چرا اتاق درمان و نه اتاق مدیریت بحران؟

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، به اعتراف کارشناسان و متخصصان اهل‌فن در حال حاضر کشور با چالش‌های مختلفی در بخش صنعت، معدن و تجارت مواجه است. رتبه 124 فضای کسب‌وکار، ضعف در رقابت بنگاه‌های صنعتی با رقبای خارجی، واردات بی‌رویه و قاچاق کالا، تسهیلات گران‌قیمت، وجود نیروی کار مازاد و فاقد مهارت، عدم استقرار بنگاه‌های بزرگ بر زنجیره ارزش معدن و صنایع، خام فروشی، افزایش شدید هزینه‌های مبادله، حجم پایین سرمایه‌گذاری خارجی و... به‌عنوان ابر چالش‌های این وزارتخانه مطرح می‌باشند. این مشکلات در کنار تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی، کار وزیر جدید  صنعت، معدن و تجارت را به‌عنوان عریض و طویل‌ترین وزارتخانه کشور بسیار پیچیده و مشکل نموده است.

خوشبختانه در جلسه رأی اعتماد به وزیر محترم صنعت معدن و تجارت در روز شنبه پنجم آبان 1397 برای اولین بار شاهد بیان مفهومی جدید در ادبیات مدیریت کلان کشور توسط وزیر محترم بودیم که می‌تواند نقطه عطفی در سپهر مدیریتی کشور تلقی شود.

آقای دکتر رضا رحمانی وزیر صنعت معدن و تجارت در ابتدای سخنان خودشان مطرح کردند در شرایط فعلی بجای تشکیل اتاق بحران قصد دارند اتاق درمان در وزارتخانه ایجاد کنند.

چرا اتاق درمان و نه اتاق مدیریت بحران؟

این مفهوم را از منظر مدیریت استراتژیک می‌توان از چند بعد موردبررسی و ارزیابی قرارداد.

تجربه چند سال گذشته نشان داده مدیران ارشد کشور در استفاده از تکنیک‌های مدیریت بحران در شرایط مشابه مانند آتش‌نشان عمل کرده و منتظر می‌مانند تا اگر جایی آتش گرفت، با اعزام نیرو آتش را خاموش کنند؛ هرچند که مهار و خاموش کردن آتش‌کار درستی است ولی برای کسی که مثلاً خانه‌اش آتش‌گرفته، این پایان ماجرا نیست و برای بازگشت به روال عادی، آغاز بوده و برای بازگشت به روال سابق باید مشقات بسیاری را متحمل شود؛ بنابراین استفاده از واژه اتاق درمان را می‌توان پنجره‌ای نو در نگاه مدیریت کلان تعریف کرد که نیاز به پردازش آن و مختصات علمی و عملی دارد.

اول باید ببینیم این مفهوم (اتاق درمان) در چه حوزه‌ای مورداستفاده قرارگرفته و در وضعیت فعلی صنعت و معدن و تجارت چه کاربردی دارد؛ واژه اتاق درمان به‌صورت تخصصی در حوزه روانشناسی و روان‌پزشکی و روانکاوی به‌کار می‌رود. وقتی شخصی برای روان‌درمانی یا مشاوره مراجعه می‌کند، اتاق درمان نخستین جایی است که باید شخص در آن حاضر شود تا بتواند با درمانگر یا مشاور خود ملاقات کند. داشتن حس خوب به اتاق درمان درروند مشاوره و روان‌درمانی لازم است و این حس خوب می‌تواند از نوع احساس امنیت و راحتی باشد. اتاق درمان جایی است که مراجعه‌کننده می‌آید تا در آنجا در کمال امنیت تمام حرف‌ها، باورها، هیجانات، ناکامی‌ها و آرزوهایش را بدون حس قضاوت شدن بیان کند. گوش شنوا می‌خواهد، درمانگر صبوری را می‌خواهد که بدون آنکه سخنان مهمش را قطع کند، به‌تمامی حرف‌هایش گوش کند. می‌خواهد نصیحت نشنود، مقایسه نشود، برچسب نخورد، دردش نادیده نگرفته نشود، تحقیر نشود و حس کند آنجا دیگر می‌تواند بدون هیچ ترسی خودش باشد.

با این تعاریف تخصصی باید گفت امروز نیاز واقعی حوزه صنعت، معدن و تجارت همین مفاهیم است تا اتخاذ سیاست‌های متناقض مقطعی.

به اعتقاد کارشناسان در شرایط حاضر عمده هدف‌گذاری امریکا در تحریم‌های ظالمانه از بین بردن احساس اعتماد و احساس امنیت در اقتصاد کشور هست. (نقش هیجان در افزایش قیمت ارزهای خارجی و ... را می‌توان در این قالب ارزیابی کرد)

استفاده از واژه اتاق درمان از سوی وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت نشان از نگاه واقع‌گرایانه‌ای‌شان به چالش‌های حادث‌شده در این حوزه دارد.

حال این سؤال مطرح است که چرا توجه به احساس امنیت و افزایش احساس اعتماد در شرایط فعلی تولید و تجارت اهمیت دارد؟ در همه جوامع و به‌ویژه جامعه ایران آنچه بسیار اهمیت دارد اعتماد است؛ اعتماد متقابل بین حکومت و مردم ازیک‌طرف و بین خود مردم از طرف دیگر. در مرحله بعد؛ امید به آینده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

شرایطی که در آن قرارگرفته‌ایم، به‌گونه‌ای است که باید به هر قیمتی بایأس و ناامیدی  مقابله کنیم؛ این اتفاق مهم قطعاً با سخنرانی، شعار،  وعده و نصیحت جنبه عملی به خود نمی‌گیرد؛ امید به آینده و جلب اعتماد با اتخاذ استراتژی‌های مناسب و با عمل و برنامه اتفاق خواهد افتاد؛ یعنی مردم باید نشانه‌هایی از عمل را ببینند. لازم به ذکر است تمام این اتفاقات در دولت یا حاکمیت روی نمی‌دهد، اما سلسله‌جنبان ایجاد اعتماد و امید به آینده در دست دولت و حکومت است. این نکته بسیار مهمی است که در این مقطع باید به آن توجه شود.

اهمیت برنامه ارائه‌شده توسط وزیر صنعت معدن و تجارت

یکی از مسائل مهم فعلی،  بررسی برنامه وزیر محترم و نوع سیاست‌گذاری در وزارتخانه مطبوع متناسب با شرایط موجود و آینده است.

 به اعتقاد کارشناسان سیاست‌گذاری باید به نحوی باشد که مردم به آن اعتماد کنند و بعد آثار عینی آن را در عمل ببیند.

جمهوری اسلامی در طول چهل سال گذشته شرایط بدتر از تحریم‌های موجود را نیز تجربه کرده؛ مانند دوران جنگ. در آن دوران از طرفی وضعیت ارزی دچار مشکل بود و از طرفی دیگر  منابع کمتری در اختیار بود ولی هیچ‌گاه با  بحران‌هایی  که در حال حاضر جامعه با آن روبه‌روست به این شکل مواجه نشد؛ زیرا در سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌ها مردم محور بود و در برنامه‌ریزی و اجرا اولویت میزان جلب مشارکت مردم در اجرا بود.

با این توضیح و مقدمه باید گفت استراتژی اتخاذشده توسط وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت در استقرار اتاق درمان نشان از انتخاب استراتژی بحران ستیزی به‌جای بحران پذیری توسط ایشان را دارد که قطعاً با توجه به شاخصه‌های بهبود محیط کسب‌وکار و تکیه‌بر توانمندی داخلی در پرتو اقتصاد مقاومتی نتایج خود را نشان خواهد داد.

دکتر علی‌اکبر رضایی

عضو هیأت علمی دانشگاه و متخصص مسائل مدیریت و خط‌مشی گذاری

انتهای پیام/4092/4083/خ