توافقی در مورد تقسیم سطح دریای خزر صورت نگرفته است/ شروع مذاکرات تعیین خط مبدا از ۳ ماه دیگر

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان امشب در برنامه گفتگوی ویژه خبری حضور یافت و درباره نشست آکتائو و کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه ما با توجه به شرایط فشار و تحریم که بر کشور ما حاکم است،چرا مذاکرات را برگزار و این کنوانسیون را امضا کردیم؟ گفت: این کنوانسیون 21 سال است مذاکره می‌شود و بیش از یک سال است همه موارد آن به نتیجه رسیده است، در یک سال گذشته، بیشترین کاری که همکارانم دنبال می‌کردند مربوط به تطابق ترجمه‌های کنوانسیون به دو زبان فارسی و روسی بود و باید با هم مطابقت داده شود.

وزیر امور خارجه افزود: امروز هم ایران به لطف خدا در شرایط قدرت است و در شرایط ضعف نیست و فشارهای آمریکا خودشان را در شرایط انزوا قرار داده. در حوزه دیپلماتیک تقریباً همه کشورها به استثنای یکی یا دو کشور کوچک با آمریکا در شرایط خوبی نیستند اما این کنوانسیون مذاکراتش در بهترین شرایط ایران، که هم تحریم‌ها برداشته شده بود هم وضعیت افکار عمومی بین‌المللی راجع به ایران خوب بود، مذاکره شد.

وی گفت: برخلاف برخی اظهارنظرهایی که صورت می‌گرفت، این کنوانسیون بیشترین منفعت را برای منافع ملی و مصلحت ایران دارد.

ظریف ادامه داد: اگر سیاست خارجی یک هدف داشته باشد حتماً آن هدف حراست از تمامیت ارضی، امنیت ملی و استقلال سیاسی و کمک به وضعیت معیشتی مردم است.

وزیر امورخارجه گفت: ما با همسایگان شمالی در بهترین شرایط هستیم و دوست داشتیم این روابط درازمدت باشد. این کنوانسیون نه تنها تمامیت ارضی ما را حفظ می‌کند بلکه باعث می‌شود روابط دوستانه‌ با همسایگانمان همچنان برقرار باشد و تداوم یابد.

وی درباره سهم‌بندی در خزر گفت: تصور اشتباهی بین برخی وجود دارد که سهم ایران در خزر 50 درصد بوده یا هست. اگر به نقشه خزر نگاه کنید مقدار زیادی از سواحل خزر متعلق به قزاقستان است و در حوزه خودشان منابع زیربستر را تقسیم کردند و در آن تقسیم‌بندی به روسیه حدود 18 درصد و به قزاقستان بالای 30 درصد رسید.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: روسیه خط مرزی خود با آذربایجان را تعیین کرد و مربوط به منابع زیربستر است که عمدتاً نفت و گاز است. ولی بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان هیچ تقسیم منابع زیربستر و یا حوزه‌هایی که هر یک از کشورها می‌توانند به صورت انحصاری از منابع زیربستر استفاده کنند، صورت نگرفته است.

وی گفت: کسانی که راجع به سهم ایران صحبت می‌کنند حتماً از سهم زیربستر نمی‌توانند صحبت کنند و احتمال دارد در آینده به توافقی در این خصوص نرسیم. در مورد سطح دریا تقسیم‌بندی صورت نگرفته است.

رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: ما درباره خط مبدأ توافقی نکردیم، اگر کسی راجع به تعیین سهم صحبت می‌کند، ایران هیچ چیز درباره تعیین سطح برایش شکل نگرفته است. فقط برای زیربستر بین روسیه و قزاقستان توافقی شده که مربوط به 20 سال قبل است.

وی گفت: شما پنج کشور ساحلی دارید و نمی‌توانید اجازه دهید کشورهای دیگر بین خودشان تصمیم‌گیری کنند و نمی‌توانید تصمیمات بقیه را وتو کنید؛ مگر این‌که در توافق آمده باشد. برخلاف گذشته که برخی کشورها خودشان بستر را تقسیم کردند؛ الان نمی‌توانند چنین کنند و اگر کنوانسیون امضا نشده بود می‌توانستند این کار را انجام دهند.

ظریف با بیان اینکه برای سواحل ایران به راحتی نمی‌توان خط مبدأ مستقیم کشید و در حالت عادی از وضعیت نامناسبی رنج می‌بریم، گفت: شاید چندین جلسه وزرا طول کشید تا در آخرین جلسه توانستیم یک بند در تعریف بگنجانیم که کشورهایی که سواحلشان به شکلی است که خط مبدأشان نامناسب است وضعیت ویژه‌ای داشته باشند. ایران توانست این را به دست بیاورد.

وزیر امور خارجه گفت: قرار است از سه یا چهار ماه دیگر مذاکرات درباره تعیین خط مبدأ شروع شود. دولت این تصمیم را به تنهایی نگرفته و نخواهد گرفت. بعد از فروپاشی شوروی این موضوع در دستورکار شورای عالی امنیت ملی بوده است. همه، مرحله به مرحله به شورای امنیت ملی رفته و تصویب شده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: اکنون که معتقدیم این کنوانسیون خیلی خوب است و منافع ایران را حفظ می‌کند، مجلس این فرصت را دارد تا آن را بررسی کند، چون تا مراحل قانونی را طی نکند لازم‌الاجرا نیست.

وی تصریح کرد: هیچ اقدامی که ضرری برای تمامیت ارضی ما داشته باشد در این کنوانسیون نیست.

وزیر امور خارجه گفت: این تصور که 50 درصد دریا برای ما بوده تصور درستی نبود؛ البته آن زمان که ما تأکید می‌کردیم آنها تقسیم‌بندی انجام دادند که ما نپذیرفتیم و هنوز معتقدیم تقسیم دریا باید براساس توافق همه کشورها صورت بگیرد.

وی همچنین گفت: در دریای خزر کیلومترها خط لوله از زمان شوروی بوده و نفت استخراج می‌شده است و با ما هم کسی مشورت نمی‌کرد. البته این حقی را برای آن ایجاد نمی‌کند. خط لوله بوده است و الان با کنوانسیون رژیم حقوقی اتفاقی که می‌افتد این است که عبور لوله از خزر باید ملاحظات زیست‌محیطی همه کشورهای خزر را در نظر بگیرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین تصریح کرد: خط حسینقلی‌خان - آستارا را هیچ‌گاه نپذیرفته و نخواهیم پذیرفت.

وزیر امور خارجه یادآور شد: نه 50 درصد مبنایی دارد و نه 11 درصد که بر اساس یک تصور موهوم است که شوروی سابق می‌خواست به ایران تحمیل کند و هیچ‌وقت شکل نگرفته و نخواهد گرفت.

وی با بیان اینکه در این کنوانسیون هیچ تعیین مرز و سرزمینی صورت نگرفته، عنوان کرد: در این کنوانسیون تمامیت ارضی ایران حفظ شده و برای مذاکرات آینده یک آماده‌سازی شده است که ان‌شاءالله خط مبدأ با منافع ملی کشور حفظ و ترسیم شود.

ظریف، مرجع حل اختلاف در کنوانسیون را مذاکره و روش‌های بین‌المللی خواند و افزود: صلاحیت اجباری برای دیوان بین‌المللی دادگستری دیده نشده است.

ظریف در ادامه درباره آخرین تحولات برجام نیز توضیحاتی ارائه کرد و یادآور شد: اروپاییها در اعلام پای‌بندی به برجام و تعهد برای اقدامات لازم، خوب عمل کردند و اروپا در برابر متحد خود ایستاده است.
وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: مردم ما باید به این مهم افتخار کنند و امروز نزدیکترین متحدان آمریکا به غیر از چند کشور همسایه ما، همراه آمریکا نیستند و انزوای امریکا در دنیا در هیچ حوزه‌ای مانند برجام متبلور نشده است.
وی با اشاره به موضع موگرینی و اتحادیه اروپا در برابر تبلیغات آمریکا توضیح داد: اروپا باید از حرف فراتر برود؛ اروپایی‌ها می‌گویند برجام یک اتفاق امنیتی است و ما معتقدیم آنها برای استفاده از منافع برجام باید هزینه کنند.
ظریف تصریح کرد: آنها می‌گویند دارند زمینه را فراهم می‌کنند تا قانون عملیاتی شود. اروپایی‌ها به کشورهای مختلف اعلام کردند که خرید نفت را ادامه دهند. این‌ها در حد اقدامات سیاسی است؛ اما باید در این زمینه هزینه شود و در برابر آمریکا ایستادگی خود را عملیاتی کنند. در این زمینه هنوز اقدامی ندیدیم و اروپایی‌ها 2 ماه در این زمینه فرصت دارند.
وی گفت: روند کنونی مثبت است اما مسیر کامل برای ادامه برجام از سوی اروپایی‌ها طی نشده است. دنیا به این نتیجه رسیده که یک فرد براساس منافع شخصی خود نمی‌تواند برای بقیه تصمیم بگیرد و این را در رفتار اروپا، ترکیه، چین و روسیه می‌بینیم.
وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: این یک اجماع جهانی است و اگر این اجماع متبلور شود یک دستاورد راهبردی برای دنیا رخ می‌دهد.
ظریف ادامه داد: امریکا به دنبال ایجاد فضای روانی است. امریکایی‌ها در مذاکره جدی نیستند و اگر دنبال مذاکره بودند که از مذاکرات قبلی عبور نمی‌کردند و به قول رئیس‌جمهوری چرا پل را خراب کردند؟
وی توضیح داد: امریکایی‌ها دنبال ایجاد فضای روانی است ولی مردم ما هوشیارتر از آن هستند که از این فضا تاثیر بگیرند. در حال حاضر، یک شوک وارد شده و تاثیری بر فضای روانی گذاشته؛ اما اجماع بین‌المللی که علیه فعالیت آمریکا شکل بگیرد این فضای روانی شکسته می‌شود. مردم ما با این فضا ناآشنا نیستند؛ اما این فشارها موقتی است و دولت برای عبور از این فشارها برنامه‌های خوبی دارد.
ظریف عنوان کرد: نیازمند انسجام هستیم. وقتی از این مرحله عبور کردیم قدرتمندتر خواهیم شد و شکست سیاست یکجانبه‌گرایی آمریکا در این صورت روشن‌تر می‌شود.

انتهای پیام/ن