فوبیای سوسک و ارتفاع و راه‌های درمان آن

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از روزنامه خراسان، فرد مبتلا به فوبیا ممکن است حتی از تصور قرار گرفتن در موقعیت خاص هراس آور یا تصور نتایج ناشی از مواجهه با موقعیت هراس آور نیز دچار اضطراب شود. این گونه ترس ها بسیار فلج کننده است و فرد را در انجام فعالیت های شغلی و اجتماعی دچار مشکل می کند.

با 3 نوع فوبیا آشنا شوید

فوبیا ها انواع مختلفی دارد. یکی از آن ها، فوبیا اجتماعی است که در آن فرد از این که مورد توجه، ارزیابی یا انتقاد دیگران قرار گیرد بسیار می ترسد مانند افرادی که از سخنرانی در جمع می ترسند. در چنین شرایطی فرد تصور می کند که زیر ذره بین دیگران قرار دارد و بقیه در همه حال، مشغول ارزیابی و حتی سرزنش و تحقیر وی هستند. این افراد از این که کاری کنند که موجب شرمندگی آن ها شود، نگران هستند و در موقع صحبت کردن صدایشان می لرزد، صورتشان سرخ می شود و لرزش دست پیدا می کنند. دسته دیگری از فوبیا ها به فوبیا های ساده یا اختصاصی معروفند و بسته به شی یا موقعیت هراس آور، انواع مختلفی دارند نظیر ترس از ارتفاع، ترس از حیوانات، ترس از قرار گرفتن در اماکن بسته مانند آسانسور، ترس از وقایع طبیعی مانند توفان، رعد و برق و ... که باعث اجتناب فرد از موقعیت های هراس آور می شود؛ به طور مثال ممکن است فرد به دلیل ترس از هواپیما حاضر باشد مسافت های طولانی بین شهری را با وسایل دیگر به سختی طی کند ولی هرگز سوار هواپیما نشود یا مثلاً بیشتر ما از مار یا کروکودیل می ترسیم، ولی چنین ترسی باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره ما نمی شود گاهی ممکن است فردی از سوسک بترسد و این ترس به حدی باشد که در ساعاتی از روز که احتمال بیرون آمدن سوسک ها وجود دارد، از رفتن به حمام اجتناب کند. نوع سوم فوبیا بیرون هراسی یا گذر هراسی است که در آن فرد از رفتن به موقعیت هایی که فکر می کند در مواقع اضطراری فرار کردن یا کمک گرفتن در آن جا مشکل است، اجتناب می‌کند مانند ترس از ورود به مکان های شلوغ یا ترس از استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و ترس از فاصله گرفتن از خانه. این بیماران معمولا وقتی در خانه هستند احساس ایمنی می کنند و هر قدر فاصله آن ها از آن جای امن دورتر شود، بیشتر می ترسند.

علایم شایع مبتلایان به فوبیا

علایم شایع فوبیا عبارتند از مشکل در تنفس، افزایش ضربان قلب، احساس تنگی و درد در قفسه سینه، لرزش، احساس دیوانگی، پیچش در شکم، عرق کردن، احساس نیاز شدید به فرار، ترس از دست دادن کنترل یا دیوانگی، احساس مرگ قریب الوقوع.

دلایل ابتلا به فوبیا

درباره علت بروز فوبیا مجموعه ای از عوامل زیستی-وراثتی در کنار عوامل محیطی و روان شناختی مطرح است. به نظر می رسد برخی از افراد به لحاظ ژنتیکی مستعد اختلالات اضطرابی از جمله فوبیا هستند. عده ای از روان شناسان نیز معتقد به اصل یادگیری هستند و فوبیا را نوعی واکنش شرطی شده تلقی می کنند. به طور مثال کودکی که با یک گربه خانگی بازی می کند ممکن است بدون قصد، دم او را بکشد و گربه به او آسیب برساند. در این صورت کودک با ترس و ناراحتی واکنش نشان می دهد و یاد می گیرد که در آینده از گربه اجتناب کند. از دیدگاه روانکاوی علت مشکل به تعارض های درونی و تکانه های ناخودآگاه مربوط می شود. ممکن است مکانیزم جابه جایی نقش داشته باشد، بدین معنی که ترس و اضطراب فرد از یک فرد یا موقعیت اضطراب زا به اشیا یا موقعیت های دیگر منتقل شود.

اجتناب به جای درمان

برای درمان این اختلال، ترکیبی از درمان های دارویی و غیر دارویی موثر شناخته شده است. یکی از رایج ترین روش های درمان فوبیا، درمان رفتاری- شناختی است که طی آن از شیوه حساسیت زدایی استفاده می شود. مسلماً فرد مبتلا به فوبیا از تمام موقعیت های هراس آور اجتناب می کند. اگر چه اجتناب در کوتاه مدت احساس بهتری به فرد می دهد اما مانع از این می شود که یاد بگیرد چگونه با ترس های خود مقابله کند و تجربه کنترل موقعیت را به دست آورد. در نتیجه فوبیا در طول زمان در ذهن فرد خطرناک تر و شدیدتر می شود.

از شیوه حساسیت زدایی بهره ببرید

در شیوه حساسیت زدایی، فرد با یک روش مرحله به مرحله در معرض موضوع یا موقعیتی که از آن ترس دارد، قرار می گیرد و این تماس آن قدر ادامه می یابد تا ترس به تدریج کم شود. در این روش فرد با کمک درمانگر نخست در ذهن خود و به صورت تجسمی و سپس در واقعیت با عامل ترس مواجه می شود. به عنوان مثال، اگر فردی از عنکبوت ترس دارد، از او می خواهند تا ابتدا آن را در ذهن تجسم کند، سپس عکس هایی از عنکبوت را ببیند و سرانجام در واقعیت به یک عنکبوت نگاه کند. این مراحل از کمترین سطح ایجاد کننده ترس تا بالاترین سطح ایجاد کننده ترس با کمک درمانگر مشخص می شود و همزمان با انجام رویارویی روش های آرام سازی، اجرا و از سوی روان درمانگر حمایت و کنترل می شود. با تکرار این تجربه، فرد درمی یابد که اگر چه آن موقعیت ناخوشایند است اما زیان بار نیست و هر بار که فرد در معرض عامل ترس قرار بگیرد توانایی کنترل بر آن ترس در وی بیشتر می شود و بیمار به واسطه رویارویی با چیزهای ترسناک چگونگی برخورد موثر با آن ها را از نو یاد می گیرد. در خور ذکر است که به دلیل اهمیت این موضوع و مشکلاتی که ممکن است در اثر اجرای اشتباه روش های درمان فوبیا ایجاد شود، به مبتلایان فوبیا توصیه می شود که به هیچ وجه خودشان به سراغ روش های درمان نروند.

چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟

اگر ترس های شما توانایی های شما را برای هدایت یک زندگی کامل و عادی مختل کرده است و هنوز به پیشرفتی برای مقابله با آن دست نیافته اید، اگر به نظر بیشتر افراد پیرامونتان، آن چه شما را نگران می کند چندان یا اصلا نگران کننده نیست، اگر از حضور در موقعیت های هراس آور اجتناب می کنید و اگر از لرزش، تعریق یا احساس خجالت، هنگام قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی رنج می برید یا احساس می کنید که فاقد توانایی های اجتماعی هستید، به شما توصیه می شود که حتما برای حل مشکلتان به یک مشاور متخصص مراجعه کنید.