مقوله‌بندی مفاهیم اجتماعی و اخلاقی قرآن کریم بر اساس منابع معتبر تفسیری
طاهره حسومی در گفتگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا درباره رساله خود با عنوان «مطالعه معانی ضمنی و لفظی مفاهیم اجتماعی و اخلاقی قرآن کریم به‌منظور ترسیم شبکه معنایی» اظهار کرد: قرآن مجید آخرین ذخیره الهی است که برخلاف کتاب‌های آسمانی گذشته، در جریان حوادث تاریخ، از تحریف به دورمانده و کلمات و آیات آن همگی وحی الهی است. به‌یقین آموزه‌های چنین کتابی راه زندگی را به بشر نشان می‌دهد و به سعادت ابدی رهنمون می‌کند.
وی افزود: درک مفاهیم نهان و گاه آشکار متونی نظیر قرآن کریم ساده نیست. به همین دلیل مفسران و مترجمان در طول تاریخ اقدام به تدوین و نگارش تفسیرها و شرح‌های مختلف نموده و با این کار سعی کرده‌اند در بهتر شناساندن مفاهیم ارزشمند و پربار آن تلاش کنند. نگاه معناشناختی به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راه‌های دست‌یابی به دقایق معنا و پی بردن به مقصود اصلی گوینده است.
دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی واحد علوم و تحقیقات ادامه داد: نگاه معناشناختی در یک متن دینی مانند قرآن کریم که به باور مسلمانان عیناً سخن خداوند و معجزه الهی است و از سطوح معنایی متعددی برخوردار است؛ به دلیل اهمیت پیام و نقش آن در تأمین سعادت جاودانه بشر اهمیتی مضاعف می‌یابد. آنچه این رویکرد را به‌ویژه در مورد قرآن درخور توجه می‌سازد این است که این کتاب آسمانی، ضمن به‌کارگیری واژگان مأنوس جامعه نزول، به توسعه دستگاه معناشناختی زمان خویش پرداخته و تحولات شگرفی در معانی متعارف عصر خود ایجاد کرده و حتی در مواردی معنایی نو بر قامت واژگان پیشین پوشانده است؛ ازاین‌رو فهم صحیح واژه‌های این متن وابسته به فهم معنای آن واژه‌ها در عصر نزول و نحوه تعامل قرآن با آن‌هاست.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن ادامه داد: در پژوهش حاضر پس از گزینش بهترین و پر استنادترین تفاسیر قرآن کریم و بهترین قاموس قرآن کریم، نخست معانی ضمنی و لفظی آیات قرآن کریم از هریک منابع استخراج شد. سپس بر اساس گزاره‌های اجتماعی و اخلاقی سازمان‌دهی و درنهایت با ایجاد ارتباط میان این مفاهیم، شبکه معنایی میان آیات ترسیم شد.
حسومی بیان کرد: ازجمله فواید پژوهش حاضر سهولت در بازیابی آیات مرتبط با موضوعات جامعه‌شناسی و اخلاق اجتماعی در قرآن کریم است که با گراف معنایی ترسیم‌شده است. مقوله‌بندی مفاهیم اجتماعی و اخلاقی قرآن کریم بر اساس منابع معتبر تفسیری، تعیین بسامد واژه‌های مشترک ضمنی و لفظی در حوزه مفاهیم اجتماعی و اخلاقی قرآن کریم، دسته‌بندی آیات و سوره‌های قرآن از طریق شناسایی و استخراج مفاهیم اجتماعی و اخلاقی آیات، تأمین محتوا و راهکار لازم برای ایجاد نرم‌افزاری که بازیابی آیات را تسهیل کند، از دیگر فواید پژوهش یادشده است. نتایج پژوهش حاضر برای پژوهشگران حوزه علوم اجتماعی و علوم قرآنی و برای همه علاقه‌مندان به مباحث اجتماعی و اخلاقی قرآن کریم مفید خواهد بود. در تألیف این اثر از 109 منبع فارسی و 22 منبع لاتین استفاده‌شده است.
وی ادامه داد: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و در اجرای آن با توجه به ماهیت پژوهش از رویکرد پژوهش آمیخته (ترکیبی) استفاده‌شده است. جامعه پژوهش حاضر یک هزار و 923 آیه در حوزه مفاهیم اجتماعی و یک هزار و 293 آیه در حوزه مفاهیم اخلاقی است.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن ادامه داد: طراحی نرم‌افزاری مناسب ویژه شبکه معنایی کل آیات قرآن کریم، مقوله‌بندی کل آیات قرآن کریم در حوزه‌های مختلف علمی، تشکیل تیمی از متخصصان قرآنی به‌منظور نقد و بررسی آثار تدوین‌شده در حوزه اصطلاحات قرآنی ازجمله پیشنهادهای این پژوهش است.
گفتنی است این پژوهش در قالب رساله دکتری طاهره حسومی دانشجوی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی واحد علوم و تحقیقات تهران به راهنمایی فاطمه نوشین فرد، ملوک السادات حسینی بهشتی و مشاوره فهیمه باب‌الحوائجی و نجلا حریری انجام‌شده است.
انتهای پیام/4084
انتهای پیام/