پروژه‌ای که در رفع خشکسالی ایران مؤثر نیست

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، با توجه به خشکسالی‌ اخیر در کشور و بحث کم‌بارشی که به‌دلیل تغییر اقلیم در ایران در طول سال‌های گذشته رخ داده بود، بحث باروری ابرها (cloud seeding) مورد توجه مدیران کشور قرار گرفت.

باروری ابرها نوعی رفتار هوشمندانه با ابر به منظور افزایش بارش است که معمولاً از طریق پاشیدن یدور نقره  به داخل ابر و به منظور افزایش تعداد هسته‌های میعان یا تراکم  ابر انجام می‌شود. این پروژه‌ای است که در کشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و البته بسیار پرهزینه بوده و بعضاً با آنچه که مورد انتظار است هم‌خوانی ندارد. 

این اقدام از حدود 40 سال قبل در کشورهای اروپایی و آمریکایی مورد استفاده قرار می‌گرفت ولی تحقیقات موثقی که بتوان با استفاده از آن به کارایی این شیوه استناد کرد در دسترس نیست.

در همین زمینه صادق ضیائیان در گفتگویی که با خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا داشت، در مورد بارورسازی ابرها در ایران و در پاسخ به این سؤال که آیا توسط این علم و با روش بارورسازی ابرها می‌توان مشکل خشکسالی کشور را حل کرد، اظهار کرد: نه نمی‌توان خشکسالی ایران را با این شیوه حل کرد هرچند ما منکر کل فرآیند باروری ابر و عملکرد آن نیستیم اما با این حجم بارش تولیدی از طریق باروری ابر نمی‌توانیم خشکسالی را رفع کنیم و نه‌تنها در ایران بلکه در هیچ جای دنیا نیز کشوری را نمی‌شناسیم که مشکل کم‌آبی و خشکسالی خود را این‌گونه حل کرده باشد.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی درباره چرایی این موضوع نیز گفت: روش باروری ابرها در هر منطقه، هر زمان و هر اقلیم و جغرافیایی پاسخگو نیست و باید روی ابرهای خاص و در شرایط خاصی این عملیات صورت گیرد به عنوان مثال باروری ابرها نیاز به اطلاعات دقیق میکروفیزیک ابر دارد و آن را روی هر ابر و بارشی نمی‌توان انجام داد همچنین کسب اطلاعات دقیق ابر نیازمند ابزار و امکانات و تجهیزات خاصی مانند ماهواره‌های کی‌باند است که در ایران وجود ندارد و درصد کمی از ابرها شرایط باروری ابر را دارند.

وی با اشاره به اینکه باروری ابرها علمی از علوم هواشناسی است که در سراسر دنیا شناخته شده است، یادآور شد: باروری ابر ذرات جاذبه و رطوبت در ابر را افزایش می‌دهد و با چسبیدن قطرک‌ها باعث ایجاد قطره بزرگ و بارش ابر می‌شوند در حالی که اگر این اقدام به صورت ناشیانه و بدون اطلاعات دقیق از میکروفیزیک ابر انجام شود احتمال دارد بیش از نیاز ابر این ذرات را وارد کنند که منجر به لغو بارش طبیعی می‌شود و این موضوع یکی از مخاطرات ناشی از باروری ابر بدون کارشناسی است.

این مقام مسئول در مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی گفت: هر یک پرواز محدوده کوچکی را در برمی‌گیرد و به عنوان مثال میزان بارش در یک محدوده کوچک مانند شهر تهران شاید 10 میلی‌متر در منطقه باشد و در بهترین حالت این شرایط شاید موجب افزایش 10 تا 15 درصدی بارش شود که میانگین بارش به 11 میلی‌متر می‌رسد که با یک میلی‌متر بارش نیز مشکل کم آبی تهران حل نمی‌شود و حتی محلی برای جمع آوری آب حاصل از بارش‌ها نداریم.

ضیائیان در پاسخ به این سؤال که با استفاده از روش باروری ابرها چه میزان افزایش بارندگی را خواهیم داشت، اظهار کرد: براساس گزارش اخیر سازمان جهانی هواشناسی تاکنون در دنیا روش‌های دقیقی مبنی بر اینکه یک ابر به حالت طبیعی چقدر بارش دارد یا با روش باروری ابر چه میزان می‌توانیم آن را بارور کنیم به دست نیامده است.

وی افزود: کشور امارات از سال 2016 حدود 5 میلیون دلار روی پروژه بارورسازی ابرها سرمایه‌گذاری کرده و عملیات بارورسازی را روی 177 ابر انجام داده اما براساس آخرین گزارش‌ها هنوز هم حدود 99 درصد آب خود را از آب‌شیرین‌کن‌ها تأمین می‌کند و باروری ابر تأثیری در این زمینه نداشته است.

به گفته رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، مرکز باروری ابرها زیر مجموعه وزارت نیرو در استان یزد عملیات باروری ابر را انجام می‌دهد برهمین اساس اطلاعاتی مبنی بر انجام اینکه عملیات باروری ابر در کدام مناطق و استان‌ها صورت گرفته در دست نیست.

ضیائیان یادآور شد: ایران در 10 سال گذشته درگیر خشکسالی است و شاخص در دوره سال 81 تاکنون دوره‌های بلندمدت مختلف خشکسالی را شاهد بودیم و شاهد سطوح مختلف کم‌بارشی بودیم. طی سالیان گذشته میزان بارش باران هر سال کمتر شده به نحوی که در 50 سال گذشته حدود 50 میلیمتر متوسط بارش کم شده است. همچنین متوسط بارش 10 سال گذشته ما حدود 210 میلیمتر است که این میزان در دهه‌های 40 و 50 تا اواسط دهه 70 متوسط بارش ما حدود 270 میلیمتر بوده و پس از آن سیر نزولی داشته است.

به گفته ضیائیان، در سال‌های گذشته شاهد کم‌بارشی مستمر در کشور بودیم و اگر تاکنون عملیات باروری ابر انجام شده عملاً در رفع خشکسالی کشور مؤثر نبوده است. ایران از سال 87 شاهد روند کم‌بارشی بود و تجربیات متعدد کشورهای مختلف از جمله آمریکا، ژاپن، استرالیا و کشورهای پیشرفته و دارای تکنولوژی نیز از رفع خشکسالی با استفاده از روش باروری ابر گزارش نداشته و حتی خشکسالی کالیفرنیا نیز با استفاده از باروری ابر حل نشده است در حالی که بسیاری از کشورها با استفاده از پلیس آب، مدیریت و رصد چاه‌های آب، هوشمندسازی چاه‌ها، تهیه و تدوین سند آب، صرفه‌جویی و استفاده از کاهنده آب موجب بازگشت حجم عظیمی از آب به چرخه منابع آبی موفق به مدیریت منابع آبی شده‌اند.

وی ادامه داد: این امر مستلزم مشارکت تمام قوا است و باید همه مردم و دستگاه‌های اجرایی در این زمینه همکاری کنند زیرا باروری ابر فرآیندی خزنده و طولانی و زمان‌بر است، فرهنگ‌سازی مردم و کاهش مصرف آب و تهیه سیکل‌های برگشتی جزو مسائلی است که باید برای مدیریت منابع آب صورت گیرد.

براساس این گزارش، روز گذشته عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با یکی از رسانه‌ها سازمان هواشناسی را مرجع پاسخگویی و اظهار نظر در مورد باروری ابرها دانسته و گفته بود: شاید در مناطقی مانند گیلان و مازندران بتوانیم پروژه باروری ابر را اجرا کنیم اما در برخی مناطق این شیوه پاسخگو نیست و حتی شاهد افزایش 2 میلی‌متر بارندگی هم در این مناطق نبودیم.

انتهای پیام/4044/پ