کار دانشگاه آزاد دست‌مریزاد دارد/ هنرجویان نقاشی به سمت طرح‌های سنتی بروند

به گزارش خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، حسین رفیعی بازیگری است که بیشتر به واسطه اجرا در تلویزیون و بازی در آثار طنز و کودک شناخته می‌شود؛ اما او پیش و بیش از بازیگری و اجرا، یک نقاش است و هنر نقاشی را، هم به‌عنوان رشته تحصیلی و هم به‌عنوان علاقه و کار خود پیگیری می‌کند. فرصتی دست داد تا به بهانه افتتاح دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد محمود فرشچیان، گفتگویی کوتاه با حسین رفیعی داشته باشیم.

این نقاش و بازیگر تلویزیون و تئاتر گفت: به دانشگاه آزاد اسلامی بابت این اقدام تبریک می‌گویم، به ‌هر حال من خود جزء اولین ورودی‌های رشته نقاشی دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1369 هستم. در آن‌ زمان اساتیدی مثل زنده‌یاد چنگیز شهوق، منوچهر معتبر، محمدرضا حمیدی و خیلی از اساتید بزرگ دیگر در این دانشکده تدریس داشتند. من پیش از ورود به این دانشگاه، فارغ‌التحصیل هنرستان هنرهای تجسمی پسران وابسته به وزارت ارشاد بودم. سال‌هاست که با دوستان نگارگر و مجسمه‌ساز و گرافیست چه در دانشگاه و چه در محیط بیرون دانشگاه، رفیق و همکار هستیم.

جای خالی هنرهای سنتی در دانشگاه

در طول این سال‌ها به‌دلایل شغلی و برنامه‌هایی که داشتم، به کشورهای مختلفی سفر کرده‌ام. همیشه جای خالی هنرهای سنتی و هنرهای اسلامی- ایرانی را در نظام آموزش عالی کشور احساس می‌کردم؛ ما را در همه‌جای دنیا با همین هنرها می‌شناسند، رشته‌هایی مانند نگارگری، آینه‌‌کاری، نقاشی‌هایی که مخصوص دوره قاجار بود و حتی نقاشی قهوه‌خانه‌ای که اساتیدی مثل حسن اسماعیل‌زاده و عباس بلوکی‌فر استادان آن هستند و آثار فوق‌العاده‌ای را خلق کرده‌اند. تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی که قرار است چند روز دیگر اتفاق بیفتد را باید به فال نیک گرفت.

 خطر انقراض رشته‌های هنری سنتی

ما در چند رشته هنری که به بخشی از آن اشاره کردم، تخصص داریم و صاحب‌نظر هستیم. اگر به شکلی منظم و روشمند به آنها توجه نکنیم، واقعاً مثل خیلی از پدیده‌های هنری و آیینی در دنیا که منقرض شده و دیگر اثری از آن نیست، از بین خواهند رفت.

هنرهایی مانند قلم‌زنی، نگارگری، میناکاری، طراحی قالی، منبت‌کاری، معرق‌کاری و ... می‌توانند در این دانشگاه احیا شوند. به نظر من، این کار هم از لحاظ اقتصادی و هم از جنبه هنری، حرکت ویژه‌ای است. الان طراحی فرش، جزء‌ رشته‌هایی است که در کشور ما به تدریج در حال فراموشی است. می‌دانیم که پدر استاد محمود فرشچیان، خودشان در کار طراحی فرش بودند و با این نیت ایشان را در رشته نگارگری تشویق کردند که بتوانند در این عرصه حرفی برای گفتن داشته باشند. هنری مثل کاشی‌کاری را داشته‌ایم که در گذشته هنرمندی طرح کاشی را طراحی می‌کرد، روی آن وقت و عمر یک نفر صرف می شود لعابکاری داشت و خیلی کارهای دیگر تا یک اثر زیبا خلق شود. ما اکنون به یک سری کاشی‌هایی که از یک مغازه می‌خریم و به در و دیوار می‌چسبانیم، می‌گوییم هنر کاشی‌کاری، در حالی که آن اصالت را ندارد.

کاشی‌کاری، معرق‌کاری، آیینه‌کاری و گچ‌بری هنرهایی هستند که باعث افتخار و فخر ما محسوب می‌شوند. شما در هند و بنای زیبای تاج‌محل، رد پای معماری و هنر ایرانی را می‌بینید. در برخی کشورهای اروپایی هم می‌بینید که اینها هم از هنر ایرانی بهره‌مند شده‌اند، شما می‌بینید که نقاش بزرگی مثل «هنری ماتیس» فرانسوی از طراحی فرش ایرانی الهام گرفته است. به گفته بسیاری از کارشناسان، همین هنر نگارگری که در زمان رضا عباسی و کمال‌الدین بهزاد به اوج رسید، می‌توانست سرچشمه و پدر بسیاری از سبک‌های مدرن کنونی باشد.

هنرجویان نقاشی از هنرهای سنتی غافل نشوند

به‌ هر حال من به‌عنوان کسی که خودم را همیشه یک شاگرد و هنرجوی نقاشی می‌دانم، خدا را شکر می‌کنم که این اتفاق فرخنده و خجسته در حال رخ دادن است. کار دانشگاه آزاد اسلامی و نهادهای دیگر که متولی این کار بودند، دست‌مریزاد دارد؛ ان‌شاءالله خداوند به استاد فرشچیان عزیز که فخر هنر کشورمان هستند هم عمر با عزت دهد. 

باید از اساتید دیگر مثل حبیب‌الله صادقی، مجید مهرگان و دیگران هم یاد کنم که هریک به شکلی در ارتقای هنر نقاشی ایرانی سهم داشتند. من خودم شاگرد استاد هانیبال‌الخاص بودم. ایشان خیلی سعی داشتند که به ‌نوعی ترکیبی از هنر قدیم و هنر مدرن را در آثارشان پیاده کنند. آرزوی من این است که الان هم هنرجویان نقاشی به سمت طرح‌های سنتی بروند و بعد از آن به هنر مدرن برسند، نه این که هنر مدرن نقطه عزیمت و شروع فعالیت هنری آنها باشد.خیلی از اهل قلم و اندیشه می‌گویند پست‌مدرنیسم یک‌ جور تهاجم فرهنگی به هنر است. من خودم بعد از چندین سال تحصیل و فعالیت در حوزه هنر نقاشی، این روزها به تلمذ و کپی از کارهای بزرگانی مانند عباس بلوکی‌فر یا حسن اسماعیل‌زاده و نقاشان قهوه‌خانه‌ای روی آورده‌ام و نکاتی را در آثار آنها پیدا کردم که برایم بسیار جالب بود.الان هم دارم به‌عنوان یک هنرجو از روی این آثار مشق می‌کنم.

 توجه دانشگاه فرشچیان به بازار فروش هنرهای سنتی جای تحسین دارد 

خبر حمایت مالی دانشگاه آزاد اسلامی از دانشجویان کم برخوردار این دانشگاه و ایجاد دهکده هنرهای سنتی فروش آثار هم جای تحسین دارد. متأسفانه هنرمندان ما در این رشته‌ها یا بازار فروش آثار خود را به سختی پیدا می‌کنند و یا اگر هم جایی قرار است فروخته شود، به قیمت‌های خیلی نازل به فروش می‌رسند؛ البته در برخی از روستاها و در رشته‌هایی مثل گلیم‌بافی و قالی‌بافی به صورت خودجوش این کار را انجام می‌دهند، اما مثلاً اگر برای منبت‌کاری، اقدامی صورت نگیرد، این هنر بزرگ و بی‌نظیر در کشور ما می‌میرد.

از خلق آثار پیچیده بپرهیزیم

 البته هنرجویان این دانشگاه هم باید این نکته را در نظر داشته باشند که اگر می‌خواهند بازار را داشته باشند، از کارهای پیچیده و عجیب و غریبی که متأسفانه این روزها خیلی هم مد شده، پرهیز کنند. من الان به این نتیجه رسیده‌ام که اگر قالی‌بافی ما و صنعت تابلوفرش می‌خواهد در روند خود تغییر داشته باشد و مردم برای خرید قالی‌های دستباف تشویق شوند، باید طراحی‌ها تغییر کند. چه اشکالی دارد یک نقش قهوه‌خانه‌ای روی قالی برود؟ یا تابلوفرش هم همینطور. متأسفانه الان طراحی قالی با این پیشینه ارزشمند، کارش به جایی رسیده که در بازار می‌بینیم طرف می‌گوید آقا عکس بچه‌ات را بده تا من برایت روی قالی ببافم! نقاشی‌ها و تصاویر غربی که روی قالی ایرانی آمده است که دیگر جای خود دارد. شما فکر کنید که اگر یک نقاشی دوره قاجار به قالیچه تبدیل شود، چقدر زیباست و هر توریستی که آن را ببیند می‌خرد یا اگر ما در قلم‌زنی، نگارگری، میناکاری و نقاشی روی شیشه از طرح های کهن ایرانی استفاده کنیم، چقدر هواخواه دارد. این طرح‌های سنتی باید در آثار هنری کار شود و البته آثار تولید شده هم باید دیده شوند و بازاری هم داشته باشند.

آرزو می‌کنم بخش زیادی از علاقه‌مندان رشته هنر جذب دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی شوند. آن دهکده هنرهای سنتی هم که مدنظر بانیان این دانشگاه است تأسیس شده و بتواند چرخه اقتصادی آثار هنرهای سنتی را تکمیل کند. در این صورت به نظر می‌رسد فارغ‌التحصیلان این دانشگاه هم می‌توانند بازار کار داشته باشند و خدای نکرده دچار سرخوردگی و افسردگی نشوند که حالا که یک نگارگر ماهر شده‌ام، چه آینده‌ای پیش روی من خواهد بود؟

به گزارش آنا، دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان روز دوشنبه 30 مهر1397 با حضور مسئولان و مدیران دانشگاه آزاد اسلامی، استاد محمود فرشچیان و هنرمندان و اساتید هنر افتتاح خواهد شد. این مراسم ساعت 17 و سی دقیقه در محل ساختمان این دانشگاه واقع در خیابان دوازده فروردین، خیابان شهید وحید نظری، پلاک 97 برگزار می‌شود. 

 انتهای پیام/4072/خ