت کنند |
«علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در اوایل آگوست گذشته به رسانه‌های حامی دولت گفته بود: یکی از اهداف ایران از مذاکره، کاهش حضور این سازمان در داخل کشور بود.
در گزارش منتشر شده به‌وسیله مرکز تحقیقات شرق دور واشنگتن آمده است: «صالحی» گفته بود که ما نسبت به آژانس نگاه خوشبینانه‌ای نداریم. ما تردیدی نداریم که آنها خواهان گسترش اطلاعات خود از فعالیت‌های ما هستند و بنابراین، ما نیازمند هشیار بودن درباره اطلاعاتی هستیم که به آنها ارائه می‌کنیم. ما جز با آژانس، هیچ تعاملی با غربی‌ها نخواهیم کرد زیرا آنها را جاسوس می‌دانیم. ما خواستار تعامل با همه کشورهایی هستیم که برنامه هسته‌ای در اختیار دارند. ما «شیوه‌ها و راهکارهایی» برای جلوگیری از ارائه اطلاعات به بازرسان آژانس در اختیار داریم اما همانگونه که ان را درگذشته افشا نکرده بودیم، در آینده نیز با این شیوه اطلاعات لازم را به آنها نخواهیم داد.
«بیزنس اینسایدر» نوشت: این «شیوه‌ها و راهکارها» که ایران در مقابل آژانس به‌کار می‌گیرد اکنون دست‌کم در موضوع پارچین آشکار شده است. توافق ویژه‌ای که درباره پایگاه نظامی پارچین به دست آمده است، بخشی از معاهده بزرگتری است که مجوز حضور بازرسان آژانس در پایگاه‌های دیگر را می‌دهد، پایگاه‌هایی بسیار مهم که تاکنون ناشناخته باقی مانده‌اند. با وجود این، توافق اجرایی دیگری نیز وجود دارد که دسترسی بازرسان آژانس و اشخاص همراه آنان را به تاسیساتی که جزئی از برنامه تحقیقاتی ایران است، محدود می‌کند.
انتهای پیام/