مهاجران مسلمان و پدیده مهاجرت در اروپا – 3

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا از معاونت برون‌مرزی صداوسیما، نگاه تروریسم‌محور به مهاجران مسلمان در اروپا، یکی از ریشه‌های مشکلات مسلمانان در کشورهای اروپایی است. یکی از نگرانی‌های عمده دولت‌های اروپایی درباره نسل دوم مهاجران مسلمان این بوده است که آن‌ها تحت تأثیر آنچه کشورهای غربی بنیادگرایی اسلامی می‌نامند، به سمت انزواگرایی فرهنگی کشیده شوند. از نظر صاحب‌منصبان و اندیشمندان اروپایی انزواگرایی فرهنگی مهاجران منجر به رفتارهای خشونت‌طلبانه و تروریستی می‌شود. با این برداشت، مقامات اروپایی، فرهنگ اسلام را دارای رویکرد تقابلی در مقابل تمدن غربی می‌دانند. اما اگر دولتمردان اروپایی واقعاً پایبند شعارهای آزادی عقیده و ترویج بی‌واسطه و بدون پیش‌داوری مذاهب بودند، اساساً هیچ‌گاه تصور ضدیت اسلام با هنجارهای فرهنگی و انسانی سایر تمدن‌ها به وجود نمی‌آمد. درواقع ایجاد این تصور حاصل بازنمایی مخدوش از اسلام در رسانه‌های غربی است. 
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در 21 ژانویه سال 2015 (1 بهمن 1393) در نامه‌ای خطاب به جوانان اروپایی و آمریکایی می‌فرمایند: «اسلام را از طریق منابع اصیل و مآخذ دست اول آن بشناسید. با اسلام از طریق قرآن و زندگی پیامبر بزرگ آن آشنا شوید. من در اینجا مایلم بپرسم آیا تاکنون خود مستقیماً به قرآن مسلمانان مراجعه کرده‌اید؟ آیا تعالیم پیامبر اسلام (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و آموزه‌های انسانی و اخلاقی او را مطالعه کرده‌اید؟ آیا تاکنون به جز رسانه‌ها، پیام اسلام را از منبع دیگری دریافت کرده‌اید؟ آیا هرگز از خود پرسیده‌اید که همین اسلام، چگونه و بر مبنای چه ارزش‌هایی طی قرون متمادی، بزرگ‌ترین تمدن علمی و فکری جهان را پرورش داد و برترین دانشمندان و متفکران را تربیت کرد؟»
به‌رغم ضرورت شناخت اسلام و مسلمانان بر اساس منابع اصیل اسلامی، مقامات سیاسی و رسانه‌ای و فکری غربی، رویکردی بدبینانه به اسلام و مسلمانان دارند. این رویکرد بدبینانه مقامات سیاسی و رسانه‌ای غربی به مسلمانان موجب شده است، مقامات اروپایی، آگاهانه یا ناآگاهانه، اسلام و مهاجران مسلمان را مترادف با تروریسم ترسیم کنند. به عنوان مثال، مقامات ضدتروریسم انگلیس هشدار می‌دهند که حدود 3 هزار مسلمان افراطی در انگلستان زندگی می‌کنند که احتمال انجام رفتارهای تروریستی از سوی آن‌ها وجود دارد. از یک‌سو، مقامات مسئول در حوزه مقابله با تروریسم در اروپا نمی‌توانند توضیح دهند که احتمال رفتار تروریستی سه هزار مسلمان را که به‌زعم آن‌ها افراطی هستند، چگونه تشخیص داده‌اند؟ از سوی دیگر، رسانه‌های غربی نمی‌توانند میان این گروه و جامعه صلح‌طلب مسلمانان مهاجر در اروپا تمایزی قائل شوند و به همین علت، بدبینی خود به مسلمانان را به بدنه جوامع اروپایی نیز منتقل می‌کنند. 
مقامات ارگان‌های مسئول مبارزه با تروریسم در اروپا می‌گویند یک تا دو درصد مسلمانان ساکن اروپا که حدود 250 تا 500 هزار نفر را شامل می‌شوند، دستکم یک‌بار در طول زندگی خود در فعالیت‌های افراطی شرکت کرده‌اند. درباره علل رفتارهای خشونت‌آمیز، دیدگاه‌های مختلفی طرح شده است. برخی مقامات فکری و سیاسی اروپا معتقد به تعارض ذاتی اسلام با دنیای غرب هستند. در همین راستا، بخش گسترده‌ای از رسانه‌های غربی به ترویج اسلام‌هراسی می‌پردازند. برخی دیگر معتقدند که فضای تبعیض‌آمیز و منفی سیاسی- اجتماعی- اقتصادی اروپا، به پرورش تروریسم در اروپا کمک کرده است. از نظر این گروه، عاملان عملیات تروریستی در کشورهای اروپا، شهروندان عرب‌تباری هستند که از اوضاع سیاسی و اجتماعی خود در این کشورها ناراضی‌اند. 
از میان 66 بازداشت شده اولیه در زندان آمریکا در گوانتانامو حدود 20 نفر از آن‌ها ساکن کشورهای اروپای غربی بودند. تعداد زیادی از متهمان به تروریسم در اروپا، جوانان وابسته به طبقه متوسط در کشورهای اروپایی بوده‌اند که هر یک به نوعی، در نتیجه تجربه شوک فرهنگی در اروپا، به سمت افراط‌گرایی سوق پیدا کرده‌اند. در حقیقت، رفتارهای ضددینی تحت پوشش سکولاریسم حاکم بر جوامع اروپایی و سرخوردگی‌های اجتماعی ناشی از آن، در گرایش برخی از جوانان مسلمان در اروپا به افراط‌گرایی تأثیرگذار بوده‌اند. اما، بخش اعظم جوانان مسلمان در اروپا، مهاجران یا شهروندان صلح‌جویی هستند که جوامع اروپایی قادر به تفکیک میان آن‌ها با برخی عناصر تندرو نیستند و در بسیاری موارد، در واکنش به افراط‌گراها، کل جامعه مسلمانان را هدف انتقادات نابجای خود قرار می‌دهند. 
در سال‌های اخیر گزارش‌های رسانه‌های غربی درباره حملات خشونت‌آمیز تروریست‌های القاعده و داعش در اروپا، به فضاسازی ضدمسلمانان دامن زده است. این در شرایطی است که اساساً از نظر اسلام و مسلمانان، تروریست‌ها دین ندارند. اما، رسانه‌های غربی دائماً آن‌ها را مسلمان معرفی می‌کنند و به روابط سازمان‌های متبوع این تروریست‌ها، یعنی القاعده و داعش با دولت‌ها و سازمان‌های امنیتی اروپا و آمریکا نیز چشم می‌بندند. باید توجه داشت که اروپا علاوه بر تروریسم عناصر افراطی سرخورده از فضای فرهنگی تبعیض‌آمیز اروپا، با گروه دیگری از تروریست‌ها مواجه است که به تروریست‌های وطنی یا به اصطلاح هوم گراون Home Grown معروف هستند. 
تروریست‌های"هوم گراون" اروپایی را اساساً نمی‌توان مهاجر دانست. زیرا، آن‌ها به‌رغم ریشه مهاجرتی خود، در همان کشور محل وقوع عمل تروریستی، متولد شده‌اند و در کشورهای اروپایی پرورش یافته‌اند. تهدیدات مربوط به تروریسم وطنی از  2010 میلادی در اروپا رشد زیادی داشته است. اهداف این تروریست‌ها عمدتاً حمله به راه‌آهن، فرودگاه، هواپیما و اتوبوس و اماکن عمومی بوده است. از دهه ۱۹۹۰ میلادی تهدیدات تروریستی از تهدیدات برون‌زا تبدیل به تهدیدات درون‌زا شده‌اند. زیرا، عاملان این ترورها، در واقع اروپایی و متولد اروپا هستند. حال آنکه، مقامات و رسانه‌های اروپایی، آن‌ها را نسل دوم یا سوم مهاجران معرفی می‌کنند. 
احساس محرومیت نسبی و تعلقات هویتی و فرهنگی و انزوای گروهی، از انگیزه‌های اصلی تروریست‌های وطنی "هوم گراون" اروپایی در ارتکاب رفتارهای خشونت‌آمیز است که مسئله داخلی کشورهای اروپایی محسوب می‌شود. در این زمینه، تنفر عمیق از تمدن و ارزش‌های غربی، احساس بیگانگی با جامعه غربی، از مهم‌ترین ویژگی‌های مشترک این عناصر افراطی در اروپا است. نکته بسیار مهمی که در شکل‌گیری گروه‌های افراطی در اروپا وجود دارد، این است که این گروه‌ها عمدتاً سازمان‌دهی غیرمتمرکز دارند و همین موضوع، چالش تروریست‌ها را برای کشورهای اروپایی دوچندان می‌کند. 
کشورهای اروپایی بیش از هر چیز امنیت اجتماعی خود را از ناحیه گسترش تروریسم وطنی در خطر میبینند. یکی از اعضای سرویس اطلاعاتی و امنیتی دانمارک اظهار کرده است: "بزرگ‌ترین تهدید برای کشورهایی همچون دانمارک و سایر کشورهای اروپایی، ناشی از گروه‌های ابتدایی، غیرحرفه‌ای و کوچکی از جوانان فریب‌خورده مسلمان و غیرمسلمان دیگر است که از ایدئولوژی به اصطلاح جهادی القاعده الهام می‌گیرند. این افراد که آشکار یا پنهان دست به اعمال تروریستی می‌زنند، هیچ کنترل، برنامه‌ریزی یا حمایتی از خارج ندارند. این افراد، خود اهدافشان را انتخاب، برنامه‌ریزی و در نهایت عملیاتی می‌کنند." 
درباره این گروه‌های کوچک و عناصر انفرادی تروریستی، مدیر کل سرویس امنیتی انگلیس در سخنرانی خود در لندن در سال ۲۰۰۶، می‌گوید: "بسیاری از افرادی که مواضع انفعالی‌شان به تروریسم فعال تبدیل می‌شود، غالباً توسط دوستان، خویشاوندان، تصاویر تلویزیون، چت روم‌ها، وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی، رادیکال و بنیادگرا می‌شوند." محققان غربی پیش‌بینی کرده‌اند در آینده تهدید تروریست‌های وطنی برای امنیت ملی آمریکا و کشورهای اروپایی نسبت به تهدیدات القاعده و گروه‌های وابسته، جدی‌تر خواهند بود. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهند اروپا بیشتر از آمریکا در معرض خطر جدی حملات تروریستی از ناحیه بنیادگرایان وطنی که تحت تأثیر عقاید ضاله و ضداسلامی گروه‌های تروریستی چون داعش و القاعده هستند، قرار دارد. 
گرچه دولتمردان و صاحبان رسانه‌های غربی و حتی برخی مراکز تولید فکر در غرب، تمایلی به تفکیک پدیده تروریسم از مهاجران ندارند، واقعیت این است که خلط مبحث مهاجران و تروریسم در اروپا، جز تشدید مشکلات این قاره نتیجه دیگری ندارد. به‌طوری که این ضعف در مراکز فکری و سیاسی اروپا، خود به معضلی دیگر برای مهاجران تبدیل شده و همچنین مانع از یافته شدن راه‌های منطقی برای تفکیک و حل مشکلات مهاجران و نیز مشکل تروریسم به عنوان دو مسئله جدا، اما مؤثر بر همدیگر در اروپا می‌شود. 

انتهای پیام/4095