راه تکراری دانشگاه‌ها برای بین‌المللی‌سازی
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا - پروین طالبیان؛ دی‌ماه سال گذشته معاون آموزشی وزارت علوم اعلام کرد پنج دانشگاه و پنج پژوهشگاه برای قرار گرفتن در تراز جهانی آماده می‌شوند. در این مسیر 23 دانشگاه و 17 پژوهشگاه، برنامه‌های خود را برای وزارت علوم ارسال کردند. این برنامه‌ها بررسی شد و در نهایت 16 دانشگاه و 9 پژوهشگاه برای رقابت در این زمینه انتخاب شدند.
16 دانشگاه شامل دانشگاه‌های الزهرا (س)، صنعتی امیرکبیر، اصفهان، صنعتی شریف، شیراز، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، صنعتی اصفهان، علم و صنعت ایران، تبریز، شهید بهشتی، تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، علامه طباطبایی و خوارزمی و 9 پژوهشگاه شامل مؤسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، پژوهشگاه مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران، پژوهشگاه مواد و انرژی، پژوهشگاه هوا و فضا و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بودند.
با معرفی این دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها رقابت رسمی در میان آنها آغاز شد و هر یک در پی برنامه‌های بین‌المللی‌سازی برآمدند. به گفته مجتبی شریعتی‌نیاسر معاون آموزشی وزیر علوم، 42 شاخص برای بین‌المللی‌سازی در نظر گرفته و به دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها اعلام شد. این شاخص‌ها تحصیل دانشجویان خارجی، وضع استادان، اعتبارات پژوهشی، قراردادهای مشترک با کشورهای خارجی، تعریف دوره‌های مشترک، میزان کمی و کیفی تعداد مقالات، انتشار مقالات در مجلات معتبر بین‌المللی و میزان جذب دانشجوی خارجی بودند. هر یک از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به این سمت حرکت کردند و تا حدودی برخی از این شاخص‌ها را پیش بردند. اخیراً در آستانه یک‌سالگی این طرح دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها رتبه‌بندی شدند تا در آینده نزدیک 5 دانشگاه و 5 پژوهشگاه برتر استخراج شوند، البته این رتبه‌بندی رسماً اعلام نشده است.
همکاری دانشگاه‌ها با کشورهای مشترک برای بین‌المللی‌سازی
هر یک از دانشگاه‌ها در این طرح بدون اینکه تقسیم‌بندی مشخصی داشته باشند سراغ کشورهایی رفتند تا بتوانند شاخص‌ها را از این طریق تأمین کنند؛ البته بیشتر دانشگاه‌ها با تعدادی خاص از کشورهای مشترک تمایل به همکاری داشتند و همگی به این کشورها پیشنهاد همکاری دادند.
در این میان به گفته معاون بین‌المللی دانشگاه صنعتی‌شریف که رتبه اول را در میان دانشگاه‌ها به‌دست آورده، توانسته با کشورهای مختلفی نظیر چین، روسیه، استرالیا، هند، آفریقای جنوبی، عراق، پاکستان، ترکیه و اردن روابط علمی برقرار کند. در این دانشگاه همچنین 100 دانشجوی بین‌المللی در سال تحصیلی جدید جذب شده است.
محمدباقر قهرمانی، معاون بین‌الملل دانشگاه تهران نیز درباره همکاری با کشورهای مختلف به خبرنگار ما گفت: این دانشگاه با کشورهای استرالیا، آمریکای جنوبی، آفریقا، سوریه، عراق، آمریکا، سوئد، فرانسه، ایتالیا، مجارستان، روسیه، چین، برزیل، آلمان، اسپانیا همکاری دارد.
به گفته حمیدرضا تقی‌راد معاون بین‌الملل دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در گفتگو با آنا، این دانشگاه در رتبه 13 دانشگاه‌های کشور قرار دارد و توانسته 30 دانشجوی خارجی جذب کند و با کشورهای اسپانیا، فرانسه، کانادا، هلند، آلمان، کره‌جنوبی، روسیه، چین، ژاپن، عراق، سوریه، افغانستان، لبنان، یمن، ترکیه، آذربایجان همکاری دارد.
با این بررسی‌ها مشخص می‌شود که جذب دانشجوی خارجی تقریباً راحت‌ترین کار در بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌هاست. آنچنانکه معاون بین‌المللی دانشگاه خواجه نصیر می‌گوید به خاطر افزایش نرخ ارز هزینه تمام شده تحصیل برای دانشجویان بین‌المللی کمتر شده است به همین خاطر دانشجویان خارجی علاقه دارند که برای تحصیل به ایران بیایند. اما از آنجاکه بسیاری از دانشگاه‌ها دست روی کشورهای مشترک گذاشته‌اند، سبد جذب دانشجوی هر یک از دانشگاه‌ها اندک است.
دوره‌های مشترک بین‌المللی و تأمین بودجه
تعریف دوره‌های مشترک و تدوین مقاله‌های مشترک از دیگر شاخص‌های مهم بین‌المللی‌سازی است که این روزها به خاطر افزایش و نوسان شدید نرخ ارز بسیاری از استادان و دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی با سختی مواجه شده‌اند.
معاون امور بین‌الملل دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی به خبرنگار ما گفت: متاسفانه هزینه تهیه بلیط و اقامت استادان در کشورهای مقصد، سه تا چهار برابر شده است و دانشگاه توان تأمین این هزینه‌ها را ندارد. دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در تصمیمی تسهیلات فرصت مطالعاتی را یک‌ونیم برابر و شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی را دو برابر کرد ولی همچنان مشکلات مالی ادامه دارد. دولت باید چاره‌ای جدی برای برنامه‌های علمی تحقیقاتی کشور بیندیشد وگرنه فرصت‌های مطالعاتی ممکن است به صفر می‌رسد.
معاون امور بین‌الملل دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی بیان کرد: بر اساس برآوردهای صورت گرفته هزینه برنامه‌های علمی تحقیقاتی دانشگاه‌ها به ۲۰۰ هزار دلار می‌رسد. گاهی برای فقط یک تصمیم اقتصادی ۲۰ میلیارد دلار کنار گذاشته شده است که هزینه تحقیقاتی کشور یک دهم این مبلغ هم نیست. به نظر نمی‌رسد تأمین هزینه علمی تحقیقاتی بین‌المللی کشور خیلی سخت باشد.
وی تأکید کرد: زمانیکه فشارهای سیاسی فزونی می‌یابد و اقدامات ظالمانه روبه فزونی است، دیپلماسی علمی می‌تواند راهگشا باشد. دولت نباید از دیپلماسی علمی غافل شود یا آن را کم‌اهمیت قلمداد کند، چراکه از دست رفتن این فرصت، ضررهای جبران ناپذیری را به کشور وارد می‌کند.
قرار بود که دانشگاه‌ها علاوه بر بودجه اختصاصی خود که سهمی از آن را نیز به بین‌المللی‌سازی اختصاص می‌دهند، بودجه‌ای برای پژوهش‌های بین‌المللی در اختیار دانشگاه‌ها قرار گیرد.
200 میلیون یورو نیاز ارزی پژوهش
مسعود برومند، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم درباره نیازهای ارزی فعالیت‌های پژوهشی گفت: نیازها را برآورد کردیم؛ حدود ۲۰۰ میلیون یورو برای انجام فعالیت‌های پژوهشی نیاز داریم که گزارش آن را به معاونت فرهنگی، علمی و امور اجتماعی سازمان برنامه و بودجه ارائه دادیم. چندین نامه هم در این زمینه تهیه شده و از طریق وزیر علوم به سازمان برنامه ارسال شده است. هفته گذشته جلسه‌ای در این زمینه داشتیم و خواستار آن شدیم که تأمین ارز پژوهشی در اولویت قرار گیرد تا خیال دانشگاه‌ها از تأمین ارز راحت شود و راحت‌تر بتوانند برای چالش‌ها فکر کنند. همه مسئولان قول همکاری داده‌اند ولی هنوز راه حل مشخصی در این زمینه ارائه نشده است. عصر امروز جلسه‌ای در این‌باره خواهیم داشت تا بار دیگر درباره مشکلات ارزی بحث کنیم.
وی گفت: تنگناهای ارزی پیچیدگی‌های زیادی در زمینه‌های مختلف ایجاد کرده است. یکی از آنها مشکلاتی است که در پایگاه‌های اطلاعاتی با آن مواجه شدیم. قبلاً قرار بود که ارز انتشار مقاله در این پایگاه‌ها از سوی دانشگاه‌ها و سازمان برنامه تأمین شود؛ متأسفانه اکنون در این زمینه مشکل داریم و یکی از مباحث پیچیده همین مسئله است. باید این دوره گذار را با کمک هم طی کنیم.
عبدالساده نیستی، مدیرکل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز درباره تحقق بودجه ۲۰۰ میلیون یورویی برای پژوهش‌های بین‌المللی دانشگاهیان به آنا اظهار کرد: هنوز این بودجه تأمین نشده است. متأسفانه مشکلات ارزی به استادان فشار آورده است؛ نگرانیم که این تنگناها روی فعالیت‌های علمی تأثیر منفی بگذارد.
در هفته‌جاری هم محمود نیلی‌احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران در این باره به خبرنگار ما گفت: متأسفانه هنوز این اعتبار تأمین نشده و این امر مصائب زیادی را به بار آورده است و استادان از فرصت‌های مطالعاتی بسیاری بازمانده‌اند.
در این میان گزارشی از وضعیت 9 پژوهشگاه در دسترس نیست و رؤسای این پژوهشگاه‌ها امکان پاسخ به اصحاب رسانه را به‌وجود نمی‌آورند و با وجود پیگیری‌های متعدد هنوز رؤسای این پژوهشگاه‌ها گزارشی ارائه نداده‌اند. البته شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم در نشست خبری اخیر خود به خبرنگار آنا گفته بود که دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها با قدرت به سمت بین‌المللی‌شدن در حرکت هستند و گزارش اقدامات خود را به وزارت علوم فرستاده‌اند ولی برخلاف قانون انتشار و دسترسی گردش آزاد اطلاعات، هیچ گزارش مدونی در پایگاه‌های اطلاع‌رسانی وزارت علوم در دسترس خبرنگاران قرار ندارد.
انتهای پیام/4040/ن
انتهای پیام/