رجایی: سفید بالک ایرانی مضرترین نوع این حشرات است/ مختاری: جمعیت عسلک‌پنبه در حال کاهش است
آرزو میرزاخانی، گروه اجتماعی- «سفید بالک»، نام حشره‌ای است که این روزها صدای اعتراض شهروندان تهرانی را درآورده است. در خیابان که قدم می‌زنی خواه ناخواه متوجه اعتراض افرادی می‌شوی که به گفته آنان سفید بالک را از چشم و دهانشان بیرون می‌کشند. محمد یکی از این رهگذران است که با عصبانیت می‌گوید: « هوا که گرم می‌شود، هجوم این حشره هم انگار بیشتر و در مدت کوتاهی که در خیابان قدم می‌زنی تمام لباس و سر و صورتت از حمله این حشره سفید می‌شود.»
او بر این باور است که جمعیت سفید بالک هر سال بیشتر از سال قبل می‌شود و اگر وجود این حشره به بیماری انسان منجر نشود، حداقل‌اش این است که به شدت مزاحمت ایجاد کرده و فرد را عصبی می‌کند و کسی هم انگار نمی‌تواند راهکار موثری برای از بین بردن این حشره در شهر در پیش بگیرد.
جمعیت سفیدبالک افزایش نیافته است
رئیس سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران که مسئول رسیدگی به این موضوع در شهر است در این باره به آنا می گوید: «جمعیت این حشره به هیچ وجه افزایش نیافته و بررسی کارشناسان ما نشان می‌دهد که امسال هجوم سفید بالک‌ها به تهران یک چهارم سال گذشته است که این خود نشان دهنده کاهش جمعیت این حشره در پایتخت است.»
محمد مختاری تاکید می‌کند: «با استفاده از روش‌هایی که برای کنترل این حشره در نظر گرفته شده است، به احتمال زیاد سال آینده دیگر این حشره را در شهر نخواهیم دید زیرا سال گذشته در 8 منطقه از شهر تهران سفید بالک طغیان کرده بود اما امسال تنها در دو منطقه 12 و 6 این حشره مشاهده شده و بازرسی هر روزه بازرسان ما نشان می‌دهد جمعیت سفید بالک رو به کاهش است.»
او در ادامه یادآور می‌شود: «با توجه به طغیان آفت سفید بالک در سال گذشته واحد گیاه‌پزشکی سازمان فضای سبز و پارک‌ها اقدامات کنترلی خود را در قالب مدیریت تلفیقی آفات (IPM) با اجرای فعالیت‌هایی از قبیل جمع‌آوری بقایای گیاهی به ویژه برگ‌های درختان توت که احتمال فرم زمستان‌گذران آفت بر روی آنها وجود داشته است، روغن پاشی درختان و کانون‌های آلوده به منظور از بین بردن فرم زمستان‌گذران آفت با روغن‌های پارافینی که جزو ترکیبات شیمیایی خطرناک محسوب نمی‌شوند، پایش مستمر جمعیت آفت در مناطق مختلف شهری توسط کارشناسان گیاه‌پزشکی، تهیه دستورالعمل کنترل تلفیقی و ابلاغ آن به تمامی مناطق شهرداری تهران، آبشویی‌های مستمر و منظم درختان به منظور کاهش جمعیت آفت، نصب تله‌های چسبنده (نوار و کارت‌های زردرنگ) جهت جلب و جذب آفت و تعویض آنها به صورت دوره‌ای به نحوی که شهروندان با مشاهده نزدیک سطوح کارت‌ها و نوارهای زردرنگ چسبنده قادر به مشاهده هزاران سفید بالک چسبیده به آنها هستند که بدون استفاده از سموم شیمیایی از چرخه فضای سبز شهری خارج شده‌اند.»
مختاری گفت: «از بهار سال جاری نیز کمیته‌ای مشترک از نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، اساتید دانشگاهی، سازمان محیط‌زیست و سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران به منظور کنترل آفت تشکیل و به طور مستمر بازدیدهای میدانی و جلسات مشترک برای ارائه راهکارهای لازم برگزار می‌شود. همچنین برپایی جلسات هم‌اندیشی گیاه‌پزشکی به منظور ایجاد تعامل و هماهنگی بین مناطق مختلف شهرداری تهران برای کنترل آفت مذکور بصورت منظم در جریان است و به منظور حفظ سلامتی شهروندان و همچنین پیشگیری از مخاطرات زیست محیطی هیچگونه سم پاشی با سموم شیمیایی خطرناک انجام نمی‌شود.»
به گفته رئیس سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران، سیکل زندگی این آفت به صورتی است که شکل بالغ آن از اواسط مرداد ماه به بعد (تا زمان سرد شدن هوا) به صورت حشرات پروازی در می‌آید و به همین دلیل است که شهروندان متوجه حضور آفت می‌شوند.
سفیدبالک ایران مضرترین نوع این حشره است
یک حشره‌شناس و عضو هیات علمی موزه تاریخ طبیعی اشتوتگارت آلمان اما با رد گفته‌های رئیس سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران در خصوص مبارزه با سفیدبالک و احتمال از بین رفتن صددرصدی آن در کشور به آنا می‌گوید:« نام لاتین این حشره « Bemisia tabaci» است. تنوع بالای درون گونه‌ای این حشره سبب شده تا تیپ‌های زیستی (بیوتایپ) مختلفی از آن در نقاط مختلف جهان شناسایی شود و در ایران ما تیپ «ب» این گونه را داریم که در واقع یکی از مضرترین تیپ‌های آن است. به این دلیل که رژیم غذایی آن عمدتا محصولات کشاورزی و به ویژه صیفی‌جات و گل و گیاهان پارکی است. اساسا منشا این تیپ هم غرب خاورمیانه بوده که در حال حاضر پراکنش جهانی است.
حسین رجایی می‌گوید: «جمعیت این گونه اخیرا به حالت شکوفایی درآمده است و علت افزایش تعداد آن این است که اساسا جمعیت‌ها، رشد تصاعدی دارند؛ به این معنی که اگر سیستمی (مثلا دشمن طبیعی آن) برای کنترل جمعیت وجود نداشته باشد در عرض چند نسل یک جمعیت کوچک به جمعیتی عظیم تبدیل می‌شود. این اتفاق اخیرا در ایران برای سفیدبالک افتاده است.»
او یادآور می‌شود که این حشره به طور مستقیم برای انسان خطرناک نیست یعنی نه بیماری انسانی منتقل می‌کند و نه نیش می‌زند اما متاسفانه خطرات غیر مستقیم آن بسیار بیشتر است چرا که با تغذیه از گیاهان و ترشح ماده‌ای چسبناک بنام عسلک بر روی برگ، سبب رشد کپک‌های سیاه بر روی برگ شده و در نتیجه سطح فتوسنتز گیاه را به حداقل می‌رساند و در نهایت سبب مرگ گیاه می‌شود. بنابراین تا همینجای کار، از بین رفتن گیاهان (آن هم گیاهانی که در این خشکسالی آبیاری شده‌اند) خسارتی غیر قابل جبران است.
رجایی بر این باور است که بدتر از آن کشاورزان با سمپاشی شدید و بی‌وقفه باعث پراکنش آلاینده‌ها و سموم در طبیعت شده و خاک و آب و هوا را آلوده می‌کنند که این اقدام به جز بیماری‌های انسانی سبب مرگ جانوران دیگر (مثل پستانداران و پرندگان و ماهی‌ها و حشرات) در منطقه می‌شود.
مدرس دانشگاه هوهنهایم آلمان همچنین در خصوص روش‌های مبارزه با این حشره نیز می‌گوید: «متاسفانه روش‌های معمول مبارزه با این حشره و البته بیشتر آفات در ایران، استفاده از سموم کشاورزی است و هیچ کنترلی هم بر میزان مصرف سموم نیست. روش‌های مدرن دیگر (مثل روش‌های تلفیقی یا استفاده از دشمنان طبیعی) نیازمند دانش پایه است.اما از آنجا که ما دشمنان طبیعی و نیز بسیاری از خصوصیات رفتاری و بیولوژیک آفات ایران را نمی‌دانیم، مطالعات در این حوزه، در ایران هنوز در ابتدای راه است.
این کارشناس حشره‌شناسی در آلمان، تاکید می‌کند: «نادیده گرفتن مطالعات علوم پایه و تحقیقات سیستماتیک جانوری و گیاهی در ایران همیشه منشا خسارت‌ها و خطاهای بزرگ اینچنینی بوده است.»
انتهای پیام/