پیمان همکاری مشترک در حوزه علم و فناوری بین کشورهای آسیایی برای رهبری جهان

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی در کارگاه علمی مشترک ایران و چین که به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، با اشاره به مرجعیت علمی و رهبری جهان در مناسبات ایران و چین و آمریکا، گفت: برخی از منظر روابط بین‌الملل به مناسبات نگاه سیاسی دارند، اما بنده از منظر یک سیاستگذار علم می‌خواهم این موضوع را مورد بررسی قرار دهم.

وی افزود: اکنون یک جغرافیای علمی با مناسبات علم و فناوری در جهان شکل گرفته که در این مناسبات عمدتاً بعد از جنگ جهانی دوم شکل‌گیری جغرافیای دنیای علم خود را به جهان تحمیل کرد.

طهرانچی با بیان اینکه پیش از جنگ جهانی دوم کشورهای جهان خیلی به کنشگران جنگ توجه نداشتند، یادآور شد: آمریکا پس از استفاده از بمب اتمی استیلای مطلق به جهان تحمیل کرد و در دوران جنگ سرد هم در سال 1957 استیلای علمی با پرتاب انسان به فضا آغاز شد که همه اینها ماحصل کار علمی است.

عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه عمده اتفاقات مهمی که در نیمه دوم قرن بیستم اتفاق افتاد، ماحصل دستاوردهای علمی بود که پس از جنگ جهانی دوم قدرت‌آفرین شد، خاطرنشان کرد: در این دوره اتفاقی که رخ داد، این بود که آمریکا براساس سندی که در سال 1945 تنظیم شد، برای رهبری جهان از موضع علمی برنامه‌ریزی کرد و از آن سال آنها به‌طور ویژه به علم پرداختند تا علاوه بر حفظ رهبری جهان، بتوانند مسائل دیگر خود را حل کنند.

وی ادامه داد: در ابتدای دولت اوباما گزارشی با عنوان «فراتر از طوفان پیش رو» منتشر شد؛ که این گزارش در سند علمی انگلستان آمده و زوایای آن کاملاً سیاسی است. در این سند اشاره شده که ایالات متحده در حال بررسی جایگاه جهانی علم خود است و با بررسی رفتار دیگر کشورها در حوزه علم و فناوری به این نتیجه رسیده که تهدیداتی پیش‌روی سلطه آنها قرار دارد و در حوزه علم و فناوری پیشتازی آمریکا با حضور چین در حال تهدید است.

سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: در این گزارش آمده زمانی که از شرکت‌های جهانی رأی‌گیری شد که کدام کشور برای تحقیق و توسعه علم مناسب‌تر است، 62 کشور به چین و 41 کشور به آمریکا رأی دادند. به این ترتیب چین توانسته جایگاه قابل‌توجهی در علم و فناوری به‌دست آورد که این موضوع تهدید جدی برای آمریکا محسوب می‌شود.

طهرانچی با بیان اینکه ایالات متحده بازیگر اصلی پژوهش در دنیاست، خاطرنشان کرد: اکنون چین در حال رشد علمی و فناوری است که البته این شکل حضور سایر کشورها همچون چین، جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای نوظهور در حوزه علم و فناوری، باعث ترس آمریکا شده است.

سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به مقاله مجله نیچر در سال 2005 که به موضوع مرجعیت علمی جمهوری اسلامی ایران پرداخته بود، گفت: پس از آنکه که سردبیر اروپایی مجله نیچر از ایران بازدید کرد، این مقاله را نوشت و در آن اشاره کرد که مرجعیت علمی در حال ظهور دوباره در ایران است و تأکید کرد که تنها با ایجاد اختلافات سیاسی و تحریم‌های تدریجی می‌توان این مرجعیت را متوقف کرد.

وی تصریح کرد: با بررسی این موضوع می‌توان دریافت آنچه پس از سال 2005 در قالب تحریم‌های هسته‌ای، حقوق بشر و... با آن مواجه بودیم، علت اصلی آن جلوگیری از رشد و پیشرفت و مرجعیت علمی جمهوری اسلامی ایران بوده است.

طهرانچی با بیان اینکه در این مقاله اشاره شده که علت پیشرفت علمی ایران، حمایت رهبر آن از جامعه دانشگاهی ایران است که مسیر پیشرفت کشور را توسعه علمی همه ­جانبه و درون­‌زا می‌داند، گفت: این مقاله مرجعیت علمی ایران را خطرناک می‌داند، چرا که ایران صاحب تمدن و دستاوردهای علمی در قرن 8 تا 13 میلادی بوده است.

سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به پیشرفت علمی جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب، خاطرنشان کرد: ایران در سال 1996 رتبه پنجاه و سوم تولید علم در جهان را داشت که جایگاه پایینی بود، اما این جایگاه در سال 2016 به جایگاه شانزدهم ارتقا پیدا کرد و ایران به رتبه اول خاورمیانه تبدیل شده و این پیشرفت‌های علمی جرم ما برای تحریم‌هایی بود که از سال 2005 به بعد وضع شد.

عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه مقابله آمریکا با پیشرفت علمی تنها منحصر به ایران نیست، تصریح کرد: در متن سند، همین نگاه به چین هم وجود دارد و آمریکا برای اینکه چین از آنها سبقت نگیرد، سیاست خود را در سال 2010 تغییر داد، چرا که به هیچ وجه نمی‌خواهد صحنه رقابت علمی را واگذار کند.

استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه نگاهی که آمریکایی‌ها به رهبری علمی جهان دارند، براساس اقتصاد دانش‌بنیان و نوآوری است، گفت: متأسفانه آمریکایی‌ها زمانی که دیدند کشورهای دیگر هم به حوزه اقتصاد دانش‌بنیان ورود کرده‌اند، به کنترل دلار روی آوردند و آنچه ما از اسناد علمی دنیا درک می‌کنیم، مقابله‌ای است که آمریکا با رشد علمی ایران دارد و این مقوله را به سیاست کشانده است. در مواجهه با پیشرفت علمی چین هم همین کار را می‌کند.

طهرانچی با بیان اینکه ایالات متحده آمریکا با جریان‌های علمی مستقل مشکل دارد، تصریح کرد: غرب به دلیل آنکه رهبری جهان را مبتنی بر اقتدار علمی می‌بیند، به مقابله با پیشرفت علمی کشورهای مستقل بر می‌خیزد که باید برای مقابله با این کارشکنی‌ها، برنامه‌ریزی داشته باشیم.

سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر لزوم شکل‌گیری جغرافیای جدید علم در آسیا، گفت: همان‌طور که در حوزه امنیتی پیمان شانگهای یا در حوزه اقتصادی پیمان بریکس را داریم، باید در حوزه علم و فناوری هم برای کنشگران مستقل حوزه علم در رهبری جهان، پیمان همکاری مشترک بین کشورهای آسیایی شامل ایران، چین، روسیه، هند و... داشته باشیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه ایران در حوزه تولید مقالات علمی از کشورهای جهان سبقت گرفته است، خاطرنشان کرد: ایران از نظر جمعیت آموزش عالی یکی از 10 کشور اول جهان است و چین، هند، روسیه و ایران کشورهایی هستند که می‌توانند حرکت مستقل علمی برای رهبری جهان را در قالب یک پیمان ایجاد کنند.

عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به کارشکنی‌های آمریکا در مواجهه با پیشرفت علمی جهان، گفت: در سال‌های گذشته بسیاری از مجلات علمی حاضر نبودند مقالات ما را چاپ کنند یا مانع حضور دانشمندان ما در سخنرانی‌های بین‌المللی می‌شدند، چرا که سیاست غرب این است که پیشرفت علم و فناوری در جهان فراگیر نشود و آمریکا هم تلاش می‌کند تا نگذارد کشورهای دیگر در پیشرفت علم گوی سبقت را از آنها بربایند.

طهرانچی با بیان اینکه به فرموده مقام معظم رهبری اقتصاد، علم و فرهنگ سه عنصر قوام دهنده کشور است، خاطرنشان کرد: آمریکا این سه مقوله را با ایجاد تحریم و تهدیدهای جدی مورد حمله قرار داده است. امیدوارم با تدابیر جدی بتوانیم پیمان‌های علمی خلق کنیم تا بتوانیم به سلطه غرب به ویژه آمریکا بر علم پایان دهیم.

وی در پایان گفت: امروز آمریکا رسماً اعلام می‌کند که دوران همکاری علمی پایان یافته و دوره رقابت علمی آغاز شده، اما باید مراقب باشیم تا اسیر حرکت آنها نشویم.

انتهای پیام/4007