رکورد معاملات آنلاین در سال 97 شکست

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، مطهره مروج مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در‌خصوص تأثیر چشمگیر پیشرفت‌های فناورانه بر مدل‌های عملیاتی بازار، فرایندها و نحوه ارائه خدمات در بازارهای سرمایه، گفت: فناوری اطلاعات در بازار سرمایه به‌عنوان محرک بخش کسب‌وکار جهت گسترش و بهبود کارکردها در نظر گرفته می‌شود و در‌حال‌حاضر با افزایش پیچیدگی‌های بازار سرمایه، راهکارهای مبتنی بر فناوری‌های اطلاعاتی نوین نقشی مهم در حل مشکلات بازار سرمایه دارد.

نایب‌رئیس هیأت مدیره شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، خاطرنشان کرد: افزایش سرعت افشای اطلاعات، بهبود کیفیت اطلاعات، انواع مختلف دسترسی‌های اینترنتی، وب‌سایت‌های مختلف اطلاع‌رسانی و تحلیلی و همچنین نرم‌افزارهای موبایل و معاملات آنلاین (دسترسی سرمایه‌گذاران به اطلاعات) که در بازار سرمایه نمود پررنگی داشته‌اند، همگی باعث افزایش حجم و ارزش معاملات، افزایش شفافیت بازار و اثربخشی و رشد بیشتر در بورس شده‌اند.

وی در ادامه به نمونه‌هایی از کاربردهای کلیدی فناوری اطلاعات در بازار سرمایه ایران اشاره کرد و گفت: سامانه‌های حیاتی بازار مانند سامانه‌های معاملات، پس از معاملات و همچنین سیستم‌های نظارتی، اطلاع‌رسانی و افشا، به‌عنوان نمونه‌هایی از کاربردهای کلیدی فناوری اطلاعات در بازار سرمایه ایران مطرح هستند. البته در این میان، از ظهور استارت‌آپ‌ها و حوزه فین‌تک در بازار سرمایه ایران و ایجاد ارزش‌افزوده آن‌ها نباید غافل شد.

مروج نسبت میزان معاملات آنلاین به‌کل معاملات را شاخص توسعه‌یافتگی دانست و اظهار کرد: موارد ذکرشده اثر خود را برافزایش حجم، دفعات معاملات و ارزش معاملات آنلاین نسبت به‌کل معاملات در نیمه نخست سال جاری گذاشته است. از سال 90 تا 97 و در نیمه نخست سال 97، در هر سه پارامتر یادشده، روند افزایشی مشاهده می‌شود و این افزایش در سه سال اخیر نیز مشهودتر بوده است و افزایش بالای 50 درصد را نشان می‌دهد؛ به‌عبارتی‌دیگر، حجم زیادی از معاملاتی که روزانه به سمت هسته معاملات روانه می‌شود در قالب معاملات آنلاین (عادی یا الگوریتمی) بوده است.

وی در پاسخ به این پرسش که "این رشد از چه زمانی آغازشده و در این مدت چه اثراتی بر بازار سرمایه به گواهی آمار داشته است" گفت: تلاش‌های زیادی در دوره‌های مختلف در این راستا انجام‌شده است. بااین‌وجود، حرکت نوینی از سال 89 با ایجاد شرکت‌های نرم‌افزاری و تنوع خدمات معاملات آنلاین و الگوریتمیک و همچنین ارائه UI و API توسط شرکت‌های OMS آغازشده و تاکنون ادامه داشته است. در اثر این حرکت، شاهد افزایش درصد معاملات آنلاین در بورس و فرابورس از جنبه‌های مختلف بوده‌ایم.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار آمار معاملات آنلاین نسبت به‌کل معاملات را مدنظر قرارداد و عنوان کرد: آمار کل معاملات بر خط در بورس‌ها نشان‌دهنده آن است که ارزش معاملات آنلاین در بورس از 6.07 درصد در سال 90 به 31.48 درصد در نیمه نخست سال 97 رسیده است. این در حالی است که ارزش مذکور در فرابورس، رشد نزدیک به 27.7 درصد را تجربه کرده است. علاوه بر آن نسبت دفعات معاملات آنلاین به‌کل معاملات در بورس بیش از 59.9 درصد و در فرابورس بیش از 63.98 درصد رشد داشته است. این رشد از منظر حجم بورس، 36.61 درصد و از منظر حجم فرابورس، نزدیک به 51.39 درصد در نیمه نخست سال جاری بوده است.

مروج ادامه داد: آمار مذکور گواه آن است که با رشد فناوری‌های اطلاعاتی در این سال‌ها، نحوه انجام معاملات تغییر چشمگیری داشته است، به‌نحوی‌که امروزه سهم معاملات آنلاین در تبادلات بورسی بسیار قابل‌توجه است. رشد معاملات آنلاین به‌خودی‌خود سبب سهولت معامله و افزایش سرعت آن و درنتیجه امکان استقبال و سرمایه‌گذاری بیشتر می‌شود.

به گفته مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس تعدد شرکت‌های OMS (شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات نرم‌افزاری) و تنوع خدمات آی تی این شرکت‌ها همچون UI (رابط کاربری) و API (رابط نرم‌افزاری)، سامانه بازار‌گردانی خودکار، سامانه معاملات الگوریتمی، سامانه معاملات برخط اوراق بهادار، سامانه معاملات برخط مشتقه کالایی از دیگر عوامل این رشد بوده‌اند. همچنین در دسترس بودن زیرساخت‌های معاملات آنلاین، گوشی‌های هوشمند نیز به رشد این آمار منجر شده است.

وی عدم وجود ریسک افشای پرتفوی را یکی از مزایای معاملات آنلاین برشمرد و افزود: سهامدار زمانی که خود معاملاتش را به‌صورت آنلاین انجام می‌دهد، ریسک افشای پرتفوی را ندارد، استراتژی خریدوفروش خود را می‌تواند مخفی نگاه دارد، می‌تواند از شرکت نرم‌افزاری، سرویس UI و API را بگیرد و الگوریتمی که به‌واسطه استراتژی آن کار می‌کند را ایجاد کند. این موضوعات کمک می‌کند تا فرد با استفاده از دانشی که دارد و با کمک کارگزار و زیرساختی که شرکت نرم‌افزاری در اختیار وی قرار می‌دهد بتواند مستقیماً درخواست معامله را انجام بدهد. البته این موضوع به سهامدارانی که حرفه‌ای‌تر هستند توصیه می‌شود و سهامدارانی که هنوز با این مسئله فاصله‌دارند می‌توانند به‌جای اینکه خودشان الگوریتم بنویسند، از الگوریتم‌های پیش‌فرض موجود استفاده کنند.

مروج سایر مزایای معاملات آنلاین را چنین برشمرد: امکان سفارشی‌سازی رابط کاربری توسط معامله‌گر به تفکیک هر یک از ایشان، امکان گسترش سریع تعداد ایستگاه‌های معاملاتی در سراسر کشور و بدون نیاز به زیرساخت‌های فیزیکی مانند خطوط MPLS، امکان تعیین سطوح دسترسی معامله‌گران در کارگزاری به تفکیک مشتریان از سوی مدیر کارگزاری، امکان مدیریت و نظارت بر خریدوفروش معامله‌گران و اعمال محدودیت‌های لازم از سوی مدیر کارگزاری، تفکیک میزان مانده و اعتبار مشتریان کارگزاری و بهره‌گیری حداکثری از یکپارچگی آن با سامانه بک آفیس (اتوماسیون) کارگزاری، امکان ارائه گزارش‌های متنوع و دریافت خروجی در قالب فایل با فرمت‌های استاندارد، امکان انعطاف بالا جهت پوشش نیازهای کارگزاری‌ها با توجه به رقابتی شدن این سامانه بین شرکت‌های توسعه‌دهنده آن.

وی تأکید کرد: تسریع در صدور مجوز برای شرکت‌ها و افرادی که در حوزه خدمات فناوری اطلاعات در بازار فعالیت دارند، یکی از رویکردهای اساسی سازمان است. همچنین لازم است سازمان به‌جای اختصاص مجوز بهره‌برداری از خدمات آنلاین، به سمت رویکردی که اکنون در پیش‌گرفته، یعنی رویکرد تدوین الزامات، برود. این الزامات شامل الزامات در دو حوزه آی تی و امنیت می‌شود. در‌حال‌حاضر، دستورالعمل معاملات برخط نیز در حال بازبینی است. ما به‌عنوان IT سازمان بورس، بر گنجاندن دستاوردهای جدید فناوری اطلاعات در این دستورالعمل تمرکز داریم.

نایب‌رئیس هیأت‌مدیره شرکت مدیریت فناوری بورس تهران از کاهش کارمزد معاملات آنلاین نسبت به معاملات غیرآنلاین به‌عنوان یکی از اقدامات تشویقی پیشنهادی به سازمان در‌خصوص معاملات آنلاین یادکرد و افزود: یکی از اقدامات مؤثری که سازمان می‌تواند انجام دهد، کاهش کارمزد معاملات آنلاین نسبت به معاملات غیرآنلاین خواهد بود. این موضوع در بورس‌های دنیا نیز مطرح است. در‌حال‌حاضر محاسبه کارمزد یک معامله آنلاین به‌اندازه یک معامله عادی است و طبیعی است که تشویق‌های سازمان بورس در این زمینه انگیزه‌بخش خواهد بود.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس، در‌خصوص معاملات برخط گروهی گفت: اکنون شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری، مجوز معاملات برخط گروهی را کسب کرده‌اند و این فرصتی است که ما زیرساخت معاملات آنلاین را برای معامله‌گران نیز فراهم کنیم. تا پیش‌ازاین، معامله‌گران تنها می‌توانستند از طریق ایستگاه‌های معاملاتی (سامانه نامک) به هسته معاملات دسترسی داشته باشند و اکنون به‌صورت آنلاین این امکان وجود دارد و یک معامله‌گر می‌تواند برای یک عده دیگری که به‌صورت گروهی خریدوفروش می‌کنند نیز در این زمینه فعالیت کند.

وی با اشاره به مزایای معاملات برخط گروهی، اظهار کرد: مزایای این سامانه، بیشتر در حوزه مدیریت ریسک بوده و سامانه نامک از این بایت فاقد امکانات کنترلی دقیق و جامعی بوده است؛ به بیانی دیگر، مانده دارایی، ارتباط با بانک و اینکه معامله‌گر دقیقاً برای چه کسانی می‌خرد یا می‌فروشد، از سمت خود شعبه کارگزاری خیلی قابل‌کنترل نبود، اما اکنون در معاملات برخط گروهی مدیر کارگزاری کاملاً می‌تواند شعب را محدود کند و بر خریدوفروش کنترل داشته باشد.

مروج درزمینه تمهیدات سازمان در ارتباط با سامانه معاملات برخط گروهی بیان‌کرد: افزون بر ابلاغ الزامات و بازبینی دستورالعمل معاملات برخط که در حال انجام است، این بحث نیز وجود دارد که بخشی از فرایند صدور مجوزها به خود بورس‌ها واگذار شود. به بیانی دیگر، مرز میان نظارت و اجرا تفکیک شود و لازم نباشد همه درخواست‌ها به سازمان ارسال شوند و بورس‌ها با تقویت حوزه آی تی وارد بحث مجوزها شوند.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس ادامه داد: طبیعی است به همان میزان که تعداد درخواست‌ها افزایش پیدا کند، فرایند صدور مجوز نیز به تأخیر می‌افتد و هرچه قدر این پروسه کندتر شود، بازه زمانی که یک درخواست‌کننده می‌تواند درخواست خود را نهایی کرده و به بازار برسد و سرویس خود را ارائه دهد، طولانی‌تر می‌شود و ممکن است در این میان برخی از موقعیت‌ها از دست برود. ما اکنون به دنبال این مکانیزم هستیم تا این زمان را کوتاه‌تر کنیم و این امکان را فراهم کنیم تا بورس‌ها نیز با تقویت آی تی خود وارد این حوزه شوند و سازمان در‌حال‌حاضر به دنبال بررسی مکانیزم مناسب برای واگذاری این موضوع به بورس‌ها است.

انتهای پیام/4092/خ