وزیر علوم باید در انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها دقت کند/ از سطحی نگری در دانشگاه‌ها تا مغفول ماندن کرسی‌های آزاد اندیشی
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی که قریب به دو دهه همواره مورد تأکید مقام معظم رهبری است، مورد بی‌توجهی مسئولان فرهنگی و علمی دانشگاه‌ها و تشکل‌های دانشجویی واقع شده و همچنان مغفول مانده است.
یکی از دغدغه‌های همیشگی خبرگزاری آنا پیگیری موضوعات و مطالباتی است که عزمی برای اجرایی شدن آن دیده نمی‌شود، مطالبه‌گری و مسئله‌محوری از جمله مسائلی است که مورد تأکید این خبرگزاری بوده و در این راستا در سلسله گزارش‌هایی به چرایی عدم برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها و چالش‌ها و موانع پیش روی آن می‌پردازد. از همین رو به‌سراغ «مهدی گلشنی» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی رفته‌ایم.
آنا: کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها به هدف خود رسیده است؟
گلشنی: فکر نمی‌کنم. البته آنهایی که عهده‌دارش هستند ادعا می‌کنند به اهداف خود رسیده است؛ اما به‌عنوان کسی که این حوزه را رصد کرده‌ام و خوانده‌ام فکر نمی‌کنم به اهداف خود رسیده باشد.
کمی آزاداندیشی در محیط رواج پیدا نکرده است. همان اندازه که در گذشته دو طرف بحث خصمانه برخورد می‌کردند، اکنون نیز بی‌حرمتی‌ها وجود دارد. این در حالی است که باید تسامح در محیط حاکم شود، تعامل کنند و رفتار منطقی داشته باشند که اکنون این‌طور نیست.
در مناظره یک فیلسوف ملحد و یک فیلسوف خداباور در غرب شاهد بودم که این مناظره با قرعه آغاز شد و هر کدام از طرفین بحث به میزان زمان مشخص شده با یکدیگر صحبت می‌کردند (10 دقیقه این صحبت میکرد، 10 دقیقه دیگری. پنج دقیقه این پنج دقیقه آن) در نهایت حضار نتیجه‌گیری می‌کردند، یک کلمه هم توهین نمی‌کردند، دائماً هم با هم می‌خندیدند یا صحبت می‌کردند.
آنا: راهکار ترویج مناظره و فرهنگ آن در کشور به نظر شما چیست؟
گلشنی: راهکار وجود دارد؛ ببینند سید مرتضی و بزرگان چگونه مناظره داشتند و یا غرب چگونه مناظره برگزار می‌کنند. یک فیلسوف تراز اول خداباور با یک فیلسوف تراز اول ملحد، می‌آورند با هم مناظره می‌کنند. براساس شناخت و صلاحیت است. اینجا خیلی افرادی که انتخاب می‌شوند بعضی وقت‌ها واقعا آن صلاحیت را ندارند. در ایران همه در همه چیز اظهارنظر کنند و مشکل ما این است.
شما مکاتبات خواجه نصیر را با تمام علمای عصرش بخوانید. در زمان ریاست پژوهشگاه علوم انسانی پیشنهاد کردم این مکاتبات به زبان عربی چاپ شود که انجام هم شد.
خواجه نصیر، با همه صنوف مکاتبه داشت و چقدر هم از همه آن‌ها بدون استثنا بالاتر بود و برخورد ایشان با آن‌ها چگونه بود. این نوع برخورد اگر باشد، ما خیلی پیشرفت می‌کنیم. به همین جهت آن عالِم سوریه در برخود با خواچه نصیر می‌گوید: «این شیخ طوری با ما رفتار کرد که اصلاً خانواده خودمان را فراموش کردیم». این نوع برخوردها را شما کمتر می‌بینید.
آنا: تعدد آئین نامه‌هایی که در خصوص کرسی آزاد اندیشی صادر شده است، نگاه تصدی‌گرانه دولت نیست. بدین معنا که دولت دخالت کرده در کرسی‌هایی که این‌همه بهش تأکید شده دانشجویی باشد؟
گلشنی: همین‌طور است؛ به‌همین‌جهت محصول خیلی عمده‌ای در این حوزه نمی‌بینم. این موارد خیلی طبیعی در غرب اجرا می‌شود و اثرگذار نیز هست. در محیط ما همه چیز فرمایشی انجام می‌شود.
انتخاب اشخاص روی سلیقه انجام می‌شود، نه براساس صلاح؛ البته همیشه این‌طور نیست، براساس شناخت و شخصی و روابط شخصی انتخاب می‌شود. افراد در ایران تحمل‌شان نسبت به همدیگر بسیار کم است که حتی این را خارجی‌ها هم متذکر شدند. این موارد اصلاح شود تا اثرگذار باشد.
در یکی از جلسه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی به یکی از وزرا شخصأ نکته‌ای را مطرح کردم. تنگِ گوشش یک نکته‌ای را انتقاد کردم، نه در شورا مطرح کردم، نه در جامعه مطرح کردم، نه در رسانه‌ها، نتوانست بپذیرد و در جلسه معاونین پشت سر ما غیبت کرده بود.
آنا: به‌طور کلی سطح فرهنگی دانشگاه‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید؟
گلشنی: باید به فرهنگ محیط کار شود که نمی‌شود! در ابتدای انقلاب اسلامی دچار جنگ شدیم، در آن زمان مقداری معذوریت وجود داشت. اما اکنون محصلان ما به این اندازه از میراث فرهنگی‌مان بی‌اطلاع باشند، خیلی بد است.
یکی از پروفسورهای ایرانی ساکن آلمان که خدا طول عمرشان بدهد، هر دفعه که می‌آیند ایران چقدر توجه به این کتاب‌های ادبی دارند و دیوان شعر و... می‌برند و در آلمان بین ایرانی‌ها ساکن آلمان پخش می‌کنند، رشته‌شان هم مهندسی متالورژی است.
آنا: بار علمی دانشگاه‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید؟
گلشنی: اکنون دانشگاه‌ها مقداری سطحی است و به سطح قناعت می‌کنند. خانم مری ویجلی فیلسوف تراز اول انگلیسی در یکی از شهرهای فرانسه که در انجمن اروپایی علم و الهیات سخنرانی داشت، گفت: «زمان ما اطلاعات خیلی سطحی شده، عمقش کم است، یعنی اشخاص اطلاعات همه چیز دارند، ولی اطلاع عمیق از چیزی ندارند». این عبارت را خیلی پسندیدم. از هر گوشه‌ای یک چیزی به گوش فرد رسیده و درخصوص همه چیز ارائه نظر می‌کند. کلاس‌ها هم همین‌طور است.
دانشجویان و اساتید به سطح قانع شده‌اند. دانشجو می‌گوید رفتم از استاد راجع به فلان‌چیز پرسیدم، استاد گفت این سؤال را نکن. این نشان می‌دهد که اساتید عمق را حاضر نیستند. ایران کشوری است که ابورییحان بیرونی داشته است، خدا می‌داند این آدم در زمان خود، چقدر عمیق بوده و دنبال عمق بودند.
وزیر علوم باید در انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها دقت کند
متأسفانه بسیاری از دانشگاه‌ها سطحی اداره می‌شود. نیاز است که وزیر علوم در انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها دقت کند. جایگاه استادی برای کسب ریاست دانشگاه کافی نیست؛ بلکه باید از یک فرهنگ وسیعی برخوردار باشند. هم‌چنین روسای دانشگاه‌ها نیز باید در انتخاب معاون‌ها، مدیرها و... با دقت کافی، آدم‌های خبره را انتخاب کنند.
برخی در دانشگاه‌ها در مقام جذب، دافعه هستند و دانشجویان را به‌راحتی عازم خارج می‌کنند، یعنی نحوه برخوردها طوری است که دانشجویان عازم خارج می‌شوند. ما باید به فکر باشیم و حواسمان باشد؛ امروز در بین دانشجویان عرق ملی ضعیف شده است، ما باید خود را پرورش دهیم و به یک سطح بالایی برسانیم.
آنا: آیا در دانشگاه‌ها بیشتر بر ظواهر تاکید می‌شود؟
گلشنی: همه دانشگاه‌ها این‌طور نیستند؛ اما تعدادی به ظواهر و قرار داد با کشورهای خارجی توجه می‌کنند و ما نمونه‌های آن را دیده‌ایم.
آنا:انعقاد قرارداد دانشگاه‌های ما با دانشگاه‌های با دیگر کشورها خروجی مناسبی دارد؟
گلشنی: ادعا می‌کنند دارد؛ اما غرب که آدم‌های تراز اول خود را نمی‌فرستد؛بلکه آدم‌های دست دوم و سوم را می‌فرستد. چون هدف غرب پیشرفت علم ایران نیست، اگر هدفش بود، همکاری میکرد و علم ما پیشرفت میکرد!
کشورهای عربی و دیگر کشورها که با ایران قرار داد می‌بندند، پیشرفت علمی و سطح علمی ایران را رصد می‌کنند که اگر ما در یک حوزه‌ای پیشرفت کردیم یا در آن حوزه ورود چیزها را تحریم کنند یا جلوی‌مان را بگیرند یا توسط عوامل‌شان چیزها را تعطیل کنند. من خیلی صریح دیدم یک جاهایی که ما داریم پیشرفت می‌کردیم خیلی سریع تعطیل شده است. یا خلاصه متوقف شده است.
انتهای پیام/4084/
انتهای پیام/