توسعه پایدار تنها راه نجات آب در کشور است

به گزارش خبرنگار محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا موضوع آب از جمله مسائلی است که کارشناسان آب بر روی آن نقدهای زیادی دارند و بسیاری بر این باورند که بحث انتقال آب با توجه به شرایط اقلیمی کشور موضوعی کارشناسی نشده‌ است؛ این گروه از کارشناسان معتقدند مباحث تبلیغاتی در زمان انتخابات مهم در کشور یکی از عواملی است که سبب می‌شود طرح‌های غیرکارشناسی نیز مطرح و به اجرا دربیاید.

تورج فتحی در گفتگو با آنا در خصوص علت و چرایی انتقال آب و عدم خارج کردن صنایع آب‌بر اظهار کرد: این موضوع یک علت کلی و مهم دارد و آن‌هم عدم اجرای قانون است؛ یعنی اگر ما قانون را ملاک قرار دهیم و بررسی کنیم که کدام قسمت‌ها قانون را اجرا نمی‌کنند به خیلی از بخش‌ها برمی‌گردد؛ مثلاً فرض کنید، روحانی یا احمدی نژاد در دوره ریاست جمهوری خودشان فراتر از همه قوانین موجود اعلام کردند که ما تصمیم داریم آب دریاچه خزر را به سمنان منتقل کنیم.

این کارشناس حوزه آب در ادامه افزود: انتقال آب ذاتاً اتفاق بدی نیست. برخی از صنایع نیز مانند فولاد ذاتاً چیز بدی نیست. همه برای عمران و آبادانی کشور لازم و ضروری است؛ اما مشکلی که در این میان وجود دارد این است که برخی از برنامه‌ها و اجرای آن بدون توجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی انجام می‌گیرد؛ به طور مثال صنایع فولاد را در میبد یزد راه‌اندازی می‌کنند؛ منطقه تشنه‌ای که شرایط آب و هوایی آن حکایت از این دارد که سرزمینی بی‌آب است؛ در همان زمان که کلنگ احداثش به زمین زده شد تراز وضعیت منابع آبی اردکان و یزد منفی بود.

به گفته فتحی این اتفاق در همه دوره‌ها رخ‌داده است؛ در دوره سازندگی نیز دستور داده شد که توسعه کشاورزی در استان کرمان رخ دهد. پسته‌کاری در آن استان توسعه پیدا کرد و دشت‌های استان کرمان تخلیه شدند؛ درحالی‌که هم اکنون وضعیت آب در این مناطق یا بحرانی یا از خط قرمز رد شده است. مسئله اینجاست که وقتی مسئولان عالی‌رتبه برخی کارها را اعلام می‌کنند که به‌صورت دستوری و فراتر از قوانین و مقررات اجرا شود چه انتظاری وجود دارد که کارخانه آب‌بری مثل ذوب‌آهن که از آب زاینده‌رود تغذیه کرده و آن را می‌بلعد یا در بخش کشاورزی‌اش تعدادی کشاورز که برنج هم کشت می‌کنند و از محصولات آب‌بر استفاده می‌ برند به فکر کمبود آب باشند.

مسئولان گوش شنیدن نظر کارشناسی ندارند

وی در ادامه افزود: درواقع می‌توان گفت مهم‌ترین چالشی که در این بخش وجود دارد عدم اجرای قانون است؛ متاسفانه قانون در برخی از قسمت‌ها اجرا نمی‌شود. شاید ما در برخی از مناطق کمبودهایی داشته باشیم و قوانین، نقاط ضعفی داشته باشند، اما با این وجود ما استاندارهایی لازم داریم که این استانداردها وجود ندارد، اما در بحث انتقال آب هیچ قانونی وجود ندارد.

فتحی در ادامه تصریح کرد: گاهی  دستور داده می‌شود که آب از خلیج‌فارس به سمنان منتقل شود. در دوره احمدی‌نژاد این موضوع به نتیجه نرسید و در دوره روحانی نیز این موضوع دوباره پیگیری شد؛ اگر این طرح اشتباه بود چرا دوباره پیگیری می‌شود و اگر این مسئله در آن زمان نیز درست بود چرا به آن نقد می‌شد. این در حالی است که بیشتر کارشناسان با سند و مدرک اعلام می‌کنند که این کار درست نیست؛ چرا اصرار به اجرای آن وجود دارد؛ نکته این است که جدای از قوانین و مقررات، مسئولان گوش برای شنیدن نظرات کارشناسان ندارند؛ حتی برخی مدیران فکر می‌کنند که نقطه نظرات کارشناسی مثل پوست خربزه زیر پاست و گمان می‌کنند اگر بخواهند طبق نظرات کارشناسان عمل کنند مدیریتشان از بین می‌رود و زیر سؤال می‌روند.

این کارشناس حوزه آب در ادامه افزود: متأسفانه ما مشکلاتمان در حوزه آب، صرفنظر از قوانین و متأثر از مشکلات مدیریتی است؛ به این معنا که ما در حوزه آب سوء مدیریت داریم. فرض کنید اگر به من به‌عنوان وزیر نیرو در زمان یکی از رؤسای جمهور دستور می‌دادند که شهرک صنعتی فولاد در میبد یزد راه‌اندازی شود، باید وی را قانع می‌کردم مطابق نظر کارشناسان عمل کند و بر طبق نظر کارشناسان، آب در میبد وجود ندارد که بخواهد جوابگوی کارخانه فولاد باشد؛ حتی باید این توصیه از سوی وزیر نیرو صورت می‌گرفت که اگر می‌خواهید برای زادگاه خودتان کاری انجام دهید باید بر اساس امکانات شهر،  این کار را انجام دهید. درست است که ما در یزد معدن داریم و در آنجا از این نظر با مشکلی روبه‌رو نیستیم، اما باید به این موضوع توجه کنیم که  با توجه به اینکه مشکل آب‌داریم راه‌اندازی چنین صنعتی منطقی نیست. باید چنین صنعتی در کنار دریای عمان راه‌اندازی شود ولی می‌توانیم ریلی ایجاد کنیم از معدن چادرملو به جنوب کشور معدن سنگ‌آهن استخراج شود و به‌جایی منتقل شود که مشکل آب ندارد.

مدیران سواد زیست‌محیطی ندارند

وی تصریح کرد: آمایش سرزمین موضوعی است که بیش از ۸۰ درصد کارشناسان تعریفی از آن ندارند. متأسفانه تعداد زیادی از مدیران، سواد زیست‌محیطی ندارند؛ بلکه باوری هم به آن ندارند. شاید برخی از افراد نیازی به محیط‌زیست نداشته باشند، اما مسئله اینجاست که ما به آن نیاز اساسی داریم. تالاب‌های ما از دست رفت و رودخانه‌ها خشکید. مراتع ما از بین رفت؛ به خاطر چرای بی‌رویه، سالانه میلیون‌ها تن خاک در حال نابودی است. سدهایی که ساختیم تمام رودخانه را خشکانده و رودخانه‌ها را از بین بردیم. یک سد نداریم که تالاب کنارگذر ماهی داشته باشد. ما این‌ همه سد ساختیم و مدیران ارشد وزارت نیرو جزو افتخاراتشان این است که دومین سدساز دنیا هستیم، اما کدام از آنها توانسته‌اند مفید واقع شوند. همه این‌ها به دلیل ناهماهنگی بین وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی رخ می‌دهد و مهم‌ترین اتفاقی که باید در این میان رقم بخورد هماهنگی بین این دو دستگاه است.

وی در ادامه افزود: طبق ماده ۳۰ و ۳۱ قانون برنامه ششم در بخش کشاورزی، جهاد کشاورزی موظف است اراضی شیب‌دار را به توسعه کشاورزی اختصاص دهد. این موضوع کوچک‌ترین هماهنگی با سیاست وزارت نیرو ندارد و همین عدم هماهنگی‌ها سبب شده است در حوزه آب با مشکل روبه‌رو شویم.

راهکار چیست؟

وی در ادامه افزود: اینکه سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف را زیر سؤال ببریم تنها راهکار موجود نیست و مهم این است که به توسعه پایدار برسیم؛ منظور از توسعه پایدار این است که بازهم برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم وضعیت کشاورزی و میزان آب مصرفی آن را به‌خوبی مدیریت کنیم تا بهره‌وری را بالا ببریم و این موضوع نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت و کوتاه‌مدت دارد؛ یعنی آب، خاک و منابع محیط‌زیست آن منطقه را بررسی کنیم و ببینیم اگر قرار است این منطقه در بخش‌های مختلف توسعه پیدا کند چه ظرفیت‌های طبیعی و چه محدودیت‌هایی وجود دارد و بر اساس آن صنایع را تأسیس کرده و به‌کار ببندیم.

انتهای پیام /4087/4044/ن